Interaktywna wystawa “Zmysły i emocje” w Centrum Spotkania Kultur w Lublinie

W Centrum Spotkania Kultur w Lublinie trwa wystawa "Zmysły i emocje".

W sierpniowe popołudnie odwiedziłam edukacyjną i interaktywną wystawę “Zmysły i emocje”, przygotowaną w ramach Europejskiej Stolicy Młodzieży przez Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej przy patronacie i wsparciu zewnętrznych firm i instytucji.

Dostępność

Ekspozycja znajduje się na poziomie -1 w budynku Centrum Spotkania Kultur w Lublinie, które jest instytucją kultury dostępną dla wszystkich, również dla osób z niepełnosprawnościami.

Z deklaracją dostępności instytucji można się zapoznać na stronie: https://csklublin.pl/o-nas/deklaracja-dostepnosci/.

Wymiar społeczny i edukacyjny projektu

Niecodzienny wymiar wystawy odnaleźć można w przedstawieniu świata osób słabowidzących, niewidomych oraz niedosłyszących i g/Głuchych. Wystawa porusza tematykę profilaktyki i zaburzeń poszczególnych zmysłów. A także ma na celu kształtowanie i propagowanie pozytywnych postaw społecznych wobec osób z różnorodnymi ograniczeniami.

Jak możemy przeczytać na stronie internetowej projektu:

“Celami ogólnymi projektu są:

• promocja nauki i popularyzacja wiedzy wśród osób młodych poprzez atrakcyjną, interaktywną i nowatorską formę wystawy;
• alternatywna forma edukacji, która wyzwala kreatywność oraz innowacyjne myślenie wśród młodych ludzi;
• kreowanie pozytywnego wizerunku nauki oraz jej praktycznego zastosowania poprzez wykorzystanie najnowszych osiągnięć techniki na wszystkich etapach realizacji wystawy;
• wyrównanie szans rozwoju młodych ludzi poprzez bezpłatny i szeroki dostęp do wystawy;
• wykorzystywanie potencjału młodych i kreatywnych osób przy tworzeniu eksponatów oraz kształtowaniu idei wystawy poprzez zaangażowanie studentów oraz młodych pracowników nauki w jej przygotowanie;
• aktywne zaangażowanie młodzieży w odbiór wystawy, wynikające z konieczności interakcji z eksponatami, podejmowania grupowego i indywidualnego działania młodych osób w eksperymentowaniu;
• zapobieganie dyskryminacji osób z niepełnosprawnościami poprzez ukazanie świata osób słabowidzących i niewidomych, kształtowanie empatycznej i tolerancyjnej postawy wobec osób z ograniczeniami, jak również propagowanie postaw istotnych dla budowania społeczeństwa świadomego różnorodności;
• realizowanie działań z zakresu profilaktyki prozdrowotnej m.in. poprzez uświadomienie młodzieży występowania czynników zwiększających ryzyko utraty wzroku, słuchu i węchu, zaburzeń i profilaktyki ruchu, wskazywanie na znaczenie i bariery dla odczuć sensorycznych, zachęcanie do profilaktycznego badania wzroku i słuchu oraz poprzez przedstawienie szerokiej perspektywy nowoczesnych technik wspomagania widzenia oraz słuchu; wskazywanie znaczenia ruchu i sportu dla zachowania prawidłowej kondycji zdrowotnej;
• budowanie świadomości ekologicznej i kształtowanie postaw proekologicznych poprzez zwrócenie uwagi odbiorców na globalne zasoby naturalne naszej planety i stopień ich wykorzystania, w tym narastający problem krótkowzroczności, stopień zanieczyszczenia hałasem, narastający problem zanieczyszczenia powietrza oraz powstawanie barier i tworzenie udogodnień dla aktywności ruchowych; promocję działań sprzyjających ochronie dóbr natury i kulturowo odmiennych środowisk oraz wartościowanie zasobów w różnorodnej kulturze światowej;
• stworzenie atrakcji turystycznej unikatowej i kształcącej, jak również promowanie Lublina jako „miasta inspiracji” otwartego na innowacje techniczne oraz różnorodność społeczną.

