Dzień Edukacji o Nieswoistych Zapaleniach Jelita w Warszawie

Zdjęcie: Dzień Edukacji o Nieswoistych Zapaleniach Jelita

Innowacyjne leki dla dzieci i dorosłych pacjentów z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego i chorobą Leśniowskiego-Crohna, metody leczenia, nadzór endoskopowy i psychoterapia w leczeniu chorób zapalnych układu pokarmowego – to tylko część tematów otwartych wykładów jakich mogła wysłuchać publiczność 18 listopada 2024 r. podczas Dnia Edukacji o Nieswoistych Zapaleniach Jelita (NZJ) w Warszawie.

Gości powitała prezes oddziału mazowieckiego Towarzystwa „J-elita Agnieszka Kowalczyk, która następnie przedstawiła działalność stowarzyszenia.

– Chciałbym dzisiaj rozwiać kilka mitów dotyczących leczenia konwencjonalnego łagodnego do umiarkowanego wrzodziejącego zapalenia jelita grubego – zapowiedział pierwszy prelegent, lek. Krzysztof Hadrian z Kliniki Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Mitem jest to, iż preparaty 5Asa (mesalazynę) można odstawić po kilku miesiącach od osiągnięcia remisji. Mesalazyna to lek, który jest włączany na całe życie pacjenta – chyba iż dochodzi do poważnych działań niepożądanych. Wtedy należy się zgłosić do lekarza. Kolejnym mitem jest to, iż kobiety w ciąży powinny odstawić leki na WZJG. – Każda matka, która choruje na WZJG nie może zapominać o swojej chorobie. Ryzyko związane z zaostrzeniem WZJG będzie stwarzało niebezpieczeństwo dla płodu i dla dobrostanu ciąży – tłumaczył wykładowca.

Zgodnie z zaleceniami pacjentki w remisji WZJG powinny kontynuować leczenie, za wyjątkiem metrotreksatu. W razie rozpoznania zaostrzenia WZJG o nasileniu łagodnym lub umiarkowanym, sugerowanne jest leczenie masalazyną i dopuszczalne jest również leczenie steroidami.

Kolejną wykładowczynią była lek. Marta Zaborowska z Kliniki Gastroenterologii Onkologicznej Narodowego Instytutu Onkologii w Warszawie, która przybliżyła zebranym nadzór endoskopowy w NZJ. Pierwszą lolonoskopię w ramach nadzoru onkologicznego u wszystkich pacjentów wykonuje się osiem lat po wykryciu nieswoistej choroby zapalnej jelit. W trakcie badania oceniane są rozległość zmian zapalnych i zasięg choroby. Do nadzoru onkologicznego brani są pacjenci z rozległym zasięgiem WZJG z postacią lewostronną oraz z chorobą Leśniowskiego-Crohna z zajęciem jelita grubego. Ze względu na niskie ryzyko rozwoju raka u pacjentów z zapaleniem odbytnicy, pacjenci ci nie wymagają nadzoru onkologicznego. Celem nadzoru endoskopowego jest wykrycie dysplazji, czyli obecności komórek nowotworowych wyłącznie w nabłonku błony śluzowej jelita, zanim rozwinie się rak lub też wczesnego raka, co umożliwi skuteczne leczenie.

O nowych terapiach w leczeniu NZJ u dzieci mówiła lek. Monika Meglicka z Kliniki Gastroenterologii, Hepatologii, Zaburzeń Odżywiania i Pediatrii, Instytutu „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka” w Warszawie. w tej chwili w ramach programów lekowych dla dzieci z WZJG dostępny jest infliksimab – dla pacjentów powyżej szóstego roku życia. Natomiast w chorobie Leśniowskiego-Crohna – infiksimab i adalimumab. Gastroenterolodzy dziecięcy mogą również leczyć młodsze dzieci, innymi preparatami, jednak jest to skomplikowane.

Żeby zastosować leki poza wskazaniami rejestracyjnymi, muszą wystąpić do Ministerstwa Zdrowia o ratunkowy dostęp do technologii lekowej i bezpośrednie finansowanie takiego leczenia, mogą również zakwalifikować pacjenta do badania klinicznego. Zaletą badań klinicznych u dzieci jest to, iż nie ma w nich grupy placebo. Oznacza to, iż każdy mały pacjent otrzyma lek.

O trudnościach emocjonalnych towarzyszących chorobie mówiła psychoterapeutka Milena Durasiewicz, która podkreśliła, iż patrząc holistycznie na pacjenta z NZJ, nie choruje tylko jelito, ale cały człowiek. Wśród skutków psychologicznych przewlekłej choroby można wymienić m.in.: wycofanie ze spraw zawodowych i społecznych; izolację; zaburzone poczucie autonomii; zagrożone poczucie bezpieczeństwa; niezaspokojenie potrzeb, obniżoną samoocenę i jakość życia oraz poczucie odmienności. Psychoterapeutka wskazała, iż psychoterapią behawioralno-poznawczą można podnieść jakość życia. Pracuje się w niej nad sposobem myślenia i zachowaniem.

Ostatni wykład, poświęcony algorytmom leczenia NZJ, wygłosiła prof. Grażyna Rydzewska, kierownik Kliniki Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych, Państwowego Instytutu Medycznego MSWiA w Warszawie. Pani profesor podkreśliła, iż lekarze powinni ustalać razem z pacjentami cel leczenia. – Najważniejszym celem jest wygojone jelito, czyli dłuższe życie bez choroby. Ale po drodze możemy sobie stawiać inne cele – wskazała.

Mogą być nimi: remisja kliniczna, czyli dobre samopoczucie pacjenta; dobry wynik badania stężenia kalprotektyny w kale, remisja wolna od steroidów; ustąpienie zmian w błonie śluzowej, wygojenie śluzówki… – I wreszcie to, do czego to prowadzi – zmiana przebiegu choroby. Czyli to, iż np. nigdy nie będziemy musieli operować, usunąć jelita. Wiemy ile czasem pacjenci przechodzą operacji, szczególnie w ch.L-C. – tłumaczyła wykładowczyni. – Wygojenie błony śluzowej jest bardzo ważne, bo oznacza zmniejszone ryzyko niepowodzenia terapii, zmniejszone ryzyko progresji choroby i hospitalizacji, mniejszą częstość nawrotów, możliwość wykonywania pracy, spędzania czasu wolnego…

Po zakończeniu każdego wykładu publiczność miała możliwość zadawania pytań specjalistom, a w kuluarach na wszystkich czekały zdrowy i smaczny poczęstunek oraz bezpłatne poradniki „J-elity”. Nasi wolontariusze chętnie odpowiadali na wszystkie pytania i zachęcali do przyłączenia się do stowarzyszenia.

Wysoki poziom wykładów i świetna atmosfera sprawiły, iż wracaliśmy do domu wzbogaceni o cenną wiedzę i pozytywne wrażenia. Do zobaczenia w przyszłym roku!

Kamil Kowalczyk