Wszyscy pracownicy opieki stomatologicznej są narażeni na zagrożenia związane z wykonywaną pracą. Jednym z nich jest kontakt z krwią i innymi płynami ustrojowymi, co zwiększa ryzyko zakażeń – w tym wirusowego zapalenia wątroby. Wiedza na temat sposobów przenoszenia wirusów tej choroby, ich potencjalnych skutków dla pacjentów, jak i dla personelu medycznego, oraz metod ograniczania ryzyka ma najważniejsze znaczenie dla zachowania bezpieczeństwa w szczególnie wymagającym miejscu pracy, jakim jest praktyka dentystyczna.
Temat ten przed Światowym Dniem Wirusowego Zapalenia Wątroby, obchodzonym 28 lipca, podniósł brytyjski serwis The-Dentist.co.uk.
Wyróżnia się kilka typów wirusowego zapalenia wątroby (WZW) – A, B, C, D i E. Wszystkie one atakują wątrobę, choć przenoszą się różnymi drogami. Najczęściej występujące to typy B i C, które mogą prowadzić do przewlekłych zakażeń. Obydwa przenoszą się głównie poprzez kontakt z zakażoną krwią.
WZW a większe ryzyko utraty zębów, periodontitis i fetor ex ore
Wirusowe Zapalenie Wątroby wywołuje stan zapalny wątroby i prowadzi do szeregu objawów, takich jak bóle mięśni i stawów, gorączka, nudności, zmęczenie, brak apetytu, bóle brzucha, ciemne zabarwienie moczu, świąd skóry oraz żółtaczka. Zakażenie może pośrednio wpływać również na zdrowie jamy ustnej – zwiększa ryzyko utraty zębów, zapalenia przyzębia i nieświeżego oddechu.
Z uwagi na bezpośredni i pośredni kontakt z krwią, personel medyczny gabinetów dentystycznych to grupa ryzyka w przypadku zakażeń WZW typu B (HBV) oraz WZW typu C (HCV). W przeszłości ryzyko zakażenia HBV w tej grupie zawodowej szacowano na 3–4 razy wyższe niż w populacji ogólnej, jednak dzięki powszechnym szczepieniom i restrykcyjnym procedurom ochronnym ryzyko to zostało znacząco obniżone.
Pacjent z WZW – konsekwencje kliniczne
Jeśli pacjent zgłasza się do gabinetu z potwierdzonym zakażeniem WZW typu B, leczenie stomatologiczne należy dostosować indywidualnie. Przykładowo, osoby zakażone WZW typu B mają średnio o 38% wyższe ryzyko wystąpienia zapalenia przyzębia niż osoby zdrowe. Oznacza to konieczność szczególnego monitorowania stanu dziąseł i utrzymywania wysokich standardów higieny jamy ustnej. Dodatkowo pacjenci z przewlekłą chorobą wątroby są immunosupresyjni, co zwiększa ryzyko krwawień i zakażeń po prowadzonych w gabinecie zabiegach. Czynniki te należy brać pod uwagę podczas planowania leczenia.
Rozpoznanie i ograniczanie ryzyka zakażenia
Prowadzone badania sugerują, iż kieszonka dziąsłowa (sulcus gingivalis) to miejsce o najwyższych stężeniach wirusa WZW B w jamie ustnej. Dzieje się tak dlatego, iż w przestrzeni tej może gromadzić się płyn dziąsłowy, który zawiera składniki krwi, a także cząstki wirusa – u zakażonego pacjenta.
W przypadku pracowników służby zdrowia najbardziej prawdopodobnym źródłem zakażenia wirusami WZW B i WZW C są urazy przezskórne (np. wskutek zakłucia igłą). Powodem do niepokoju może być również kontakt z rozpryskami krwi osób zakażonych. Dlatego najlepszą ochroną jest zapobieganie – personel medyczny mający kontakt z krwią pacjentów powinien być obowiązkowo zaszczepiony przeciwko HBV. Warto również oznaczyć miano przeciwciał (anty-HBs) po szczepieniu, aby móc odpowiednio zareagować w razie narażenia.
Jeśli dojdzie do przypadkowego lub potencjalnego narażenia na zakażenia krwiopochodne, należy postępować zgodnie z ustalonymi protokołami profilaktyki, obowiązującymi w gabinecie. zwykle obejmują one dokładne przemycie rany w przypadku zakłucia igłą oraz ocenę statusu szczepienia. jeżeli pracownik był odpowiednio zaszczepiony – leczenie zwykle nie jest konieczne.
Dezynfekcja unitu stomatologicznego wymaga specyficznego podejścia ze strony członków zespołu pracującego w gabinecie. Innych preparatów należy bowiem używać do dezynfekcji tapicerowanej części fotelowej, innych – do dezynfekcji części technicznych, a jeszcze innych – do systemów ssących. Mówi o tym dr n. med. Małgorzata Bartoszcze-Tomaszewska, specjalistka chirurgii stomatologicznej, wieloletni pracownik Katedry Chirurgii Szczękowo-Twarzowej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, zajmująca się również periodontologią i stomatologią estetyczną, członek Polskiego Towarzystwa Periodontologicznego i Polskiego Towarzystwa Stomatologii Laserowej, pasjonatka profilaktyki stomatologicznej.
Źródło: https://www.the-dentist.co.uk/
