Czy każdy pacjent może skorzystać z domowej terapii respiratorem?
Uogólniając, każdy pacjent ze wskazaniami do terapii wentylacyjnej (np. osłabienie mięśni oddechowych) może skorzystać z domowej terapii respiratorem. Aby jednak była ona bezpieczna i skuteczna, potrzeba stwierdzić:
- stabilny stan zdrowia chorego,[1]
- odpowiednie warunki mieszkaniowe,
- dostęp do wsparcia ze strony bliskich lub opiekunów,
- brak przeciwwskazań do prowadzenia tego rodzaju terapii.[2,3]
Jest to kontynuacja leczenia szpitalnego, umożliwiając choremu opuszczenie placówki i dalszą terapię w warunkach domowych.[1,3,4]
Od jakiego wieku można leczyć respiratorem w domu?
Leczenie respiratorem w domu prowadzi się niezależnie od wieku, zarówno u dorosłych, jak i dzieci (także tych kilkumiesięcznych).[3,5]
W jaki sposób Ośrodek Wentylacji Domowej uczestniczy w leczeniu?
Ośrodek Wentylacji Domowej obejmuje kompleksową opieką chorego. Uwzględnia to między innymi:
- pomoc w organizacji opieki w domu,
- zapewnienie niezbędnego sprzętu medycznego (m.in. respiratora) oraz artykułów jednorazowych (m.in. cewnika do odsysania wydzieliny z górnych dróg oddechowych),
- regularne wizyty lekarza i pielęgniarki, a jeżeli to potrzebne również fizjoterapeuty,
- szkolenia dla pacjenta, bliskich i opiekunów z postępowania w domowej wentylacji mechanicznej i obsługi sprzętu.[3,6]
Czy leczenie jest refundowane?
Wentylacja mechaniczna w warunkach domowych jest świadczeniem w pełni refundowanym przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ).[5] Oznacza to, iż pacjent nie ponosi kosztów związanych z wcześniej wspomnianymi wizytami personelu medycznego, korzystaniem z respiratora czy wybranymi artykułami jednorazowego użytku. Warto jednak zaznaczyć, iż w zależności od potrzeb pacjenta, czasem może być potrzebna pomoc lub materiały, które nie są refundowane.[7]
Jakie są warunki objęcia świadczeniem?
Aby pacjent mógł zostać objęty opieką w ramach domowej wentylacji mechanicznej, trzeba spełnić kilka warunków:
- posiadanie aktualnego ubezpieczenia zdrowotnego,
- zakończenie leczenia przyczynowego,
- uzyskanie skierowania na wentylację mechaniczną od lekarza,
- przedstawienie karty informacyjnej ze szpitala, zawierającą decyzję o konieczności domowej wentylacji mechanicznej,
- zakwalifikowanie do leczenia przez specjalistę anestezjologii i intensywnej terapii albo specjalistę chorób płuc,
- wyrażenie pisemnej zgody pacjenta lub jego opiekuna prawnego.[1,7]
Jak długo może trwać terapia respiratorem w domu?
Czas trwania domowej terapii respiratorem zależy od stanu zdrowia pacjenta. zwykle prowadzi się ją tak długo, jak jest bezpieczna i przynosi oczekiwane efekty terapeutyczne.[3]
Jak wygląda zgłoszenie do leczenia respiratorem w domu?
Aby zgłosić osobę do leczenia respiratorem w domu, wystarczy skontaktować się z wybranym Ośrodkiem Wentylacji Domowej. Może to zrobić lekarz, członek rodziny, opiekun lub sam pacjent. Forma kontaktu jest dowolna, np. mail, telefon, faks lub list. Zwykle potrzeba przesłać kartę zgłoszenia z podstawowymi informacjami. Po jej otrzymaniu Ośrodek kontaktuje się z osobą zgłaszającą w celu ustalenia wizyty kwalifikacyjnej i przekazania dalszych informacji.[2]
Wykaz źródeł
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych w ramach opieki długoterminowej (Dz.U.2024 poz. 253)
- Wentylacja Domowa: Zgłoszenie do leczenia https://www.wentylacjadomowa.pl/dla-pacjenta/etapy-kwalifikacji.html [dostęp: 25.06.2025]
- Fagondes SC, et al.: Home mechanical ventilation: a narrative review and a proposal of practical approach. Braz J Anesthesiol. 2025 May-Jun;75(3):844595
- Centrum e-zdrowia: Ośrodki Wentylacji Domowej https://chorobyrzadkie.gov.pl/pl/swiadczeniodawcy/osrodki-wentylacji-domowej [dostęp: 25.06.2025]
- Czajkowska-Malinowska M, Bartolik K, Nasiłowski J, Kania A. Development of Home Mechanical Ventilation in Poland in 2009-2019 Based on the Data of the National Health Fund. J Clin Med. 2022 Apr 9;11(8):2098
- Wentylacja Domowa: Wentylacja domowa https://www.wentylacjadomowa.pl/uslugi-medyczne/wentylacja-domowa.html [dostęp: 25.06.2025]
- JEDNYM TCHEM! Stowarzyszenie pacjentów na rzecz wentylacji domowej: Raport. Wentylacja mechaniczna w Polsce. 2021
