Ból głowy i zmęczenie były najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi szczepionki wektorowej AZD1222 (ChAdOx1 nCoV-19), opracowanej przez firmę AstraZeneca i Uniwersytet Oksfordzki przeciwko COVID-19 w Wielkiej Brytanii w warunkach rzeczywistych. Anosmia (utrata węchu) i ageuzja (utrata smaku) były najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi wymagającymi szczególnej uwagi.
W ramach badania aktywnego nadzoru, które zostało przeprowadzone przez Alison Evans z Drug Safety Research Unit w Southampton, oceniono bezpieczeństwo i skuteczność stosowania szczepionki AZD1222 przeciwko COVID-19 w warunkach rzeczywistych w Wielkiej Brytanii w okresie od 1 marca 2021 r. do 6 kwietnia 2023 r. Naukowcy zrekrutowali 17 945 uczestników (mediana wieku 50 lat; 60,4 proc. kobiet; 79,2 proc. rasy białej) z ośrodków szczepień, w tym z placówek podstawowej opieki zdrowotnej i szpitali.
Dane uzupełniające zbierano w 1., 4. i 14. tygodniu oraz 6., 9., 12. i 18. miesiącu po pierwszym szczepieniu, korzystając z elektronicznych formularzy gromadzenia danych, aby zidentyfikować zgłoszone przez biorców zdarzenia niepożądane i częstość ich występowania.
Ogółem zgłoszono 19 824 zdarzenia niepożądane u 6591 uczestników, w tym 399 poważnych zdarzeń niepożądanych u 220 uczestników i 287 zdarzeń niepożądanych wymagających szczególnego zainteresowania u 184 uczestników.
Najwyższą częstość występowania odnotowano w przypadku bólów głowy – 421,28 przypadku na 1000 osobolat (95 proc. CI, 404,88–438,34), a następnie w przypadku zmęczenia – 386 przypadków na 1000 osobolat (95 proc. CI, 370,46–402,18). Anosmia i ageuzja były najczęściej zgłaszanymi zdarzeniami niepożądanymi o szczególnym znaczeniu. Zaobserwowano zwiększony stosunek obserwowanych do oczekiwanych zdarzeń w przypadku anosmii i/lub ageuzji (39,23; 95 proc. CI, 29,13–49,32) i anafilaksji (7,38; 95 proc. CI, 2,80–11,95).
W okresie objętym badaniem zgłoszono 11 zgonów, przy czym główną przyczyną dwóch z nich była infekcja COVID-19, a jednego – zakrzepica.
„Badanie to podkreśla potrzebę przygotowania się na pandemię, w tym stałą koncentrację na standaryzacji definicji przypadków i opracowywaniu wskaźników tła dla AESI [niepożądanych zdarzeń o szczególnym znaczeniu – red.], ułatwiając w ten sposób szybką identyfikację sygnałów bezpieczeństwa dzięki analizy zaobserwowanych i oczekiwanych zdarzeń” – napisali autorzy badania.
Jego wyniki zostały opublikowane online 2 maja 2025 r. w BMJ Open.