Celem szczegółowym projektu jest zwrócenie uwagi na główne aspekty w obrębie każdej z przestrzeni:

• wzrok jako dominujący zmysł odbioru i interpretacji świata;
• przetwarzanie bodźców wzrokowych oraz subiektywność odbioru bodźców wizualnych;
• profilaktyka schorzeń zmysłu wzroku oraz korekcja wzroku;
• piękno i różnorodność krajobrazu dźwiękowego oraz wyjątkowość zmysłu słuchu, który daje człowiekowi do niego dostęp;
• wskazanie czynników ryzyka utraty słuchu (w szczególności zagrożenie hałasem) oraz konsekwencje niedosłuchu (w tym związane z trudnościami z mową);
• możliwości protezowania słuchu oraz różne sposoby komunikowania się z osobami z niedosłuchem;
• węch jako zmysł chemicznego odbioru i interpretacji świata;
• dotyk jako wiodące narzędzie detekcji bodźców fizjologicznych;
• ekspresja sensoryczna i jej przejawy;
• feromony – substancje chemiczne wykorzystywane przez organizmy żywe do przekazywania informacji oraz wywierania określonego wpływu na otoczenie.

Ponadto atrakcyjna, interaktywna forma zaproponowanych przestrzeni ma szansę:

• wyzwolić kreatywność, radość, innowacyjne myślenie;
• uwrażliwić na bodźce wzrokowe, akustyczne, węchowe i czuciowe;
• zachęcić do dbania o wzrok i słuch oraz wykonywania profilaktycznych badań wzroku i słuchu;
• powiązać powonienie i ruch z emocjami i ich ekspresją;
• pokazać szeroką perspektywę nowoczesnych technik wspomagania widzenia i słyszenia;
• zainspirować do integracji środowiska osób widzących i osób niewidomych, środowiska osób słyszących i osób z niedosłuchem, osób z ograniczeniami ruchowymi;
• propagować postawy istotne dla budowania inkluzywnego społeczeństwa (np. szacunek dla innych, gotowość do uczenia się, wspieranie różnorodności);
• propagować postawy istotne dla budowania społeczeństwa pro-ekologicznego.”

Wystawa

W stworzonej przestrzeni przygotowano około 100 eksponatów, angażujących niemal wszystkie zmysły: wzrok, słuch, dotyk, węch, jak również uczucia i emocje. Wystawa obejmuje 5 ścieżek tematycznych, które można oglądać w dowolnej kolejności:

• “Szlak złudzeń”,
• “Krajobraz dźwiękowy”,
• “Sensomotoryka”,
• “Poczuj to”,
• “Czas”.

Ścieżki koncentrują się na poszczególnych zmysłach, umożliwiając zwiedzającym interakcje z poszczególnymi obiektami w przestrzeniach:

• “Szlak złudzeń” – przestrzeń dedykowana zmysłowi wzroku, w której potencjał i ograniczenia zmysłu wzroku grają z wyobraźnią oraz uzależnione są od interpretacji bodźców przetwarzanych przez mózg. Wiedza o świecie barw, mechanizmie widzenia i profilaktyce wzroku styka się ze złudzeniami i iluzjami optycznymi;
• “Krajobraz dźwiękowy” – przestrzeń dedykowana zmysłowi słuchu – ukazuje piękno i różnorodność krajobrazu dźwiękowego oraz wyjątkowość zmysłu słuchu. W tej przestrzeni obecne są eksponaty, zapewniające bodźce akustyczne oraz propagujące profilaktykę słuchu i kulturę komunikacji z osobami z niedosłuchem;
• “Sensomotoryka” – przestrzeń dedykowana zmysłowi dotyku – tu znajdują się eksponaty wykorzystujące bodźce sensomotoryczne, wrażliwość na bodźce, powierzchnie czuciowe, przyzwyczajenie receptorów.
• “Poczuj to” – przestrzeń dedykowana zmysłowi węchu, w której poznać można fizjologię zmysłu powonienia oraz wrażliwość i selektywność na zapachy;
• “Czas” – przestrzeń czasu, w której eksponaty nawiązują do współczesnych wyzwań cywilizacyjnych związanych m.in. z gospodarką zasobami naturalnymi i systemem monetarnym, zróżnicowaniem socjo-ekonomicznym i kulturowym społeczeństwa.

Instalacje są opatrzone tabliczkami informacyjnymi, zawierającymi nazwę eksponatu, objaśnienia “jak to działa” oraz “ciekawostkę”. Na tabliczce umieszczone są napisy w języku polskim, angielskim oraz ukraińskim wraz z dedykowanymi kodami QR, które zwiedzający mogą zeskanować posiadanym telefonem.

Na wystawie pełnią dyżur pracownicy Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, którzy w razie potrzeby udzielają informacji na temat elementów ekspozycji.

"Szlak złudzeń" - przestrzeń dedykowana zmysłowi wzroku

Ta część ekspozycji propaguje profilaktykę wzroku i budowanie kultury komunikacji z osobami słabo- i niedowidzącymi.
W ramach wystawy znajdują się eksponaty:

• Model anatomiczny oka,
• Plansze: jak widzi człowiek?, jak widzą pszczoły? Jak widzą ptaki?
• Widzenie barwne: rozszczepienie światła –w pryzmacie,
• Składanie kolorów – ścianka RGB,
• Składanie kolorów – filtry na kole,
• Widzenie przestrzenne: Złudzenie głębi, Rzutowanie cieniowe, Tunel optyczny,
• Klasyczne złudzenia optyczne: Plansze statyczne czarno-białe, Plansze statyczne kolorowe, Ukryte obrazy Tablice obrotowe, Tarcza Newtona,
• Artystyczne prace wykorzystujące złudzenia,
• Przestrzenne figury cieniowe,
• Polaryzatory,
• Kalejdoskop mały,
• Kalejdoskop duży,
• Lustrzany zaułek: Lustrzane złudzenie lewitacji, 3 x krzywe lustra, Mozaika lustrzana, Zwierciadło paskowe, Odbicie zwierciadlane nieba, Odbicie zwierciadlane na tubie lustrzanej, Labirynt lustrzany,
• Peryskop,
• Pikselościanka,
• Trójkąt niemożliwy,
• Wstęga Möbiusa,
• Iluzja kranu,
• Instalacja światłowodowa,
• Projekcja odbiciowa fal na wodzie,
• Wady wzroku,
• Okulary i soczewki korygujące wzrok,
• Interaktywna plansza daltonisty,
• Widzenie obwodowe,
• Labirynt ciemności.

"Krajobraz dźwiękowy" - przestrzeń dedykowana zmysłowi słuchu

W tej części wystawy nacisk położono na wiedzę o dźwiękach oraz anatomii i profilaktyce słuchu, eksponaty wykorzystują bodźce akustyczne. Poruszają także tematykę komunikacji z osobami z niedosłuchem.

Eksponaty ułożone są na trzech ścieżkach.

• Ścieżka akustyczna – wystawa zawierająca wybrane instrumenty muzyczne i kształcąca w obszarze odbioru dźwięków generowanych przez nie oraz wskazująca na różnorodność źródeł dźwięku. Ścieżka ta skłania do interakcji z eksponatami:
  • dzwonami rurowymi,
  • bębnem językowym,
  • cymbałami kamiennymi,
  • aerofonem perkusyjnym,
  • gigantyczną pozytywką,
  • tubą głosową,
  • figury Chladniego,
  • armatą powietrzną.
• Korytarz komunikacji alternatywnej i wspomagającej – wystawa w wyciszonej przestrzeni nawiązująca do środków komunikacji używanych przez osoby z niedosłuchem i g/Głuche. Wystawa pokazuje świat alternatywnej komunikacji, kulturę porozumiewania się osób niesłyszących i uwrażliwia osoby słyszące na inne sposoby komunikacji oraz wspomaganie tego procesu. Istotnym aspektem tej ścieżki jest również oswajanie ludzi słyszących z odmiennym odbiorem otoczenia przez osoby niesłyszące oraz wskazywane barier, na jakie natrafiają osoby niesłyszące. Ścieżka ta zawiera eksponaty do oglądania oraz swobodnego manipulowania/dotykania, np.:

• • alfabet palcowy wydrukowany na drukarce 3D z opisem,
  • trójwymiarowy model dłoni do alfabetu Lorma z opisem,
  • ekran z animacją podstawowych zwrotów w języku migowym,
  • ekran z animacją fonogestów,
  • instalacja naścienna tekstu pisanego 3D,
  • instalacja naścienna/blatowa liter wykonanych z różnych materiałów.
• Przestrzeń profilaktyki zaburzeń słuchu i mowy – wystawa modeli i plansz edukacyjnych nawiązujących do profilaktyki słuchu oraz mowy. Przestrzeń z kącikiem eksperymentów, umożliwiającym samodzielne badanie progu słyszenia. Wśród eksponatów znajdą się:
  • anatomiczny model ucha z opisem,
  • modele aparatów słuchowych i implantów słuchowych różnego typu wraz z opisem,
  • plansze na temat profilaktyki zaburzeń słuchu i mowy,
  • stanowisko do ćwiczenia płynności wymowy, wyposażone w pluszaki powtarzające wypowiedzi,
  • stanowisko do badania poziomu natężenia dźwięków,
  • plansze na temat hałasu, jego źródeł oraz jego wpływu na słuch.

