Drgawki u niemowlaka są niepokojącym zjawiskiem, które może wynikać zarówno z chorób, jak i z urazów okołoporodowych. Bywa jednak, iż wiąże się po prostu z małą dojrzałością układu nerwowego. W 85% przypadków lekarz diagnozuje ostre drgawki objawowe, z których większość ogranicza się samoistnie. Każdorazowo drgawki powinny być skonsultowane z neurologiem dziecięcym.
Drgawki u niemowlaka – przyczyny
Jedną z przyczyn powstawania drgawek u noworodków i niemowląt jest niska dojrzałość ośrodkowego układu nerwowego, w którym przeważają procesu pobudzania nad hamowaniem. Podłoża należy doszukiwać się w:
- słabszym rozwoju hamujących włókien istoty czarnej;
- wzmożonej pobudliwości i wzroście ilości receptorów glutaminergicznych;
- nierównomiernym dojrzewaniu pomp jonowych odpowiadających głównie za transport jonu chlorkowego.
Należy pamiętać, iż drgawki w niedojrzałym mózgu mogą spowodować choćby jego uszkodzenie. Omawiany problem bywa manifestacją licznych chorób, między innymi takich jak:
- encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna;
- zakrzepica zatok żylnych mózgu;
- wodogłowie;
- zespoły padaczkowe i uwarunkowane genetycznie;
- wady anatomiczne i rozwojowe ośrodkowego układu nerwowego;
- udary, zwłaszcza krwotoczne;
- infekcje, w tym zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych;
- zaburzenia metaboliczne;
- zespół abstynencyjny;
- nowotwory ośrodkowego układu nerwowego;
- niedotlenienie okołoporodowe.
Należy mieć na uwadze, iż w przypadku dzieci urodzonych przedwcześnie mogą wystąpić mioklonie, których nie należy mylić z drgawkami choć przebiegają bardzo podobnie. Można je odróżnić na podstawie badania EEG (przy miokloniach nie będzie żadnych nieprawidłowości).
Drgawki u niemowlaka – objawy
Obraz kliniczny drgawek u niemowlaka może różnić się w zależności od ich rodzaju. Często pojawiają się napady kloniczne ogniskowe, które dotyczą niekontrolowanych skurczów mięśni twarzy i kończyn, a także mięśniówki gardła, zaburzając tym samym oddychanie. Cechują się także rytmicznymi, wolnymi ruchami drgającymi. Z kolei napady kloniczne wieloogniskowe również są rytmiczne, choć obejmują całe ciało bądź pojawiają się wyłącznie w jego połowie, oddzielnie. W praktyce wyróżnia się też drgawki miokloniczne, dotyczące najczęściej kończyn górnych. Mogą być pojedyncze lub powtarzać się co pewien czas.
Drgawki u niemowlaka zawsze należy skonsultować z neurologiem dziecięcym. Im wcześniej wdrożone leczenie, tym większe szanse na prawidłowy rozwój układu nerwowego w kolejnych latach. jeżeli drgawki wystąpiły u dziecka po raz pierwszy, a ich przebieg jest intensywny, rodzice powinni wezwać karetkę pogotowia.
Diagnostyka drgawek u niemowląt
Postępowanie diagnostyczne niczym nie odbiega od prowadzenia rozpoznania u pacjentów dorosłych. Na początku wykonuje się badania laboratoryjne krwi, po czym uzupełnia diagnostykę badaniami obrazowymi mózgu. Największe zastosowanie ma tomografia komputerowa oraz rezonans magnetyczny. U większości dzieci kluczową rolę odgrywa badanie EEG, będące nieinwazyjną metodą umożliwiającą ocenę bioelektrycznej czynności mózgu.
Drgawki u niemowlaka – leczenie
Leczenie drgawek u niemowląt składa się z 3 etapów. Najpierw wdraża się początkowe leczenie objawowe, mające na celu opanowanie drgawek dzięki farmakoterapii. Następnie podejmuje się leczenia przyczynowego na podstawie zidentyfikowanej podczas diagnostyki choroby pierwotnej. Trzecim etapem jest przeciwpadaczkowe leczenie przewlekłe, planowane indywidualnie w zależności od stanu zdrowia dziecka. Drgawki w przypadku noworodków powinny być leczone gdy realizowane są dłużej niż 3 minuty lub gdy występują w seriach.
Wczesne wyeliminowanie drgawek jest konieczne, ponieważ niekorzystnie oddziałują one na dalszy rozwój i fizjologię mózgu dziecka. Bagatelizowanie problemu mogłoby choćby spowodować trwałe uszkodzenia. Lekiem podawanym zwykle jest phenobarbital, choć jego skuteczność jest ograniczona. Rokowania są różne, w zależności od przyczyny drgawek.
Bibliografia
- Wesół-Kucharska D., Rokicki D., Drgawki pirydoksynozależne – aktualna diagnostyka i leczenie, Neurologia Dziecięca, 25/2016.
- Szczepanik E., Terczyńska I., Goszczańska-Ciuchta A., Łagodne drgawki u 14-miesięcznego chłopca z zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi. Opis przypadku, Neurologia Dziecięca, 20/2011.
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
- Steinborn B., Neurologia dziecięca w przypadkach klinicznych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
