Podstawowe badania laboratoryjne dostępne w POZ
Pierwszym krokiem do bezpłatnych badań jest wizyta u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. To on ma możliwość kierowania pacjentów na szeroki zestaw analiz krwi i moczu, które oceniają funkcjonowanie całego organizmu. Morfologia, OB, glukoza na czczo, profil lipidowy, badanie ogólne moczu i kreatynina to jedne z najczęściej zlecanych badań. Pozwalają wykryć takie problemy jak anemia, zaburzenia gospodarki cukrowej, miażdżyca, choroby nerek czy stany zapalne. Refundowane jest także oznaczenie TSH, które pomaga ocenić pracę tarczycy. Takie badania profilaktyczne dają lekarzowi jasny obraz tego, czy organizm funkcjonuje prawidłowo i czy potrzebne są dalsze kroki. Reklama
Badania bardziej specjalistyczne także w ramach NFZ
Jeśli podstawowa diagnostyka wskaże jakiekolwiek nieprawidłowości lub pacjent zgłasza objawy sugerujące konkretną chorobę, lekarz może poszerzyć zakres badań. Dotyczy to między innymi hormonów, markerów stanu zapalnego, badań immunologicznych czy genetycznych. W takiej sytuacji skierowanie zwykle wystawia lekarz specjalista.
Refundacja obejmuje również analizy wykonywane w kierunku chorób metabolicznych, autoimmunologicznych, reumatologicznych lub endokrynologicznych. Najważniejsze jest to, by badanie miało uzasadnienie medyczne, bo to właśnie od oceny lekarza zależy, jakie świadczenia zostaną zlecone. Dzięki temu diagnostyka może być bardzo kompleksowa i dopasowana do sytuacji zdrowotnej pacjenta.
Refundowane badania obrazowe i kardiologiczne
Narodowy Fundusz Zdrowia finansuje także część badań obrazowych, które pozwalają ocenić stan narządów wewnętrznych. W zależności od wskazań pacjenci mogą zostać skierowani na USG jamy brzusznej, USG węzłów chłonnych, RTG klatki piersiowej i układu kostnego, a także na bardziej zaawansowane metody takie jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny. Refundowane są również badania oceniające pracę serca, w tym EKG oraz echo serca. Dostępność tych świadczeń w Polsce jest szeroka, choć czasem wymaga od pacjenta zapisania się na najbliższy wolny termin.
Profilaktyka bez skierowania czyli programy finansowane przez NFZ
Część badań można wykonać bez wizyty u lekarza pierwszego kontaktu, ponieważ realizowane są w formie programów profilaktycznych. Kobiety w określonym wieku mogą skorzystać z mammografii lub badań w kierunku raka szyjki macicy, w tym z cytologii lub testu HPV. Dorośli w średnim wieku mogą wykonać badania dotyczące profilaktyki chorób układu krążenia, a osoby powyżej 50 lat kwalifikują się do badań przesiewowych jelita grubego. Programy profilaktyczne nie tylko zwiększają dostęp do diagnostyki, ale też zachęcają, by zacząć się badać zanim pojawią się objawy. To szczególnie ważne w kontekście chorób nowotworowych, które przez długi czas mogą rozwijać się bez żadnych sygnałów ostrzegawczych.
Jak skorzystać z refundowanych badań
Kiedy pacjent otrzymuje skierowanie na badania finansowane przez NFZ, najlepiej zrealizować je możliwie szybko, aby lekarz mógł ocenić wyniki i wdrożyć dalsze działania. W punktach pobrań i pracowniach diagnostycznych należy okazać dokument potwierdzający ubezpieczenie oraz dowód tożsamości. Wyniki trafiają do lekarza zlecającego, który interpretuje je i ustala dalszy plan opieki. Skierowania zwykle nie mają formalnego terminu ważności, jednak nie warto odkładać profilaktyki na później, ponieważ wczesne wykrycie chorób daje największe szanse na ich całkowite opanowanie.
Co badać po 30. roku życia
Wraz z wiekiem organizm zaczyna się zmieniać, choćby jeżeli nie jest to zauważalne od razu. Po trzydziestce warto raz w roku wykonać podstawowe badania krwi i moczu, które pomogą wyłapać pierwsze nieprawidłowości. Dobrym pomysłem jest również kontrola poziomu witaminy D oraz żelaza, a u kobiet także ferrytyny i parametrów związanych z tarczycą. Regularna profilaktyka na tym etapie życia to prosty sposób, aby utrzymać dobre zdrowie przez kolejne dekady. To także moment, by wyrobić w sobie nawyk systematycznej kontroli, bo profilaktyka jest skuteczna tylko wtedy, gdy jest powtarzalna.
Profilaktyka po 50. roku życia ma największe znaczenie
Osoby w średnim i starszym wieku częściej zmagają się z chorobami przewlekłymi, dlatego im bliżej pięćdziesiątki, tym bardziej warto dbać o diagnostykę. Regularne badania pomagają chronić serce, wykrywać zaburzenia metaboliczne i monitorować stan kości. To również czas, kiedy szczególnie istotna jest profilaktyka chorób nowotworowych, w tym tych dotyczących jelita grubego i narządów płciowych. W tej grupie wiekowej odpowiednio wczesna diagnostyka ma realne przełożenie na długość i jakość życia, umożliwia zachowanie sprawności i uniknięcie ciężkiego leczenia.
Prosty krok, który może uratować zdrowie
Wiele osób wciąż uważa badania za przykry obowiązek, a skierowanie jako coś trudnego do zdobycia. W rzeczywistości dostęp do profilaktyki w Polsce jest szeroki, a duża część badań jest refundowana. Wystarczy pamiętać o podstawowej zasadzie iż kontrolujemy zdrowie nie wtedy, gdy już coś nam dolega, ale zanim choroba zdąży się rozwinąć. To inwestycja, która zwraca się w najbardziej bezcenny sposób. Wcześnie wykryte zaburzenia można najczęściej opanować gwałtownie i bez poważnych konsekwencji. Regularne badania to najlepszy prezent, jaki możemy dać sobie na przyszłość.
CZYTAJ TEŻ:
