U chorych na cukrzycę typu 2 hiperglikemia może prowadzić do zwiększenia stężenia cukrów w ślinie. To natomiast powoduje zmiany w składzie bakterii w płytce naddziąsłowej, sprzyjające rozwojowi próchnicy. Praca japońskich naukowców dotycząca tego zagadnienia ukazała się 4 grudnia.
Pacjenci z cukrzycą typu 2 zwykle wykazują większą częstość próchnicy, jednak mechanizmy leżące u podstaw tego zjawiska nie są jeszcze w pełni poznane. Najnowsze badania naukowców z Uniwersytetu w Osace wskazują, iż hiperglikemia zwiększa obecność cukrów nie tylko w moczu, ale także w ślinie, a migracja glukozy z krwi do śliny wiąże się z przesunięciem składu mikrobiologicznego oraz aktywności metabolicznej biofilmu jamy ustnej.
– Opracowaliśmy nowatorską metodę nieukierunkowanego profilowania metabolomicznego śliny, która pozwala analizować skład metabolitów w ślinie zanim zostaną one zmienione przez mikrobiom jamy ustnej. Dzięki temu mogliśmy śledzić zmiany tych metabolitów między krwią a śliną oraz ich dalsze modyfikacje po kontakcie z mikrobiomem jamy ustnej – wyjaśniła główna autorka badania dr Masae Kuboniwa z Wydziału Stomatologii Zachowawczej Uniwersytetu w Osace.
Do analiz zespół wykorzystał metabolity ze śliny pochodzącej z gruczołów podjęzykowych i podżuchwowych, aby ocenić stan metaboliczny niezależnie od wpływu bakterii. Próbki te porównano z pełną śliną oraz osoczem osób z cukrzycą typu 2 i osób zdrowych. Wykazano, iż hiperglikemia sprzyja przenikaniu glukozy i fruktozy z krwi do śliny. Następnie, dzięki sekwencjonowaniu mikrobiologicznemu, określono możliwe skutki tej migracji dla mikrobiomu jamy ustnej.
– Wzrost stężenia tych metabolitów w ślinie powodował zmiany w mikrobiomie jamy ustnej: zwiększała się liczba bakterii kariogennych, takich jak Streptococcus mutans, a zmniejszała się liczba gatunków sprzyjających zdrowiu, np. Streptococcus sanguinis. W efekcie metabolizm biofilmu przesuwał się w kierunku glikolizy i rozkładu węglowodanów, co prowadziło do większej produkcji kwasów – powiedział współautor badania prof. Akito Sakanaka.
Ważna rola kontroli glikemii
Badacze wykazali również, iż poprawa kontroli glikemii zmniejsza transfer cukrów, zwłaszcza fruktozy, z osocza do śliny. W efekcie obserwowane zaburzenia równowagi mikrobiomu ulegały osłabieniu. Autorzy doszli zatem do wniosku, iż konsekwentna kontrola glikemii może mieć istotne znaczenie także w profilaktyce próchnicy.
Dodatkowe eksperymenty z biofilmem w warunkach ko-hodowli S. mutans i S. sanguinis pokazały, iż udział S. mutans znacząco wzrastał w środowisku bogatym w składniki odżywcze zawierające fruktozę. Wskazuje to, iż połączenie glukozy i fruktozy sprzyja rozwojowi S. mutans w biofilmie.
Wyniki badania wskazują na zależności między kontrolą glikemii, stężeniem cukrów w ślinie, profilem mikrobiomu i parametrami klinicznymi. Aby jednak jednoznacznie stwierdzić, czy lepsza kontrola glikemii rzeczywiście zmniejsza ryzyko próchnicy, potrzebne są dalsze badania interwencyjne.
Artykuł „Diabetes alters the supragingival microbiome through plasma-to-saliva migration of glucose and fructose” został opublikowany w czasopiśmie naukowym „Microbiome”.
Źródła: https://zm-online.de/
https://medicalxpress.com/
https://link.springer.com/
– Na pacjenta warto spojrzeć jako na całokształt, nie tylko na jego zęby. Istotna jest kooperacja z lekarzami ogólnymi. Nie wszyscy lekarze mają świadomość, jak istotny wpływ mają choroby ogólne na zęby, a także odwrotnie – jak istotny wpływ mają zęby na choroby ogólne. Często nie widzimy tego, by kierowali pacjentów do stomatologa w ramach leczenia – mówi o wyzwaniach w opiece stomatologicznej nad pacjentami obciążonymi chorobami ogólnoustrojowymi dr n. med. Anna Sokołowska, adiunkt w Zakładzie Chorób Błony Śluzowej Jamy Ustnej i Przyzębia Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.
