W ostatnich latach niewątpliwie możemy zaobserwować wzrost zainteresowania treściami psychoedukacyjnymi. Coraz częściej poruszamy tematy związane z tzw. „self care”. Omawiamy tajniki dobrostanu, zwracamy uwagę na znaczenie emocji w życiu. Pomimo tego przez cały czas możemy usłyszeć różnorodne mity dotyczące psychoterapii i leczenia zaburzeń psychicznych.
Co więcej – to m.in. właśnie natłok mocno uogólnionych informacji, często przedstawianych w krótkich filmikach na TikToku, dotyczących treści “poppsychologicznych”, wpływa na zniekształcony obraz procesu terapeutycznego.
Przedstawianie dobrostanu jako magicznego miejsca, do którego mamy dążyć, by doznać bezgranicznego ukojenia, może wywoływać dużą frustrację, kiedy mierzymy się z trudnościami dnia codziennego i dynamicznymi zmianami zachodzącymi na świecie. Z jednej strony doświadczamy bezsilności wobec tych zmian i staramy się do nich przystosować, z drugiej strony możemy odczuwać presję dążenia do bezkresnego spokoju i równowagi. W takiej sytuacji może pojawić się fantazja, iż psychoterapia poprowadzi nas do tej idylli, wskaże, jak mamy żyć. Jednak czy faktycznie jest to jej cel?
FAKTY I MITY DOTYCZĄCE PSYCHOTERAPII
Mit 1: Psychoterapia jest tylko dla osób z poważnymi problemami psychicznymi.
Fakt: Psychoterapia jest wsparciem dla wszystkich, którzy chcą poprawić swoje zdrowie psychiczne, dowiedzieć się, jak radzić sobie z codziennym stresem, rozwijać umiejętności interpersonalne czy pracować nad osobistym rozwojem.
Jak powiedział Carl Rogers, znany psychoterapeuta: „Wszyscy mamy tendencję do porównywania się z innymi, jednak warto pamiętać, iż każdy z nas jest unikalny i ma swoje własne wyzwania.”
Oznacza to, iż niezależnie od stopnia nasilenia problemów, każdy może skorzystać z profesjonalnej pomocy psychoterapeutycznej, która jest dostosowana do jego indywidualnych potrzeb.
Mit 2: Psychoterapia polega tylko na rozmowie.
Fakt: Chociaż rozmowa jest kluczowym elementem psychoterapii, sesje mogą obejmować różne techniki i ćwiczenia, takie jak metody relaksacyjne i wyobrażeniowe. Psychoterapia koncentruje się na realizacji konkretnych celów; to ukierunkowana rozmowa.
Mit 3: Terapeuta powie mi, jak mam żyć.
Fakt: Terapeuci nie dają gotowych odpowiedzi ani nie mówią ludziom, jak mają żyć. Zamiast tego pomagają odkrywać własne wartości, cele i rozwiązania trudności.
Terapeuta wspiera w samodzielnym znalezieniu odpowiedzi na ważne pytania życiowe oraz w podejmowaniu świadomych decyzji, które są zgodne z wartościami i pragnieniami osoby korzystającej z terapii.
Mit 4: Psychoterapia to słabość.
Fakt: Szukanie pomocy i uczestniczenie w psychoterapii jest aktem odwagi i odpowiedzialności wobec siebie i innych. Zwracanie się o pomoc świadczy o chęci poprawy jakości życia i umiejętności samorozwoju.
Osoby, które decydują się na terapię, często wykazują się ogromną siłą wewnętrzną i determinacją, aby pracować nad sobą i swoimi problemami.
Mit 5: Zaburzenia lękowe to tylko przesadna reakcja na stres.
Fakt: Zaburzenia lękowe znacząco wpływają na funkcjonowanie człowieka. Nie jest to tylko kwestia „przesadnej reakcji”, ale złożony problem, który może wymagać profesjonalnej interwencji. Zaburzenia lękowe mogą objawiać się intensywnym, nieproporcjonalnym strachem i niepokojem, który utrudnia normalne życie i wykonywanie codziennych czynności.
