Jakie są objawy zaburzeń spektrum autyzmu?

Czy zachowanie Twojego dziecka wzbudza Twój niepokój i przywołuje na myśl obawę, iż może mieć autyzm? Unikanie spojrzenia, niereagowanie na imię lub nieodwzajemnianie uśmiechu to tylko niektóre z najczęściej występujących oznak autyzmu. Niemniej jednak, można zauważyć również wiele innych objawów.

Czym jest autyzm?

Zaburzenia spektrum autyzmu (ASD) to nieprawidłowość rozwojowa, dla której specyficzne są różnice w sposobie komunikacji i zachowaniach społecznych, okrojone zainteresowania, jak również problemy na tle językowym i intelektualnym.

Ponieważ jest to spektrum zaburzeń, autyzm może mieć postać od łagodnej do ciężkiej. Mogą także wystąpić różne objawy. Z jednej strony dla postaci ciężkiej może często (ale nie zawsze) wystąpić upośledzenie umysłowe. W takim przypadku dorośli i dzieci z ASD mogą mieć poważne problemy z samodzielnym, codziennym funkcjonowaniem. Po drugiej stronie występują dużo łagodniejsze objawy u osób z wysoko funkcjonującym autyzmem, znanym również jako zespół Aspergera.

Występowanie autyzmu jest dziś bardzo powszechne. Zgodnie z amerykańskimi statystykami z 2020 roku, szacunkowo 1 na 30 dzieci i nastolatków cierpiało na autyzm. W porównaniu z rokiem 2017, wzrost wskaźników autyzmu kształtuje się na poziomie 52%!

U większości autyzm jest zdiagnozowany po 4 roku życia. Zgodnie z najnowszą wiedzą, wiarygodna diagnostyka w kierunku autyzmu może być wykonana już w wieku 2 lat. Czasami zdarza się, iż w przypadku autyzmu wysokofunkcjonującego (zespołu Aspergera), zaburzenie nie jest zdiagnozowane choćby do okresu dojrzewania lub dorosłości.

Znajomość objawów autyzmu jest szczególnie ważna w przypadku rodziców. Dzięki temu, iż rodzice mają codzienny, bliski kontakt z dzieckiem, mogą szybciej zauważyć nieprawidłowości rozwojowe niż ktokolwiek inny. Wczesne rozpoznanie oznak może skutkować szybką diagnozą. W efekcie dziecko otrzyma profesjonalną opiekę i ścieżkę leczenia, która pomoże mu w lepszej interakcji społecznej. Według badaczy, najważniejsze jest także zaadaptowanie środowiska przyjaznego dla ASD, aby pomóc dziecku sprostać wyzwaniom.

Autyzm, a objawy

Dziecko lub dorosły cierpiący na autyzm, może mieć od kilku do wielu symptomów. Występowanie objawów może się zmieniać i intensyfikować w zależności od wieku i płci. Jednak w całym spektrum występuje pewna ilość podstawowych objawów, które zostały zauważone podczas obserwacji.

Do podstawowych objawów autyzmu możemy zaliczyć:

• Trudności we wzajemnej komunikacji
• Pilnowanie bezwzględnego przestrzegania nawyków i zachowań rutynowych
• Niechęć wobec wdrożenia jakichkolwiek zmian
• Wyczulenie zmysłów i wrażliwość sensoryczna (np. na dźwięki)
• Brak kontaktu wzrokowego
• Trudności w komunikacji niewerbalnej
• Powtarzające się ruchy, machanie rękami, nadmierna gestykulacja
• Potrzeba ustawiania przedmiotów np. w rzędzie
• Ubogi język i opóźnienia w mowie, powtarzanie usłyszanych zwrotów
• Ścisłe preferencje żywieniowe
• Zachowania autodestrukcyjne
• Niechęć do przebywania z ludźmi i izolacja społeczna

Większość podstawowych oznak (poza izolacją społeczną) można zaobserwować już we wczesnym okresie autyzmu (od 6 miesiąca życia). Chociaż lista nie obejmuje wszystkich objawów, to wyszczególniliśmy najczęstsze symptomy, które mogą wystąpić u niemowlęcia lub małego dziecka.

