Masz czterdzieści parę lat i zaczynasz czuć, iż coś się zmienia. Nie jesteś stary – daleko do tego – ale energia nie jest już taka jak kiedyś. Budzisz się zmęczony mimo ośmiu godzin snu. Wchodzenie po schodach zostawia cię z lekką zadyszką, a skóra traci sprężystość mimo najdroższych kremów. Koncentracja wymaga coraz większego wysiłku, pamięć zawodzi, a w lustrze widzisz, jak ciało powoli, nieubłaganie przegrywa z czasem.
To nie dramatyczna zmiana – to powolne, systematyczne osuwanie się, które przeraża właśnie przez swoją stopniowość. I wtedy pojawia się nadzieja. Widzisz artykuł z nagłówkiem „Naukowcy odkryli cząsteczkę, która odwraca starzenie” albo „Harvard potwierdza – NMN przywraca młodość komórkom”. Influencerzy biohackingu pokazują swoje zestawy suplementów, a David Sinclair z Harvardu mówi, iż bierze NMN codziennie i czuje się jak dwudziestolatek.
Płacisz więc 300 zł miesięcznie, bo przecież zdrowie nie ma ceny. Po kilku miesiącach zaczynasz się zastanawiać – czy to naprawdę działa, czy może właśnie wydałeś tysiąc złotych na bardzo drogie placebo?
NMN i NR – Dwa Suplementy z Jedną Obietnicą
Na rynku są dwa główne suplementy obiecujące podniesienie poziomu NAD+: NMN (nikotynamid mononukleotyd) i NR (nikotynamid rybozyd). Oba mają ten sam cel – zwiększyć poziom NAD+, kluczowej cząsteczki odpowiedzialnej za energię i naprawę komórek.
Producenci obu preparatów twierdzą, iż to ich wersja jest skuteczniejsza. Marketing jest agresywny, nauka skomplikowana, a ty zostajesz pośrodku, próbując zdecydować, gdzie naprawdę warto zainwestować swoje pieniądze.
Czym Jest NAD+ i Dlaczego Jest Tak Ważny
NAD+ (nikotynamid adenina dinukleotyd) to koenzym obecny w każdej żywej komórce – od neuronów po komórki serca i wątroby. Twoje ciało produkuje NAD+ samo, ale jego ilość z wiekiem gwałtownie spada.
NAD+ to jak kurier w komórkach – przenosi elektrony między reakcjami chemicznymi, umożliwiając wytwarzanie energii w mitochondriach. Bez NAD+ twoje komórki przestają produkować ATP, a ty dosłownie nie możesz żyć.
To nie wszystko. NAD+ jest też niezbędny dla enzymów naprawiających DNA (PARP) i dla sirtuin (SIRT1-7) – białek regulujących procesy starzenia, stres oksydacyjny i metabolizm. Gdy poziom NAD+ spada, sirtuiny przestają działać, a komórki szybciej się starzeją.
Dlaczego Poziom NAD+ Spada z Wiekiem
Z wiekiem poziom NAD+ może spaść choćby o 80–90%. To zjawisko ma kilka przyczyn:
- Zmniejszona produkcja – enzymy wytwarzające NAD+ działają słabiej.
- Zwiększone zużycie – enzymy takie jak CD38 zużywają NAD+ szybciej, szczególnie przy przewlekłym stanie zapalnym.
- Większe uszkodzenia DNA – prowadzą do większej aktywności PARP i dalszego spadku NAD+.
Efekt to błędne koło. Mniej NAD+ oznacza mniej energii, słabszą regenerację, większe uszkodzenia i szybsze starzenie.
Activlab Collagen Beauty Shot 80ml-KLIKNIJ TUTAJ
NMN – Obiecujący Prekursor NAD+, Ale z Problemami
NMN (nikotynamid mononukleotyd) jest bezpośrednim prekursorem NAD+. W teorii to ogromna zaleta – wystarczy jedna reakcja enzymatyczna, by NMN przekształcił się w NAD+. Dlatego NMN jest promowany jako „najbardziej efektywny” sposób na zwiększenie NAD+.
Jednak problem pojawia się przy wchłanianiu. Przez długi czas sądzono, iż NMN jest zbyt dużą cząsteczką, by przejść przez błonę komórek jelitowych. Oznaczałoby to, iż NMN po połknięciu i tak musi zostać rozłożony do nikotynamidu, a dopiero potem z powrotem zsyntetyzowany w komórkach.
W 2019 roku naukowcy odkryli transporter Slc12a8, który może przenosić NMN przez błonę jelitową. U myszy faktycznie obserwowano szybki wzrost NAD+ po podaniu NMN. Jednak u ludzi ekspresja tego transportera jest znacznie niższa, a badania wciąż nie są jednoznaczne.
