Mimo dużego zainteresowania składem żywności nie wszyscy wiedzą, jakie inne informacje powinny się znaleźć na etykietach produktów spożywczych. A przecież od nich zależy nasz świadomy wybór.
Zgodnie z przepisami Unii Europejskiej, każdy produkt spożywczy w Polsce musi zawierać następujące informacje:
- nazwę produktu – jednoznacznie określającą, czym jest dany produkt;
- listę składników – uporządkowaną malejąco według zawartości w produkcie;
- wyraźnie oznaczone alergeny – np. gluten, orzechy, mleko;
- datę minimalnej trwałości lub termin przydatności do spożycia;
- masę netto lub objętość;
- wartości odżywcze, w tym m.in. wartość energetyczną, ilość tłuszczów, węglowodanów, cukrów, białka i soli;
- informacje o producencie – m.in. nazwę i adres firmy;
- kraj pochodzenia, jeżeli jest wymagany – np. dla świeżego mięsa, warzyw, owoców.
Dr hab. n. o zdr. Regina Wierzejska, prof. Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny, zwraca uwagę na znaczenie składu produktów. – Obowiązkowe informacje na etykietach produktów spożywczych odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa konsumentów. Obejmują one m.in. wykaz składników, w tym substancji mogących wywoływać alergie lub nietolerancje, a także wskazówki dotyczące trwałości i adekwatnego przechowywania. Świadome korzystanie z tych danych pozwala uniknąć ryzyka związanego z niewłaściwym stosowaniem żywności — mówi.
Świadomi konsumenci zwracają uwagę na dodatkowe oznaczenia
Wielu konsumentów zwraca uwagę także na dodatkowe oznaczenia, które mogą pomóc w dopasowaniu produktów do preferencji związanych z dietą (np. wegetariańską lub wegańską), zainteresowania etycznymi aspektami produkcji, czy wyznawanych wartości, jak dbałość o środowisko czy dobrostan zwierząt. Informacje dobrowolne to wszelkiego rodzaju znaki graficzne, symbole, rysunki czy dodatkowe opisy. Ich umieszczanie jest możliwe tylko wtedy, gdy produkt spełnia określone wymagania prawne: oznaczenie nie wprowadza konsumenta w błąd, jest poparte odpowiednimi danymi naukowymi i nie dominuje przestrzeni przeznaczonej na obowiązkowe informacje na etykiecie.
Jakie to mogą być oznaczenia?
- „Produkt polski”,
- „Wolny od GMO”,
- „Bez konserwantów” bądź „Bez barwników”,
- „Bez dodatku cukru”,
- „Odpowiedni dla wegan” lub „Odpowiedni dla wegetarian”,
- znak Fair Trade,
- logo Euroliścia dla żywności ekologicznej.
– Dobrowolne oznaczenia na produktach spożywczych są jak drogowskazy, które pomagają konsumentom wybrać produkty zgodnie z wartościami, jakimi się kierują. Jednocześnie należy podkreślić, iż tego rodzaju oznaczenia zobowiązują producentów do zapewnienia ich rzetelności, bo tylko wtedy mogą budować zaufanie i przyciągać nabywców swoich produktów – podkreśla dr hab. Regina Wierzejska.
Euroliść kojarzy się z naturą i wysoką jakością
Z badania przeprowadzonego przez SW Research na zlecenie Polskiej Izby Żywności Ekologicznej w listopadzie 2024 roku na 800 Polkach i Polakach powyżej 18. roku życia, którego celem było poznanie poglądów Polaków na temat żywności ekologicznej oraz nawyków żywieniowych, wynika, iż na znaczeniu mogą zyskiwać dodatkowe oznaczenia związane z certyfikatami jakości. Aż 75 proc. konsumentów zwraca uwagę na pochodzenie składników z upraw bez pestycydów i nawozów chemicznych, a 74 proc. na warunki hodowli zwierząt. Dwie trzecie badanych (66 proc.) podkreśla także znaczenie przyjaznej dla środowiska produkcji.
9 na 10 badanych sięgających po ekożywność zadeklarowało, iż na postrzeganie przez nich produktu wpływa symbol Euroliścia. Zielony prostokąt z 12 białymi gwiazdkami ułożonymi w kształcie liścia symbolizuje żywność wytwarzaną w systemie rolnictwa ekologicznego Unii Europejskiej. Z badania SW Research wynika, iż 27 proc. Polaków utożsamia ten symbol z naturalnością, a 22 proc. z wysoką jakością. 21 proc. badanych osób traktuje produkty z tym oznaczeniem jako wiarygodne pod kątem ekologicznego pochodzenia, a 14 proc. oczekuje, iż będą one wyróżniać się wyjątkowymi walorami smakowymi.
Czytaj też: Czym różni się żywność ekologiczna od nieekologicznej
Konsumenci, którzy decydują się na zakupy żywności ekologicznej, są bardziej skłonni sprawdzać szczegóły dotyczące składu. W porównaniu do osób, które nie kupują ekologicznych produktów spożywczych, częściej zwracają oni uwagę na obecność e-dodatków (58 proc. względem 41 proc.), rodzaj składników (50 proc. vs. 16 proc.), poziom przetworzenia produktu (33 proc. vs. 14 proc.) oraz informacje o sposobie produkcji (32 proc. vs. 5 proc.). Ponadto 37 proc. konsumentów twierdzi, iż nawyk analizowania składu, wartości odżywczych oraz pochodzenie produktów pojawił się w momencie „przestawienia się” na zakupy żywności ekologicznej.
