Wśród wielu rodzajów działań w szkole, obok standardowych lekcji, zajęć dodatkowych i specjalistycznych, znajdziemy również zajęcia rewalidacyjne – czym są i jak je zorganizować?
Dla kogo zajęcia rewalidacyjne?
Zajęcia rewalidacyjne są przeznaczone dla uczniów z diagnozą niepełnosprawności. Ich celem jest maksymalizowanie potencjału dziecka oraz niwelowanie doświadczanych przez niego trudności. Aby rozpoznać mocne i słabsze strony młodego człowieka, a w dalszym kroku określić obszary do pracy, warto dobrze poznać swojego podopiecznego. Informacji o uczestniku zajęć dostarczą nam:
- przedłożone przez opiekunów dokumenty, sporządzone przez specjalistów poradni psychologiczno-pedagogicznej, pracowników innych placówek, lekarzy, fizjoterapeutów,
- rozmowy i konsultacje z rodzicami i nauczycielami,
- obserwacje funkcjonowania dziecka lub ucznia.
Dla efektywnej pracy niezbędne jest nawiązanie relacji z podopiecznym – młodego człowieka warto uprzedzić o rozpoczynających się zajęciach, wzajemnie się poznać, zaznajomić z miejscem zajęć, ich celem, ustalić wspólne zasady współpracy.
W następnym kroku, mając już podwaliny pod bezpieczną, przewidywalną relację, możemy przeprowadzić własną ocenę poziomu funkcjonowania ucznia w poszczególnych obszarach – np. funkcjonowania poznawczego, procesów uczenia się: pamięci, uwagi, spostrzegania wzrokowego i słuchowego, rozwoju ruchowego, emocjonalnego lub społecznego. W ten sposób mamy szansę uzyskać możliwie pełny obraz funkcjonowania uczestnika zajęć, jego potrzeb i możliwości. Posiadając takie informacje, przystępujemy do opracowania programu zajęć rewalidacyjnych – jak to zrobić w praktyce?
Jak napisać program zajęć rewalidacyjnych?
Podstawowym dokumentem w planowaniu zajęć rewalidacyjnych jest orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego. Znajduje się w nim szereg zaleceń dotyczących tego, w jaki sposób zorganizować kształcenie ucznia z niepełnosprawnością, w tym cele do zrealizowania w ramach zajęć rewalidacyjnych. Prowadzący zajęcia jest zobowiązany do ich realizacji, natomiast sposób, w jaki je wypełnia, stosowane metody i działania przybliżające do ich osiągnięcia, wynikają z jego decyzji, umiejętności i kompetencji, jak również potrzeb, możliwości i zainteresowań ucznia.
Dzięki diagnozie umiejętności i wiedzy na temat podopiecznego, planując zajęcia jesteśmy w stanie dobrać aktywności służące realizacji celów wskazanych w orzeczeniu do aktualnego poziomu funkcjonowania ucznia. Zaplanowane działania podlegają ewaluacji: pracując z uczniem, przyglądamy się temu, które z naszych propozycji dobrze się sprawdzają, a co wymaga wymiany lub poprawy; jakie cele zostały zrealizowane, a które wymagają kontynuacji lub zmiany.
Podsumowując, program zajęć rewalidacyjnych budujemy wokół celów zawartych w zaleceniach orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. Sposób realizacji celów, metody i działania planujemy w oparciu o wiedzę na temat ucznia, pozyskaną na drodze rozmów, obserwacji i wspólnego działania oraz uwzględniając własne kompetencje i predyspozycje. Zaplanowane działania poddajemy ewaluacji, przyglądając się stopniowi realizacji założonych celów, stwierdzając potrzebę lub jej brak w zakresie kontynuowania bądź modyfikacji prowadzonych oddziaływań.
Co zawiera program zajęć rewalidacyjnych?
Program zajęć rewalidacyjnych może obejmować następujące elementy:
- imię i nazwisko ucznia,
- oznaczenie etapu edukacyjnego i roku szkolnego, w którym program jest realizowany,
- podstawę organizacji zajęć: numer orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, postawioną diagnozę,
- cele zajęć rewalidacyjnych,
- działania, które służą realizacji wskazanych celów, np. opis ćwiczeń, wykorzystywane metody, sposoby pracy z dzieckiem: komunikowania się, motywowania, kierowania uwagą, organizowania sytuacji wzmacniających umiejętności uczenia się, poczucie sprawstwa, rozwijanie kompetencji społecznych,
- określenie sposobów ewaluacji.
Bibliografia:
M. Klaczak, P.Majewicz (red.), Diagnoza i rewalidacja indywidualna dziecka ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2006
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym
Autorka: Urszula Wesół – pedagog specjalny, nauczyciel rewalidacji
Post Jak napisać program zajęć rewalidacyjnych? pojawił się poraz pierwszy w Pedagogika Specjalna - portal dla nauczycieli.