Co Pokazują Badania na Ludziach
Badania kliniczne z lat 2020–2023 przyniosły kilka ważnych wniosków:
- Dawki 250–500 mg NMN dziennie są bezpieczne – nie odnotowano poważnych skutków ubocznych.
- Poziom NAD+ wzrasta o około 20–40%, ale efekty kliniczne są subtelne.
- Delikatna poprawa czułości insulinowej u kobiet po menopauzie i niewielka poprawa wydolności fizycznej u starszych dorosłych.
W dużym badaniu z 2022 roku (Liao i wsp.) 300 mg NMN dziennie przez 60 dni zwiększyło NAD+ o 38%, ale nie zmieniło biomarkerów starzenia, takich jak długość telomerów czy poziom stresu oksydacyjnego.
Wniosek? NMN działa biochemicznie, ale nie daje spektakularnych efektów, które obiecuje marketing.
Dawkowanie i Formy NMN
Typowe dawki w badaniach to od 250 do 1000 mg dziennie. Sam David Sinclair przyznaje, iż przyjmuje około 1000 mg rano.
Najczęściej stosowane formy NMN:
- Kapsułki lub tabletki – najpopularniejsze, ale o niepewnej biodostępności.
- Proszek sublingwalny – przyjmowany pod język, teoretycznie lepiej wchłaniany, choć brakuje solidnych badań.
- Formy liposomalne – droższe, z potencjalnie lepszym wchłanianiem, ale wciąż bez mocnych dowodów klinicznych.
Problem Jakości i Stabilności Suplementów NMN
Rynek suplementów NMN jest praktycznie nieregulowany. Wiele produktów nie przechodzi niezależnych testów jakości, a faktyczna zawartość NMN bywa znacznie niższa niż deklarowana.
Dodatkowo NMN jest nietrwały – rozkłada się pod wpływem ciepła i wilgoci. jeżeli suplement był źle magazynowany, możesz dosłownie kupować proszek pozbawiony aktywnego składnika.
Olimp Labs Collagen 240g-KLIKNIJ TUTAJ
Czy Warto Kupować NMN?
NMN rzeczywiście podnosi poziom NAD+, ale efekty są umiarkowane i dalekie od obietnic wiecznej młodości. Niektóre osoby mogą zauważyć poprawę energii czy koncentracji, ale nauka nie potwierdza spektakularnych efektów.
Jeśli decydujesz się na suplementację, wybieraj produkty sprawdzone przez niezależne laboratoria i pamiętaj, iż żaden suplement nie zastąpi snu, ruchu, odpowiedniej diety i ograniczenia stresu.
NR – Starszy Brat NMN z Lepszymi Papierami i Większym Poparciem Naukowym
Nikotynamid rybozyd (NR) to związek, który pojawił się w świecie nauki wcześniej niż NMN i przez wielu specjalistów jest uważany za bardziej wiarygodny prekursor NAD+. Odkrył go i opisał Charles Brenner, biochemik z University of Iowa (obecnie w City of Hope), który jako pierwszy wykazał, iż NR skutecznie podnosi poziom NAD+ w ludzkich komórkach.
W przeciwieństwie do NMN, NR ma solidną bazę dowodową z badań klinicznych oraz oficjalny status Generally Recognized As Safe (GRAS) nadany przez amerykańską FDA. Oznacza to, iż został dokładnie przebadany pod względem bezpieczeństwa.
Jak Działa NR i Dlaczego Jego Wchłanianie Jest Skuteczniejsze
Mechanizm działania NR jest dobrze poznany i udokumentowany. NR to mniejsza cząsteczka niż NMN, dzięki czemu łatwiej przenika przez błony komórkowe. Wchłaniany jest przez specyficzne transportery nukleozydów, które są dobrze scharakteryzowane u ludzi.
Wewnątrz komórek NR jest przekształcany przez enzymy NRK1 i NRK2 (nikotynamid rybozyd kinazy) do NMN, a następnie do NAD+.
Kluczowa różnica między NR a NMN polega na tym, iż NR nie wymaga kontrowersyjnego transportera Slc12a8, który wciąż budzi wątpliwości w przypadku NMN. Dzięki temu jego wchłanianie jest bardziej przewidywalne i stabilne.
Badania Kliniczne nad NR – Twarde Dane, Nie Obietnice
NR ma już za sobą kilkadziesiąt opublikowanych badań klinicznych, znacznie więcej niż NMN. To właśnie czyni go bardziej wiarygodnym wyborem dla osób, które szukają potwierdzonych naukowo rezultatów.
Najważniejsze ustalenia z badań:
- Bezpieczeństwo: NR jest bezpieczny choćby przy dawkach do 2000 mg dziennie przez 12 tygodni. Status GRAS potwierdza rygorystyczne testy toksykologiczne.
