Bagatelizowanie tych problemów, często określane wyrażeniem „dziecko z tego wyrośnie”, może prowadzić do niepotrzebnego stresu u rodziców oraz potencjalnych długoterminowych konsekwencji zdrowotnych dla dziecka. Pierwszym krokiem jest odpowiednia interwencja żywieniowa, która obejmuje modyfikację diety oraz edukację rodziców w zakresie adekwatnego postępowania. Wczesna reakcja na problemy trawienne może znacząco poprawić komfort życia dziecka i jego opiekunów, a także zapobiec eskalacji problemów.
Jak rozpoznać i reagować na problemy trawienne u niemowląt?
-> Kolka niemowlęca to częsty problem w pierwszych miesiącach życia dziecka, objawiający się napadowym płaczem, podkurczaniem nóg i prężeniem ciała. Choć jej przyczyny nie są do końca poznane, wskazuje się przede wszystkim na niedojrzałość układu pokarmowego i nerwowego, a także gromadzenie gazów, nietolerancję laktozy, alergię na białka mleka krowiego czy zaburzenia mikroflory jelitowej [2]. Warto pamiętać, iż wystąpienie alarmujących objawów, takich jak gorączka, wymioty czy brak przyrostu masy ciała, nie jest spowodowane kolką i może wymagać pilnej konsultacji lekarskiej.
-> Ulewanie to naturalne cofanie się treści żołądkowej u niemowląt, wynikające z niedojrzałości mechanizmów antyrefluksowych. Zwykle ustępuje między 12. a 15. miesiącem życia, gdy układ pokarmowy dojrzewa. Jednak wymioty z krwią, trudności w karmieniu czy aspiracja treści do dróg oddechowych wymagają natychmiastowej interwencji medycznej [3]. Profilaktyka obejmuje odpowiednie pozycjonowanie podczas karmienia i unikanie nadmiernego przekarmiania.
-> Zaparcia u niemowląt objawiają się trudnościami w wypróżnianiu, zmianą konsystencji stolca i dyskomfortem. Mogą wynikać z niedojrzałości układu pokarmowego, błędów dietetycznych czy zbyt małego spożycia płynówW przypadku przewlekłych zaparć konieczna jest konsultacja lekarska w celu wykluczenia poważniejszych schorzeń [4].
Rola żywienia w przeciwdziałaniu dolegliwościom pokarmowym u najmłodszych
Karmienie piersią to najwłaściwszy sposób żywienia niemowląt, wspierający ich rozwój i zdrowie. Mleko matki dostarcza składniki odżywcze, takie jak białka, tłuszcze, witaminy oraz przeciwciała wzmacniające odporność i chroniące przed infekcjami. Niemowlęta karmione wyłącznie piersią przez pierwsze sześć miesięcy życia rzadziej cierpią na choroby układu oddechowego czy zapalenia ucha [1]. W przypadku kolki, ulewań czy zaparć nie należy rezygnować z karmienia piersią. W pierwszej kolejności warto wypróbować różne rozwiązania, które mogą znacząco złagodzić, a choćby wyeliminować dolegliwości dziecka.
Zgodnie z zaleceniami specjalistów warto zwrócić szczególną uwagę na następujące aspekty:
- Technika karmienia:
– Zalecane jest karmienie z jednej piersi podczas jednego karmienia, co pomaga regulować podaż laktozy.
– Rekomenduje się częstsze karmienie mniejszymi porcjami, aby ograniczyć ulewanie.
– Prawidłowa pozycja karmienia: dziecko powinno być przystawiane do piersi, a nie odwrotnie, co zapewnia optymalne warunki ssania.
– Po karmieniu należy dokładnie odbić dziecko, aby zapobiec gromadzeniu powietrza w przewodzie pokarmowym.
– Ułożenie dziecka na lewej stronie po karmieniu wspiera proces trawienia.
- Dieta matki:
– Zaleca się próbne zastosowanie diety bezmlecznej, aby wykluczyć alergię na białko mleka krowiego.Jeśli brak poprawy po dwóch tygodniach, rekomendowany jest powrót do standardowej diety.
– Należy unikać produktów, które mogą wpływać na samopoczucie niemowlęcia, takich jak kakao, papryka oraz warzywa wzdymające.
- Atmosfera otoczenia:
-Spokojne otoczenie i bliska interakcja matki z dzieckiem odgrywają istotną rolę w łagodzeniu dolegliwości pokarmowych.[5]
W sytuacjach, gdy lekarz zdiagnozuje u dziecka karmionego mlekiem modyfikowanym określoną dolegliwość, możne rozważyć zastosowanie specjalnych preparatów mlekozastępczych. Przykłady preparatów:
-> Nutriton to preparat zagęszczający do postępowania dietetycznego w przypadku ulewań. Może być stosowany zarówno z mlekiem matki, jak i mlekiem modyfikowanym. Zawiera mączkę chleba świętojańskiego, która pozwala zmniejszyć ulewania choćby o 78% [6]. Jest to praktyczne rozwiązanie dla dzieci z tendencją do ulewań.
