Nowoczesne wyzwania i stres
Żyjemy w czasach dynamicznych zmian, postępu technologicznego i szybkiego tempa życia. W pracy często spotykamy się z presją czasu i różnymi wyzwaniami. Stres w miejscu pracy staje się coraz bardziej powszechny i zyskuje uwagę badaczy, ponieważ ma negatywne skutki dla jednostek i organizacji. Światowa Organizacja Zdrowia nazywa stres „chorobą stulecia” lub „epidemią XXI wieku”.
Czym jest stres?
Stres ma różne definicje w zależności od dyscypliny naukowej. W medycynie oznacza zmiany w układzie biologicznym człowieka. W psychologii stres może być bodźcem, reakcją lub relacją między jednostką a otoczeniem. Hans Selye, pionier badań nad stresem, opisał trzy fazy reakcji stresowej: mobilizacja (zwiększony wysiłek), rozstrojenie (pogorszenie funkcjonowania) i destrukcja (zaburzenia czynności).
Przewlekły stres – co to takiego?
Przewlekły stres to stan, który trwa tygodnie, miesiące, a choćby lata. W przeciwieństwie do krótkotrwałego stresu, który jest naturalną reakcją na wyzwania, przewlekły stres utrzymuje się przez długi czas i ma poważne konsekwencje. Może być spowodowany problemami zawodowymi, osobistymi, chorobami czy zmartwieniami finansowymi. Długotrwały stres prowadzi do wyczerpania emocjonalnego i pojawienia się objawów, które z czasem mogą przerodzić się w poważne choroby.
Skutki przewlekłego stresu
Stres wpływa zarówno na nasze życie prywatne, jak i zawodowe. Oto niektóre skutki nadmiernego napięcia emocjonalnego:
W pracy:
- Pogorszenie jakości wykonywanej pracy
- Utrata kontroli nad pracą
- Zmniejszenie poziomu motywacji i zaangażowania
- Problemy z pamięcią
- Absencja
- Konflikty z innymi pracownikami
Fizyczne objawy:
- Przemęczenie, apatia
- Problemy z przewodem pokarmowym
- Częste bóle głowy
- Gwałtowne wahania masy ciała
- Problemy skórne
Inne skutki:
- Zwiększona konsumpcja alkoholu i papierosów
- Zaniedbanie higieny osobistej
- Problemy ze snem
- Depresja
- Chroniczne zmęczenie
Dlaczego to ważne?
Dwóch badaczy – T. Holmes i R. Rahe – w 1967 roku stworzyli skalę 43 wydarzeń życiowych, którą uszeregowano zgodnie z wielkością przystosowania, jakie wymaga każde wydarzenie. Psychiatrzy badali względną siłę działania sytuacji stresujących, przypisując bodźcowi odpowiednią wartość umowną jednostek stresu w skali od 0 do 100. W ten sposób stworzyli kwestionariusz Social Readjustment Rating Scale. Całkowity wynik wynoszący 150 jednostek lub mniej sugeruje niski poziom stresu i niskie prawdopodobieństwo rozwoju zaburzeń związanych ze stresem. Całkowity wynik od 150 do 299 sugeruje umiarkowany poziom stresu, a szanse na rozwój zaburzeń związanych ze stresem wynoszą około 50%. Łączny wynik 300 lub więcej sugeruje wysoki poziom stresu, a szanse na rozwój zaburzeń związanych ze stresem wynoszą około 80%.
Z przytoczonych badań wynika, iż doświadczanie przewlekłego stresu ma istotny wpływ na nasze zdrowie.
Przewlekły stres w miejscu pracy nie tylko wpływa na samopoczucie indywidualnych pracowników, ale także znacząco oddziałuje na relacje między nimi. Stres może powodować szereg negatywnych efektów, które z czasem prowadzą do pogorszenia jakości współpracy i komunikacji w zespole.
