Forum Zdrowia Kobiet 2025, zorganizowane w dniach 9-10 czerwca w Katowicach, było okazją do podsumowania zmian wprowadzonych w opiece zdrowotnej nad kobietami w ostatnich miesiącach, jak i wyznaczenia kierunków jej dalszego rozwoju. Wzięło w nim udział blisko 500 specjalistów i specjalistek z różnych dziedzin medycyny i zdrowia publicznego.
W trakcie pierwszej edycji Forum Zdrowia Kobiet omówiono najnowsze wytyczne, rekomendacje oraz praktyczne rozwiązania w zakresie diagnostyki, terapii i profilaktyki. Dwudniowa impreza stała się przestrzenią wymiany wiedzy, doświadczeń i postulatów, które mają ukształtować przyszłość systemu ochrony zdrowia – bardziej inkluzywnego, nowoczesnego i uwzględniającego specyfikę zdrowotnych potrzeb kobiet.
Forum Zdrowia Kobiet: podsumowanie dobrych zmian w systemie
W ostatnich miesiącach znacząco poszerzono dostęp do świadczeń z zakresu zdrowia reprodukcyjnego:
- przywrócono finansowanie programu in vitro,
- rozszerzono zakres badań prenatalnych,
- zwiększono liczbę znieczuleń okołoporodowych,
- umożliwiono dostęp do antykoncepcji awaryjnej.
W debacie publicznej coraz częściej pojawia się także temat profilaktyki i zdrowia kobiet niezależnie od ich planów macierzyńskich. Przykładem są nowe badania HPV w programie profilaktyki raka szyjki macicy czy zapowiedziany na lipiec br. kompleksowy program leczenia endometriozy.
O tych i innych kwestiach, dotyczących także miejsca kobiety w polityce zdrowotnej państwa, roli profilaktyki w działaniach Ministerstwa Zdrowia oraz potrzeby zapewnienia rzeczywistego zdrowotnego bezpieczeństwa kobiet, mówiła podczas sesji inauguracyjnej Forum Zdrowia Kobiet otwierająca to wydarzenie ministra zdrowia Izabela Leszczyna.
– Tak naprawdę zdrowie kobiet w polskim systemie ochrony zdrowia, w polskiej medycynie, z pewnością przez wiele lat było troszkę na boku. Ten paradygmat oczywiście zmieniamy. Ja bardzo cieszę się, iż mogę być częścią tej zmiany i mam nadzieję, iż w mówieniu o zdrowiu kobiet będzie coraz mniej ideologii i coraz mniej polityki, a coraz więcej zdrowia, to znaczy, iż także my, decydenci, politycy, będziemy jednak słuchać was – lekarzy, lekarek i was pacjentek w zakresie zdrowia kobiet – powiedziała.
W inauguracyjnym przemówieniu Izabela Leszczyna podkreśliła także znaczenie kompleksowej opieki nad kobietami w ciąży, przypominając, iż każda ciężarna, niezależnie od wieku, ma prawo do badań prenatalnych. Zaznaczyła, iż to prawo wynika z naturalnego lęku o zdrowie dziecka i powinno być standardem w opiece okołoporodowej.
Monistra zdrowia zwróciła także uwagę na rosnącą rolę nowoczesnej ginekologii, w tym onkopłodności (oncofertility) – dziedziny, która łączy leczenie onkologiczne z zachowaniem płodności. Wskazała, iż program in vitro, realizowany w ramach projektu „Świadoma, bezpieczna ja”, obejmuje również wsparcie dla pacjentek i pacjentów onkologicznych, którzy dzięki możliwości mrożenia komórek rozrodczych mogą myśleć o rodzicielstwie po zakończeniu leczenia onkologicznego. Izabela Leszczyna podsumowała także efekty wdrożenia rządowego programu in vitro.
Dotychczas w ramach rządowego programu in vitro, urodziło się ponad 1500 dzieci, a zakwalifikowano do niego ponad 30 tysięcy par. Potwierdzono także ponad 13 tysięcy ciąż.
Jak zaznaczyła szefowa resortu zdrowia, te liczby mają nie tylko ogromne znaczenie indywidualne, ale również wymiar demograficzny.
Forum Zdrowia Kobiet: jakie zmiany są zapowiadane?