Mit 6: Osoby z zaburzeniami lękowymi i depresją mogą się po prostu „uspokoić” lub „wziąć w garść”.
Fakt: Mówienie osobom doświadczającym cierpienia na tle psychicznym, żeby się uspokoiły, jest nie tylko nieskuteczne, ale także może pogorszyć ich stan.
Zaburzenia psychiczne często wymagają specjalistycznej terapii oraz, w niektórych przypadkach, leczenia farmakologicznego. Osoby z zaburzeniami lękowymi potrzebują empatii, zrozumienia i profesjonalnej pomocy, a nie prostych rad, które mogą bagatelizować i unieważniać ich doświadczenia.
Mit 7: Po terapii, której celem jest leczenie zaburzeń lękowych, przestanę odczuwać lęk.
Fakt: Celem terapii nie jest całkowite wyeliminowanie lęku, ale nauczenie się, jak nim zarządzać i redukować jego negatywny wpływ na życie. Lęk jest naturalną emocją, która może pełnić istotną rolę w naszym życiu, ostrzegając nas przed niebezpieczeństwem.
Mit 8: Po terapii nie będę odczuwać nieprzyjemnych emocji.
Fakt: Terapia pomaga w radzeniu sobie z nieprzyjemnymi emocjami, a nie w ich całkowitym eliminowaniu. Emocje, zarówno nieprzyjemne, jak i przyjemne, są naturalną częścią życia.
Jak mówi Jon Kabat-Zinn: „Nie możesz powstrzymać fal, ale możesz nauczyć się surfować.”
Celem terapii jest znalezienie odpowiedzi na pytanie, jak skutecznie radzić sobie z trudnymi emocjami, aby nie dominowały one nad naszym życiem.
Mit 9: Depresja to tylko chwilowy smutek.
Fakt: Depresja to poważne zaburzenie psychiczne, charakteryzujące się obniżonym nastrojem przez większą część dnia, niemal codziennie, utratą zainteresowań i zdolności odczuwania radości, zmniejszeniem energii, ciągłym zmęczeniem, osłabieniem koncentracji i uwagi, obniżoną samooceną, poczuciem winy i bezwartościowości.
Mit 10: Terapia jest zawsze długoterminowa.
Fakt: Długość terapii zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta. Niektóre problemy mogą być rozwiązane w kilku sesjach (terapia krótkoterminowa), podczas gdy inne mogą wymagać dłuższej pracy. Współczesne podejścia terapeutyczne są często elastyczne i dostosowywane do specyficznych potrzeb klienta.
Mit 11: Wszyscy terapeuci stosują te same metody.
Fakt: Istnieje wiele różnych podejść terapeutycznych, takich jak terapia poznawczo-behawioralna, psychodynamiczna, humanistyczna, gestalt, systemowa i wiele innych.
Każda z tych metod ma swoje unikalne techniki i podejścia do pracy z pacjentem. Wybór odpowiedniego terapeuty i metody może zależeć od specyfiki problemu oraz osobistych preferencji danej osoby.
Psychoterapia to niełatwe rozwiązanie ani szybka droga do eliminacji problemów. To złożony proces, wymagający zaangażowania, cierpliwości i otwartości na zmiany. Każdy człowiek jest wyjątkowy, a jego ścieżka terapeutyczna jest indywidualna, dostosowana do jego potrzeb i celów.
Terapia to podróż w głąb siebie, odkrywanie własnych zasobów i możliwości oraz nauka skutecznych strategii radzenia sobie z wyzwaniami. To proces, który może przynieść głębokie i trwałe zmiany, ale wymaga pracy i współpracy z terapeutą. Warto pamiętać, iż psychoterapia to inwestycja w siebie, która może znacząco poprawić jakość życia i przyczynić się do długotrwałego dobrostanu.
Artykuł:
Małgorzata Żalikowska – psychoterapeutka behawioralno-poznawcza, certyfikowana terapeutka uzależnień i współuzależnień, terapeutka EMDR