-> Bebilon Comfort to preparat do postępowania dietetycznego w przypadku kolki i/lub zaparcia. Zawiera beta-palmitynian dla bardziej miękkich stolców, częściowo zhydrolizowane białko serwatkowe, które jest łatwiejsze do strawienia, prebiotyki scGOS/lcFOS (9:1), obniżoną zawartość laktozy dla łatwiejszego trawienia Udowodniono, iż preparat zmniejsza epizody kolki o 60% i poprawia konsystencję stolca u 90% niemowląt [6].
-> Bebilon AR jest przeznaczony do postępowania dietetycznego w przypadku ulewania. Dzięki zawartości mączki chleba świętojańskiego oraz prebiotyków scGOS/lcFOS (9:1) skutecznie redukuje ulewania o 75% u niemowląt już po tygodniu stosowania [7].
Farmaceuci w akcji: wspieranie zdrowia niemowląt poprzez odpowiedzialne doradztwo i troskę o najmłodszych
Farmaceuci odgrywają istotną rolę w opiece nad niemowlętami, często będąc pierwszym punktem kontaktu dla rodziców zaniepokojonych problemami trawiennymi dziecka. Dzięki specjalistycznej wiedzy mogą przedstawić dostępne dla danej dolegliwości wsparcie żywieniowe.
Farmaceuta może przedstawić informacje dotyczące działania odpowiedniego preparatu dietetycznego, jak np. Bebilon Comfort, Bebilon AR czy Nutriton, Ważne aby farmaceuta zawsze przekazał rodzicowi informacje w celu zapewnienia bezpieczeństwa stosowania, Wiedza farmaceuty na temat metod karmienia, składu poszczególnych produktów, pozwala na holistyczne podejście do opieki nad najmłodszymi.
Choć farmaceuci pełnią istotną rolę w edukacji i wsparciu rodziców, ostateczna decyzja o zastosowaniu żywności specjalnego przeznaczenia medycznego należy do lekarza. kooperacja między farmaceutami a pediatrami pozwala na kompleksową opiekę nad dziećmi z problemami trawiennymi, przyczyniając się do ich zdrowego rozwoju oraz poprawy komfortu życia niemowląt i ich opiekunów.
Największa baza wiedzy opartej o EBM zakresu żywienia specjalistycznego, wspierającego rozwój niemowląt i małych dzieci oraz uwzględniającego specyficzne potrzeby żywieniowe osób chorych znajduje się na platformie szkoleniowej NutriProgram.
Bebilon Nutriton to żywność specjalnego przeznaczenia medycznego do postępowania dietetycznego w przypadku ulewań. Bebilon AR to żywność specjalnego przeznaczenia medycznego do postępowania dietetycznego w przypadku ulewania. Bebilon Comfort to żywność specjalnego przeznaczenia medycznego do postępowania dietetycznego w przypadku kolki i/lub zaparcia Do stosowania pod nadzorem lekarza, po rozważeniu wszystkich możliwych sposobów żywienia, w tym karmienia piersią.
Piśmiennictwo:
- Vandenplas Y., et al. Prevalence and Health Outcomes of Functional Gastrointestinal Symptoms in Infants From Birth to 12 Months of Age.Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition, 2015; 61: 531–537.
- Savino F., et al. „Reduction of Crying Episodes Owing to Infantile Colic: A Randomized Controlled Study on the Efficacy of a New Infant Formula.” European Journal of Clinical Nutrition, 2006; 60(11): 1304–1310.
- Bellaiche M., et al. „Safety and Tolerance of a Novel Anti-Regurgitation Formula: A Double-Blind, Randomized, Controlled Trial.” Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition, 2021 Nov 1; 73(5): 579–585.
- A. Łozińska-Czerniak, M. Salamończyk, Obserwacja stolców, [w:] Neonatologia. Praktyczne umiejętności w opiece nad noworodkiem, PZWL, Warszawa 2014, s. 194
- Andrzej Załęski, Natalia Czyżniejewska. Najczęstsze zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego u dzieci – część I.(2018).Forum Pediatrii Praktycznej. Dostęp:https://forumpediatrii.pl/artykul/najczestsze-zaburzenia-czynnosciowe-przewodu-pokarmowego-u-dzieci-czesc-i
- Schmelzle H., et al. „Randomized Double-Blind Study of the Nutritional Efficacy and Bifidogenicity of a New Infant Formula Containing Partially Hydrolyzed Protein, a High Beta-Palmitic Acid Level, and Nondigestible Oligosaccharides.” Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition, 2003; 36(3): 343–351.
- Wenzl T.G., et al. „Effects of Thickened Feeding on Gastroesophageal Reflux in Infants: A Placebo-Controlled Crossover Study Using Intraluminal Impedance.” Pediatrics, 2003; 111: e355–e359.