Podczas sesji inauguracyjnej padły także zapowiedzi kolejnych zmian w opiece zdrowotnej kobiet. Od 1 lipca leczenie głębokiej endometriozy będzie finansowane przez NFZ, a w Polsce powstaną w tym celu wyspecjalizowane ośrodki. Wprowadzone zostaną również nowe wytyczne dla lekarzy dotyczące diagnostyki i leczenia zachowawczego tej choroby. Rozszerzony zostanie także program profilaktyki raka szyjki macicy – obejmie testy HPV HR i cytologię na podłożu płynnym. Resort zdrowia pracuje również nad pakietem wsparcia dla kobiet w okresie menopauzy.
Ministra przypomniała też o nowym programie „Moje Zdrowie”, który zastąpił program „Profilaktyka 40+” i wprowadza indywidualny plan zdrowotny tworzony przez lekarza rodzinnego. Podkreśliła, iż zdrowie kobiet to priorytet działań ministerstwa, zachęcając do dalszej współpracy i zgłaszania rekomendacji.
Agenda Forum Zdrowia Kobiet objęła trzy główne nurty tematyczne, które porządkowały i pogłębiały analizę problemów zdrowotnych kobiet zarówno w ujęciu klinicznym, jak i systemowym oraz społecznym.
W ramach obszaru tematycznego Nowe Horyzonty Opieki Ginekologicznej uczestnicy konferencji przyjrzeli się najbardziej aktualnym zagadnieniom związanym ze zdrowiem reprodukcyjnym i ginekologicznym kobiet. Eksperci z różnych dziedzin medycyny i ochrony zdrowia omawiali zarówno przełomowe metody diagnostyki i leczenia zaburzeń hormonalnych, jak i zmieniające się potrzeby pacjentek w zakresie antykoncepcji, zdrowia seksualnego czy kompleksowej opieki w ramach medycyny rodzinnej.
– Chcemy nauczyć nasze pacjentki, iż musimy dbać o siebie, iż jesteśmy numer jeden, bo jesteśmy najważniejsze. To od nas przecież zależy, jak wychowamy nasze dzieci, jaka będzie edukacja – powiedziała prof. Violetta Skrzypulec-Plinta, kierowniczka Katedry Zdrowia Kobiety Zakładu Zdrowia Reprodukcyjnego i Seksuologii Śląskiego Uniwersytu Medycznego w Katowicach.
O perspektywie kobiet ciężarnych, rodzących i w połogu oraz wyzwaniach związanych z tym etapem życia kobiet opowiadała prof. Grażyna Iwanowicz-Palus, konsultantka krajowa w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologiczno-położniczego, która przypomniała, iż realizowane są prace nad nowelizacją standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej:
– Uczestnicząc w pracach zespołu, mogę powiedzieć, iż kobiety rzeczywiście będą mogły poczuć się bezpiecznie. (…) Przede wszystkim kobieta ciężarna będzie mogła już uczestniczyć w finansowanej ze środków publicznych edukacji przedporodowej od początku ciąży – wyjaśniła. – Wiemy, iż nie każda ciąża kończy się tak, jak oczekują rodzice. Kobieta w takiej sytuacji będzie już „zaopiekowana” przez położną rodzinną w środowisku domowym, czyli system dostrzega już tę konieczność opieki nad samą kobietą, nie tylko nad jej dzieckiem, również w sytuacji, kiedy kobieta w czasie ciąży ma diagnozę, iż jednak będą wady letalne. Do niej należy decyzja co do przebiegu tej ciąży – dodała.
Ekspertka odniosła się także do kwestii kobiet z niepełnosprawnościami. Jak zaznaczyła, w standardzie opieki okołoporodowej mówi się o kobietach ze szczególnymi potrzebami. – System zaczyna dostrzegać również szczególne potrzeby kobiet w okresie okołoporodowym. Mam taką cichą nadzieję, iż ten standard opieki okołoporodowej przyczyni się do tego w pewnym stopniu, iż może ten wskaźnik niepokojący demografię drgnie, ale w górę, iż kobiety niezależnie od tego, co się zadzieje w czasie ciąży, podczas porodu, będą czuły się bezpieczne – podsumowała.
Nurt Zdrowie Kobiet w Praktyce skupił się na realiach codziennej opieki medycznej, podkreślając znaczenie współpracy między różnymi specjalistami – ginekologii, interny, onkologii, psychiatrii i innych dziedzin. Reprezentujący te dziedziny eksperci dzielili się doświadczeniem i dobrymi praktykami w diagnozowaniu i leczeniu najczęstszych problemów zdrowotnych, z jakimi zgłaszają się pacjentki. W centrum uwagi znalazła się potrzeba całościowego, zintegrowanego podejścia do pacjentki – niezależnie od jej wieku czy etapu życia.