Obniżona Komunikacja i Współpraca
Jednym z pierwszych objawów przewlekłego stresu jest pogorszenie jakości komunikacji między pracownikami. Osoby zestresowane często stają się mniej cierpliwe, bardziej drażliwe i skłonne do impulsywnych reakcji. Może to prowadzić do częstszych nieporozumień, błędów w komunikacji oraz eskalacji napięć. Stres może również powodować, iż pracownicy stają się bardziej zamknięci w sobie i mniej chętni do dzielenia się informacjami czy współpracy, co utrudnia efektywne funkcjonowanie zespołu.
Zwiększenie Konfliktów
Przewlekły stres zwiększa ryzyko wystąpienia konfliktów interpersonalnych. Wysoki poziom stresu obniża zdolność do kontrolowania emocji, co może prowadzić do częstszych i bardziej intensywnych sporów. Zestresowani pracownicy mogą także częściej przelewać swoje negatywne emocje na współpracowników, co z kolei może prowadzić do wzajemnych pretensji i narastającej wrogości. Konflikty te, jeżeli nie są odpowiednio zarządzane, mogą przerodzić się w długotrwałe napięcia, które znacząco obniżają efektywność zespołu.
Obniżenie Zaufania
Zaufanie między pracownikami jest fundamentem zdrowych relacji w miejscu pracy. Przewlekły stres może prowadzić do obniżenia poziomu zaufania, gdyż zestresowani pracownicy mogą czuć się bardziej niepewnie i podejrzliwie wobec intencji innych. Może to skutkować większą ostrożnością i niechęcią do otwartego dzielenia się informacjami czy prośbami o pomoc. Z czasem brak zaufania może prowadzić do izolacji poszczególnych członków zespołu i osłabienia więzi między nimi.
Jak radzić sobie ze stresem?
Istnieje wiele sposobów radzenia sobie ze stresem. Oto kilka sprawdzonych metod:
- Aktywność fizyczna: Regularne ćwiczenia pomagają redukować poziom stresu i poprawiają nastrój.
- Techniki relaksacyjne: Medytacja, głębokie oddychanie, joga czy tai chi mogą pomóc w osiągnięciu spokoju.
- Zdrowa dieta: Zbilansowane posiłki wpływają pozytywnie na nasze samopoczucie.
- Sen: Dbaj o odpowiednią ilość snu, aby organizm mógł się regenerować.
- Wsparcie społeczne: Rozmowa z bliskimi osobami może pomóc w redukcji stresu.
- Organizacja czasu: Planowanie i ustalanie priorytetów może zmniejszyć presję.
Rola pracodawcy i kultury pracy
Środowisko pracy, które tworzy pracodawca, ma ogromne znaczenie dla zdrowia psychicznego pracowników. Firmy, które dbają o dobrostan swoich pracowników, mogą znacznie zmniejszyć poziom stresu w miejscu pracy. Oto kilka strategii, które mogą pomóc:
- Promowanie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym: Elastyczne godziny pracy i możliwość pracy zdalnej mogą pomóc pracownikom lepiej zarządzać swoim czasem.
- Tworzenie przyjaznej kultury pracy: Atmosfera wsparcia i zrozumienia, otwarta komunikacja oraz brak tolerancji dla mobbingu i dyskryminacji.
- Programy wellbeingowe: Oferowanie programów wspierających zdrowie fizyczne i psychiczne, takich jak warsztaty mindfulness, zajęcia sportowe czy dostęp do terapeutów.
- Szkolenia dla menedżerów: Uczenie liderów, jak rozpoznawać oznaki stresu u pracowników i jak wspierać ich w trudnych momentach.
Rozpoznanie przewlekłego stresu i zrozumienie jego źródeł jest najważniejsze dla zarządzania tym stanem i zapobiegania jego negatywnym skutkom. Przewlekły stres może prowadzić do wypalenia zawodowego, dlatego warto zająć się tym problemem na wczesnym etapie.
Cześć! Nazywam się Wiktoria Cień.
Jestem autorką tego artykułu. Ukończyłam studia ekonomiczne, ale to nie koniec mojej przygody z uczelnią. Jestem wolontariuszką, która interesuje się dobrostanem psychicznym, pasjonuje się pracą z ludźmi, a w wolnych chwilach czyta książki o historii średniowiecza.