Do wczesnych objawów autyzmu możemy zaliczyć:

W obszarze społecznym:

• Dziecko nie jest zainteresowane, aby pokazać rodzicom jakieś przedmioty lub pochwalić się wydarzeniami
• Jego mimika twarzy może być nieadekwatna do sytuacji
• Nie interesuje się innymi, nie wykazuje troski
• Ma problemy aby zaprzyjaźnić się z innymi
• Nie chce uczestniczyć/nie interesuje się zabawami w większej grupie dzieci, grami zespołowymi

W obszarze komunikacji:

• Dziecko nie gaworzy
• Nie reaguje na swoje imię
• Nie interesuje się komunikacją z innymi, nie inicjuje rozmów
• Nie gestykuluje np. nie macha kiedy kogoś widzi
• Ma doskonałą pamięć do liczb, słów, piosenek
• Nie mówi (do 2 roku życia)

W obszarze zachowania:

• Ma problemy ze snem
• Może mieć silne i nagłe wybuchy złości
• Zachowuje się impulsywnie
• Nie płacze z powodu bólu, okazuje starch

Diagnoza autyzmu – i co dalej?

Dla wielu rodziców potwierdzenie, iż ich dziecko cierpi na autyzm może być szokiem. Obawy, czy dziecko będzie samodzielne i szczęśliwe w życiu są zupełnie naturalne. Jeśli diagnoza nastąpiła w późniejszym okresie życia, rodzice mogą mieć do siebie pretensje i mogą pojawić się u nich wyrzuty sumienia, iż nie zauważyli objawów i nie szukali wsparcia wcześniej. W takim przypadku, warto udać się do specjalisty, który pomoże przepracować negatywne emocje. Akceptacja diagnozy sprawia, iż otwierają się nowe możliwości w zakresie możliwości leczenia i wsparcia.

Autyzm i jego wyjątkowe cechy

Dzieci z zespołem spektrum autyzmu mają unikalne cechy, które wnoszą do świata. Nie będzie przesady w tym, aby z całą świadomością nazwać je “supermocami”.

Doskonałe umiejętności w dziedzinie nauk ścisłych

Wyniki badań wykazały, iż osoby, które zdecydowały się na karierę w dziedzinie nauk ścisłych, mają więcej cech autystycznych niż osoby pracujące w innych obszarach. Osoby z ASD są dobrze przystosowane do kariery i dobrze czują się w dziedzinach, które wymagają wysokiego poziomu intelektualnego i szczegółowej analizy.

Silna koncentracja

Osobom z zespołem Aspergera pełne skupienie i koncentracja przychodzą bardzo łatwo. Poświęcenie się swoim zainteresowaniom i nauce mogą zaowocować rozwojem kariery i dzieleniem się doświadczeniami z których czerpią inni.

Pamięć wzrokowa

Dzieci, które są dotknięte autyzmem mają doskonałą pamięć wzrokową i świetnie kojarzą poszczególne wydarzenia i powiązania. Ich myślenie jest często nieszablonowe, a wyniki badań wykazały, iż osoby z ASD rozwiązywały problemy o 40% szybciej niż osoby neurotypowe, z uwagi na lepszą pamięć wzrokową

Jeśli przypuszczasz, iż Twoje dziecko może cierpieć na ASD i wykazuje objawy związane ze spektrum autyzmu, warto jak najszybciej udać się do specjalisty. Wcześniejsza diagnoza daje szansę na poprawę jakości i komfortu życia. W Centrum Terapii ALMA zespół ekspertów codziennie pomaga w tym wielu młodszym i starszym pacjentom.