O największych bolączkach związanych ze zdrowiem kobiet opowiedziała Magdalena Kołodziej, prezeska Fundacji „My Pacjenci”.
– Tak, jak kobiet, tak i problemów kobiet jest bardzo dużo. Niestety bardzo często bagatelizowanych, pomijanych, również przez nas same, przez kobiety, które zawsze o sobie myślą na końcu, a tak nie powinno być. Jak choruje kobieta w rodzinie, to ta rodzina naprawdę przechodzi przez głęboki kryzys, bo kobieta zarządza tak naprawdę zdrowiem całej rodziny – zauważyła.
Jak podkreśliła, ważna jest edukacja zdrowotna od najmłodszych lat, tak aby młode dziewczęta nauczyły się, iż muszą zadbać o swoje zdrowie i wiedziały, jak to zrobić. Mogłoby się to przełożyć również na edukację starszych kobiet: mam i babć. Ekspertka pokreśliła także istotną rolę wykwalifikowanych pielęgniarek i położnych jako asystentek kobiet na różnym etapie ich życia.
– Musimy też, jako społeczeństwo, bardziej zdać sobie sprawę z tego, iż nie ze wszystkim musimy iść do lekarza, iż są fantastycznie przygotowane pielęgniarki, iż są położne, które powinny być takim pierwszym kontaktem dla kobiet na każdym etapie życia, nie tylko w trakcie ciąży. Położne mogłyby być doskonałym wsparciem dla kobiet, szczególnie mogłoby to być ważne w środowiskach wiejskich, gdzie dostęp do specjalisty, do ginekologa, jest dużo trudniejszy, ale też ta edukacja kierowana do środowisk wiejskich powinna być szczególnie przemyślana i bardzo dopasowana – dodała Madalena Kołodziej.
O odwagę do podjęcia szerokiej dyskusji o profilaktyce chorób przewlekłych i onkologicznych apelowała wicemarszałkini Sejmu Monika Wielichowska.
– Nie bójmy się mówić o profilaktyce, o badaniach, które mogą uratować życie. Rak piersi, rak szyjki macicy, choroby serca, cukrzyca, depresja to przecież nie są tematy tabu – stwierdziła. – Każda z nas powinna mieć odwagę i możliwość regularnego dbania o siebie, konsultowania się z lekarzem i szukania pomocy, gdy jej potrzebuje. Zdrowie psychiczne jest równie ważne jak zdrowie fizyczne. Pamiętajmy o tym, bo często to właśnie na naszych barkach spoczywa troska o rodzinę – dodała.
Forum Zdrowia Kobiet: kompleksowo o opiece zdrowotnej nad kobietami
Obszar Kompleksowe Zdrowie Kobiety koncentrował się na najbardziej złożonych i wielowymiarowych aspektach opieki zdrowotnej nad kobietami. Eksperci omawiali m.in. wyzwania związane z profilaktyką i leczeniem nowotworów, wsparciem płodności oraz prowadzeniem pacjentek w okresie menopauzy. Szczególną uwagę poświęcono rosnącej roli nowoczesnych technologii, które zmieniają oblicze kobiecej medycyny i podnoszą jakość opieki. – od narzędzi diagnostycznych po rozwiązania wspierające codzienną praktykę kliniczną.
Prof. Joanna Jaroch, przewodnicząca zarządu Sekcji Chorób Serca u Kobiet Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, kierownik Kliniki Kardiologii Politechniki Wrocławskiej, wskazała na potrzebę edukowania i uświadamiania pacjentkom istoty regularnych badań.
– Każdy z nas: lekarz, pielęgniarka, najlepiej jeszcze szkoła, lekarz innej specjalności, na każdym etapie musi zadać kobiecie trzy pytania. Czy pani wie, jakie pani ma ciśnienie krwi? Czy pani wie, jaką pani ma glukozę? Czy pani wie, jaki pani ma cholesterol? jeżeli nie, to przez 10 lat te czynniki ryzyka miażdżycy zbudują u pani miażdżycę, która objawi się zawałem serca czy udarem mózgu – powiedziała ekspertka.
O wyzwaniach w neurologii mówiła prof. Alina Kułakowska, prezeska Polskiego Towarzystwa Neurologicznego, zastępczyni kierownika Kliniki Neurologii na Uniwersytecie Medycznym w Białymstoku.