"Sensomotoryka" - przestrzeń dedykowana zmysłowi dotyku

Na ścieżce „Sensomotoryka” można dotykać eksponatów:

• Plansze dotyczące zaburzeń i profilaktyki ruchu,
• Instalacja „sportowcy w ruchu” ilustrująca postawy sportowców,
• Siła mięśni – układ do podnoszenia ciężarów,
• Układ do weryfikacji sensomotorycznej kontroli nad dłonią,
• Niebiesko-żółta strefa relaksu,
• Instalacja do identyfikacji sensomotorycznej różnych struktur,
• Ekran ekspresji artystycznej,
• Gigantyczny odcisk palca,
• Instalacja z układami – instalacja wystawiennicza umożliwiająca symboliczne wejście w głąb ludzkiego ciała.

"Poczuj to" - przestrzeń dedykowana zmysłowi węchu

W przestrzeni „Poczuj to” można znaleźć:

• Model anatomiczny nosa,
• Plansze poświęcone zmysłowi powonienia i odkryciom nagrodzonym Nagrodą Nobla,
• Plansze poświęcone feromonom,
• Aleję zapachów – kilkanaście zapachów „zamkniętych” w woskach,
• Zapach sztuki – czyli pachnące obrazy,
• Przykładowe aparaty umożliwiające prowadzenie destylacji zapachów,
• Formikarium – z możliwością obserwacji kolonii mrówek komunikujących się dzięki feromonów,
• Życie pszczół – obserwacja wnętrza ula.

"Czas" - przestrzeń czasu

Przedstawia wybrane zjawiska związane z historią Ziemi – naturalną oraz kształtowaną przez człowieka na przestrzeni lat.

W ramach wystawy znajdują się takie eksponaty jak:

• Skalna księga,
• Skalna ściana,
• Migawki z historii Lubelszczyzny,
• Oblicza Lubelszczyzny,
• Dotknij mapy,
• Lubelski patchwork,
• Od Lublina do Cascais,
• Ewolucja pieniądza,
• Pieniądze świata,
• Wynalazki, które zmieniły gospodarkę,
• Świat w skali MIKRO!: prezentacja minerałów, fragment tkanki zwierzęcej i roślinnej oraz ludzkiej, płytka układu scalonego, banknot z mikrodrukiem i inne różnorodne materiały.

Zachęcam do odwiedzenia wystawy. Ilość prezentowanych eksponatów, stworzonych przy użyciu różnorodnych materiałów i technik – w tym druku 3D, czy klocków Lego – pozwala poszerzyć horyzonty oraz zakres posiadanej wiedzy naukowej. Zwiedzanie prezentowanej wystawy może być doskonałą przygodą zarówno dla młodszych, jak i starszych uczestników, niezależnie od płci czy stopnia sprawności. Umożliwia aktywność sensoryczną i wizualną, pobudza ciekawość i pełni funkcję edukacyjną a przede wszystkim, zgodnie z nadaną jej nazwą, pozwala zaangażować zarówno zmysły, jak i emocje!

Zwiedzanie

Interaktywna wystawa będzie prezentowana w przestrzeniach otwartych poziomu -1 Centrum Spotkania Kultur do 1 października 2023 r.
Można ją zwiedzać od poniedziałku do niedzieli w godzinach otwarcia budynku tj. 8.00-21.00.
Wstęp wolny!

Tekst i foto: Wiktoria Kwiecień

Materiał powstał w ramach projektu “Promowanie aktywności osób niepełnosprawnych w różnych dziedzinach życia społecznego i zawodowego”
realizowanego w okresie 06.06.2023 – 11.12.2023 r.
przez Lubelskie Forum Organizacji Osób Niepełnosprawnych – Sejmik Wojewódzki.

Zadanie publiczne jest finansowane ze środków PFRON przyznanych przez Samorząd Województwa Lubelskiego

UWAGA: Kopiowanie, skracanie, przerabianie, wykorzystywanie fotografii i tekstów (lub ich fragmentów) publikowanych w portalu www.niepelnosprawnilublin.pl, w innych mediach lub innych serwisach informacyjnych wymaga zgody redakcji.