Choroba refluksowa przełyku (GERD) stanowi jeden z najczęstszych problemów układu pokarmowego w krajach zachodnich. Dotyka choćby 10-20% populacji [1]. GERD charakteryzuje się powtarzającym się zarzucaniem treści żołądkowej do przełyku. Przez to prowadzi do nieprzyjemnych objawów i często potencjalnych powikłań.
Choroba refluksowa przełyku – częsty problem?
Podstawowym objawem GERD jest zgaga. Jest ona odczuwana jako pieczenie lub dyskomfort za mostkiem w klatce piersiowej. Innym częstym symptomem jest kwaśne odbijanie (regurgitacja). To cofanie się gorzkiego lub kwaśnego płynu z żołądka do jamy ustnej lub gardła. Te objawy mogą występować kilka razy w tygodniu, a u niektórych pacjentów choćby codziennie. Przez to znacząco obniżają jakość życia. Przyczyną tych dolegliwości jest często zwiększone rozluźnienie dolnego zwieracza przełyku. Prowadzi to, do zarzucania kwasu żołądkowego. jeżeli stan ten utrzymuje się przez dłuższy czas, kwas może powodować uszkodzenia tkanek błony śluzowej przełyku. W efekcie nierzadko wywołuje nadżerki, owrzodzenia, a choćby poważniejsze komplikacje [1].
Choroba refluksowa przełyku – jakie mamy możliwości leczenia?
Leczenie choroby refluksowej przełyku obejmuje kilka strategii- w zależności od nasilenia objawów i obecności zmian w przełyku. Podstawę terapii stanowi hamowanie kwaśnego wydzielania żołądkowego.
Leki zobojętniające (antacydy) działają poprzez neutralizację kwasu w żołądku. Należą do nich związki zawierające sole wapnia, magnezu, sodu czy glinu. Zapewniają one szybką, ale krótkotrwałą ulgę. Działanie uzyskiwane w ciągu kilku minut utrzymuje się zaledwie przez 30-60 minut. Ich zastosowanie jest głównie doraźne, w momencie wystąpienia zgagi [1]. Kolejną grupą leków są inhibitory receptora histaminowego H2 (H2-blokery), jak ranitydyna, famotydyna czy nizatydyna. Zmniejszają one wydzielanie kwasu solnego poprzez blokowanie receptorów histaminowych w komórkach okładzinowych żołądka. Ich działanie jest dłuższe niż antacydów, ale mniej skuteczne niż inhibitorów pompy protonowej.
Najskuteczniejszą i najszerzej stosowaną grupą leków w terapii GERD są w tej chwili inhibitory pompy protonowej (IPP). Działają one poprzez nieodwracalne hamowanie ATP-azy zależnej od jonów wodorowych i potasowych, blokując końcową fazę wydzielania kwasu solnego w żołądku [2]. Leki z tej grupy, takie jak omeprazol, pantoprazol, esomeprazol czy lanzoprazol, charakteryzują się najsilniejszym działaniem antywydzielniczym, niezależnie od mechanizmu pobudzenia wydzielania kwasu.
Warto podkreślić, iż IPP są bardziej efektywne niż wcześniej stosowane H2-blokery czy leki alkalizujące. Zapewniają zarówno złagodzenie objawów przełykowych i pozaprzełykowych choroby refluksowej, jak i leczenie zmian o typie nadżerek czy owrzodzeń [2].
Pacjent poszukujący szybkiej, ale też długotrwałej pomocy
Przeanalizujmy przypadek 37-letniego Pana Michała, pracownika korporacji, który od kilku miesięcy walczy z uciążliwą zgagą. Dolegliwości nasilają się szczególnie po obfitych posiłkach oraz późnych kolacjach. Pan Michał próbował różnych preparatów dostępnych bez recepty – zwykle środków zobojętniających, które przynosiły mu ulgę, ale na bardzo krótki czas. Po kilkudziesięciu minutach zgaga znowu powracała.
Pacjent potrzebuje rozwiązania, które zadziała szybko, gdy pojawi się zgaga, ale jednocześnie zapewni długotrwały efekt, bez konieczności przyjmowania wielu leków w ciągu dnia. Co można mu zaproponować?
Omeprazol – substancja znana od lat i wciąż odkrywana
Omeprazol, pierwszy zarejestrowany inhibitor pompy protonowej, znany jest na rynku od 1988 roku [2]. Jest to pochodna benzimidazolu, która działa jako prolek – w kwaśnym środowisku kanalików wydzielniczych komórek okładzinowych ulega przekształceniu do formy aktywnej. Aktywna postać wiąże się nieodwracalnie z receptorami pompy protonowej, hamując wydzielanie kwasu solnego [1].