– W Polsce mamy ponad 50 tysięcy osób chorujących na stwardnienie rozsiane, co najmniej dwie trzecie z nich to kobiety. Program lekowy leczenia stwardnienia rozsianego jest drugim co do liczebności w ogóle ze wszystkich programów lekowych w Polsce. Mamy problem stosowanego leczenia immunomodulującego, immunosupresyjnego i takie aspekty jak antykoncepcja, ciąża, karmienie piersią, to są bardzo ważne zagadnienia. Mamy miliony kobiet chorujących na padaczkę. Około 1 proc. populacji choruje na padaczkę – wymieniła. – Kobiety w neurologii, nasze pacjentki, to są często bardzo niepełnosprawne osoby. Osoby z niepełnosprawnością i fizyczną, i z niepełnosprawnością intelektualną również. I te kobiety również borykają się z takimi samymi problemami, jak inne kobiety: problem chorób onkologicznych, problem niechcianej ciąży. To też dotyczy naszych pacjentek – podsumowała specjalistka.
Problemy niewydolności systemu w kontekście chorób reumatologicznych sygnalizowała prof. Brygida Kwiatkowska, konsultantka krajowa w dziedzinie reumatologii.
– Populacyjnie mamy choroby niezapalne, czyli chorobę zwyrodnieniową, to jest 30 proc. populacji, gdzie dominują kobiety, o ile chodzi o chorobę zwyrodnieniową stawów kolanowych i stawów rąk oraz osteoporozę – ponad 2 miliony osób, z czego 1,7 miliona to kobiety, u których niestety w 70 kilku procentach ta osteoporoza jest niewykrywana, a śmiertelność w wyniku osteoporozy jest większa niż po udarach, zawałach, czy raku piersi. Lekarze rodzinni powinni mierzyć wzrost kobiet, dlatego iż obniżenie się wzrostu kobiet powyżej 4 cm to jest osteoporoza kręgosłupa, z którą trzeba natychmiast skierować do reumatologa – wyjaśniła konsultantka.
Zdaniem ekspertki system nie nadąża za potrzebami. – Między 2018 a 2022 rokiem praktycznie nic się nie zmieniło. My bardzo dużo w tej chwili wydajemy na protezoplastykę, głównie stawów biodrowych w wyniku złamań niskoenergetycznych, czy osteoporotycznych, a populacja kobiet diagnozowanych i leczonych w ogóle się nie zmieniła – wskazała. – Każda kobieta po menopauzie powinna robić badania w kierunku osteoporozy. Diagnozować osteoporozę, zmienić swój styl życia – podsumowała prof. Brygida Kwiatkowska.
Dr hab. Elżbieta Skorupska podkreśliła rosnącą rolę nowoczesnej fizjoterapii jako nieodłącznego elementu kompleksowej opieki medycznej, zwracając uwagę, iż współczesna medycyna to zarówno leczenie, jak i troska o jakość życia pacjentów. Zaznaczyła, iż fizjoterapia znajduje dziś zastosowanie w tradycyjnych obszarach, jak w kardiologii i onkologii, gdzie jej wpływ na efektywność leczenia został potwierdzony badaniami. Ekspertka zwróciła również uwagę na kobiecy wymiar zawodu – 70 proc. fizjoterapeutów to kobiety – oraz na znaczenie interdyscyplinarnego podejścia do leczenia bólu przewlekłego, który zgodnie z nową klasyfikacją ICD-11 został uznany za odrębną jednostkę chorobową. W terapii tego rodzaju bólu konieczna jest kooperacja lekarza, fizjoterapeuty, psychologa i pielęgniarki.
W dyskusjach odbywających się podczas Forum Zdrowia Kobiet udział wzięli wybitni specjaliści reprezentujący różne dziedziny medycyny, zdrowia publicznego i nauki. Ich wiedza, doświadczenie oraz zaangażowanie w codzienną pracę z pacjentkami pozwoliły spojrzeć na najważniejsze wyzwania zdrowotne kobiet z wielu perspektyw – od praktyki klinicznej, przez badania naukowe, po kształtowanie systemowych rozwiązań w ochronie zdrowia.
Udział w Forum Zdrowia Kobiet został zwieńczony uzyskaniem certyfikatu i przyznaniem punktów edukacyjnych. Organizatorem tego wydarzenia była Grupa PTWP, wydawca magazynu i portalu Rynek Zdrowia, organizator m.in. Forum Rynku Zdrowia i Kongresu Wyzwań Zdrowotnych – corocznych debat publicznych poświęconych aktualnej sytuacji na rynku zdrowia oraz przyszłości systemu ochrony zdrowia w Polsce, a także Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach, największej imprezy biznesowej Europy Centralnej.