- Podniesienie poziomu NAD+: NR regularnie zwiększa poziom NAD+ we krwi o 40–90% przy dawkach 500–1000 mg dziennie. Wzrost jest bardziej spójny i przewidywalny niż w przypadku NMN.
Efekty Kliniczne – Realistyczny Obraz Działania NR
Choć NR skutecznie podnosi poziom NAD+, efekty kliniczne są umiarkowane i subtelne. Przyjrzyjmy się najważniejszym badaniom:
- Martens 2018: 120 zdrowych osób w wieku 60–80 lat, 1000 mg NR dziennie przez 6 tygodni – wzrost NAD+ o 60%, ale brak zmian w ciśnieniu krwi, elastyczności naczyń czy funkcjach poznawczych.
- Dollerup 2018: otyli mężczyźni przyjmowali 1000–2000 mg przez 12 tygodni – wzrost NAD+, ale bez poprawy czułości insulinowej czy metabolizmu glukozy.
- Elhassan 2019: zdrowi mężczyźni, 1000 mg przez 3 tygodnie – wzrost NAD+ we krwi i mięśniach, ale brak poprawy wydolności tlenowej i funkcji mitochondriów.
Wniosek? NR działa na poziomie biochemicznym, ale nie przekłada się jeszcze na spektakularne zmiany w samopoczuciu czy parametrach zdrowotnych u zdrowych ludzi.
Singularis Witamina C 1000 + Bioperin 120kaps-KLIKNIJ TUTAJ
Kiedy NR Może Przynieść Korzyść
Choć u zdrowych, młodszych osób efekty NR mogą być niewielkie, istnieją grupy, które potencjalnie mogą odnieść realną korzyść:
- Osoby starsze – z naturalnie obniżonym poziomem NAD+.
- Pacjenci z chorobami metabolicznymi – takimi jak cukrzyca czy otyłość.
- Osoby z chorobami neurodegeneracyjnymi – wstępne dane sugerują możliwe działanie ochronne, choć badania są wciąż w fazie początkowej.
Dawkowanie NR – Ile i Jak Przyjmować
Typowe dawki stosowane w badaniach to 300–1000 mg dziennie, zwykle w jednej lub dwóch porcjach.
Najbardziej znana i przebadana komercyjna forma NR to Niagen (marka firmy Chromadex). Jest to opatentowany i certyfikowany produkt, który jako jedyny ma pełną dokumentację kliniczną oraz kontrolę jakości. Niagen jest droższy, ale zapewnia większą wiarygodność i czystość składu.
NR vs NMN – Co Pokazuje Bezpośrednie Porównanie
W 2024 roku opublikowano pierwsze badanie bezpośrednio porównujące NR i NMN (Yoshino i wsp.). Wzięły w nim udział 32 osoby w wieku 40–65 lat, które przez 8 tygodni przyjmowały 1000 mg NR lub 1000 mg NMN.
Wyniki:
- Oba suplementy podniosły poziom NAD+ we krwi o 50–60%.
- NR skuteczniej zwiększał NAD+ w komórkach odpornościowych (PBMC).
- NMN lepiej podnosił NAD+ w mięśniach szkieletowych, choć różnica była niewielka.
- Brak różnic w efektach klinicznych – żaden z suplementów nie poprawił siły, wydolności ani funkcji metabolicznych.
Wniosek badaczy był prosty: NR i NMN działają podobnie, a wybór zależy głównie od ceny, dostępności i osobistych preferencji.
Brutalna Prawda – Marketing vs Rzeczywistość
Przemysł suplementów NAD+ wart jest setki milionów dolarów i rośnie w błyskawicznym tempie. Kampanie marketingowe obiecują „odmłodzenie komórek”, „regenerację DNA” i „wieczną energię”. Na Instagramie pełno zdjęć „przed i po”, a nagłówki krzyczą o „przełomie z Harvardu”.
Tymczasem badania naukowe pokazują coś znacznie bardziej stonowanego:
- Tak, NAD+ spada z wiekiem i to ma biologiczne konsekwencje.
- Tak, NMN i NR rzeczywiście podnoszą poziom NAD+ w organizmie.
- Ale u ludzi efekty są delikatne i trudne do zauważenia, zwłaszcza u zdrowych dorosłych.
Dlaczego Wyniki z Myszy Nie Przekładają się na Ludzi
Większość przełomowych efektów obserwowanych u myszy trudno odtworzyć u ludzi. Myszy żyją 2–3 lata, a ludzie 70–80. Interwencje, które wydłużają życie myszy o 20%, przekładają się na kilka miesięcy. U ludzi oznaczałoby to może kilka lat – ale przy dużo wyższych dawkach, które mogą być toksyczne.
Dodatkowo, wiele badań na myszach dotyczy modeli przyspieszonego starzenia lub chorób genetycznych, więc trudno je przełożyć na zdrowe starzenie się ludzi.