Mechanizm działania omeprazolu jest wyjątkowo skuteczny – hamowanie wydzielania kwasu następuje w ciągu 1 godziny od podania, osiągając maksymalny efekt po 2 godzinach. Pełna efektywność terapeutyczna rozwija się zwykle do czwartego dnia leczeni [1]. Badania kliniczne potwierdzają, iż omeprazol skutecznie goi zmiany nadżerkowe w przełyku w ponad 80% przypadków postaci A i B choroby refluksowej [2]. Omeprazol odznacza się wysokim profilem bezpieczeństwa [2].
Omeprazol w połączeniu z wodorowęglanem sodu
Innowacyjne połączenie omeprazolu z wodorowęglanem sodu stanowi interesującą alternatywę dla tradycyjnych formulacji IPP [1]. Podczas gdy standardowe preparaty omeprazolu są dostępne w postaci dojelitowych tabletek lub kapsułek (z powłoką chroniącą przed działaniem kwasu żołądkowego), połączenie z wodorowęglanem sodu umożliwia stworzenie formy o natychmiastowym uwalnianiu [3].
Wodorowęglan sodu (NaHCO3) działa jako antacyd, neutralizując kwas żołądkowy niemal natychmiast po przyjęciu. Ta szybka alkalizacja środowiska żołądka spełnia dwie najważniejsze funkcje:
- Zapewnia natychmiastową ulgę w objawach zgagi, działając znacznie szybciej niż same IPP
- Chroni omeprazol przed degradacją w kwaśnym środowisku żołądka, eliminując potrzebę stosowania powłoki dojelitowej [3].
Badania kliniczne potwierdzają, iż formulacja zawierająca omeprazol i wodorowęglan sodu wykazuje szybszy początek działania niż tradycyjne preparaty omeprazolu [1]. Jednoczesne przyjmowanie obu składników pozwala osiągnąć maksymalne stężenie omeprazolu w osoczu już w ciągu 30 minut, w porównaniu do około 2 godzin dla standardowych preparatów dojelitowych [4].
Co istotne, pomimo szybszego wchłaniania, całkowita biodostępność omeprazolu pozostaje porównywalna z preparatami dojelitowymi, zapewniając podobne długoterminowe hamowanie wydzielania kwasu żołądkowego [1]. Randomizowane badanie kliniczne wykazało, iż pojedyncza dawka omeprazolu z wodorowęglanem sodu, przyjmowana rano lub wieczorem, efektywnie leczy ciężkie refluksowe zapalenie przełyku aż u 88% pacjentów [4].
Dodatkową zaletą tej formulacji jest możliwość przyjmowania jej o dowolnej porze dnia, choćby bezpośrednio przed snem, bez konieczności spożywania posiłku [2]. Dla pacjentów takich jak Pan Michał (poszukujących szybkiego, długotrwałego, a jednocześnie wygodnego rozwiązania problemu zgagi) połączenie omeprazolu z wodorowęglanem sodu może stanowić optymalną opcję terapeutyczną [1,3,4].
Helicid Rapid – unikalne połączenie dwóch składników
Rozwiązaniem problemu zgagi i refluksu u Pana Michała, ale też i innych pacjentów może być nowy produkt leczniczy Helicid Rapid [5]. Produkt zawiera połączenie 20mg omeprazolu z wodorowęglanem sodu. Kapsułki zawierają niepowlekaną formułę omeprazolu, dzięki czemu preparat zapewnia natychmiastowe uwalnianie IPP. Pozwala to na szybszy efekt leczniczy, przy zachowaniu 24-godzinnej ochrony. Dodatek wodorowęglanu sodu powoduje, iż neutralizacja kwasów żołądkowych następuje w ciągu 5 minut od przyjęcia leku [5]. Helicid Rapid to doskonała alternatywa dla preparatów zobojętniających – działa szybko, ale też i długo.
Bibliografia
- Ramesh S., Zvoníček V., Pěček D., et al., Acid-Neutralizing Omeprazole Formulation for Rapid Release and Absorption, Pharmaceutics, 2025, 17, 161.
- Rydzewska G., Inhibitory pompy protonowej – czy są między nimi różnice?, eGastroenterologia News, 2/2014.
- Fatima Higuera-de-la Tijera, Eficacia del tratamiento con omeprazol y bicarbonato de sodio en la enfermedad por reflujo gastroesofágico: revisión sistemática, Medwave, 2018.
- Orbelo D.M., Enders F.T., Romero Y., et al. Once-Daily Omeprazole/Sodium Bicarbonate Heals Severe Refractory Reflux Esophagitis with Morning or Nighttime Dosing, Digestive Diseases and Sciences, 2014.
- Charakterystyka Produktu Leczniczego Helicid Rapid