Dlaczego Większość Młodych Użytkowników Nie Zauważa Efektów
Większość osób kupujących NMN czy NR to ludzie między 30. a 50. rokiem życia – zdrowi, aktywni i szukający sposobu na „spowolnienie czasu”. Problem w tym, iż ich poziom NAD+ jest przez cały czas na poziomie 70–80% wartości młodzieńczych.
Podniesienie NAD+ o dodatkowe 40% może więc po prostu przywrócić poziom z okresu młodszej dorosłości, bez wyraźnie odczuwalnej różnicy.
Najwięcej mogą zyskać osoby po 60. roku życia lub z przewlekłymi chorobami metabolicznymi, u których NAD+ jest rzeczywiście mocno obniżony.
Efekt Placebo – Potężna, Ale Droga Iluzja
Nie można pominąć roli efektu placebo. jeżeli płacisz 300–400 zł miesięcznie za suplement, twój mózg chce wierzyć, iż działa. Zaczynasz bardziej zwracać uwagę na lepsze dni, przypisując je suplementowi, a gorsze tłumaczysz stresem czy pogodą.
To klasyczny mechanizm potwierdzenia. Co więcej, osoby inwestujące w takie preparaty często poprawiają też dietę, śpią lepiej i więcej się ruszają – i właśnie te zmiany przynoszą realną poprawę.
Placebo samo w sobie nie jest złe, ale warto zadać pytanie: czy chcesz płacić kilkaset złotych miesięcznie za efekt, który można uzyskać dzięki sprawdzonej diecie, ruchowi i regeneracji?
Ciemna Strona Suplementacji NAD+
Ryzyka, o których marketing milczy
NAD+ to potężne narzędzie biologiczne, ale manipulowanie jego poziomem nie jest pozbawione ryzyka. Poniżej – mniej znane fakty, które warto znać zanim wydasz setki złotych na NMN czy NR.
1. Potencjalne ryzyko nowotworowe
NAD+ napędza produkcję energii. Niestety, komórki nowotworowe również jej potrzebują. W badaniach in vitro podwyższony NAD+ potrafił przyspieszać wzrost komórek rakowych.
Nie ma dowodów, iż NMN lub NR powodują raka, ale też brakuje danych długoterminowych u ludzi. jeżeli jesteś w trakcie leczenia onkologicznego lub w remisji — nie suplementuj bez konsultacji z lekarzem.
2. Aktywacja CD38 – paradoks NAD+
Wysokie poziomy NAD+ mogą aktywować enzym CD38, który… rozkłada NAD+. To biologiczny paradoks – im więcej NAD+, tym szybciej organizm może go zużywać.
Niektórzy badacze sugerują cyklowanie (np. 3 tygodnie suplementacji, tydzień przerwy) lub łączenie z inhibitorami CD38 jak apigenina czy kwercetyna, ale to tylko hipotezy — brak potwierdzonych protokołów.
3. Nieznane skutki długoterminowe
Najdłuższe badania z NMN/NR trwały zaledwie 12 tygodni. Co dzieje się po roku? Po pięciu? Nie wiadomo.
Przewlekłe manipulowanie szlakami NAD+ i sirtuin może teoretycznie wpływać na odporność czy ekspresję genów. Bez danych – nie ma pewności.
4. Jakość suplementów – Dziki Zachód rynku
Testy laboratoryjne pokazują, iż większość dostępnych produktów NMN ma zaniżoną zawartość substancji aktywnej, często choćby o 50–80%. NMN łatwo się rozkłada, a brak kontroli łańcucha dostaw potęguje problem.
NR (szczególnie Niagen od Chromadex) ma lepszą kontrolę jakości, ale kosztuje znacznie więcej.
5. Możliwe interakcje z lekami
Zwiększony NAD+ może wpływać na metabolizm wątrobowy leków. Potencjalne interakcje (teoretyczne):
- Chemioterapia – możliwe osłabienie efektu
- Leki na ciśnienie – wpływ na rozszerzenie naczyń
- Leki przeciwcukrzycowe – zmiany w metabolizmie glukozy
Brakuje twardych danych, ale konsultacja z lekarzem to obowiązek, jeżeli przyjmujesz leki.
Naturalne Alternatywy dla Podnoszenia NAD+
Zanim sięgniesz po kapsułki — warto znać tańsze, bezpieczne i skuteczniejsze sposoby wspierania NAD+.
1. Post przerywany
Post aktywuje AMPK i NAMPT, zwiększając naturalną produkcję NAD+.
Protokół 16:8 (16 h postu, 8 h okno jedzenia) może zwiększyć NAD+ o 30–50%.
Do tego zmniejsza stan zapalny i aktywność CD38.
2. Ćwiczenia fizyczne
Wysokointensywny trening (HIIT, siłownia) tymczasowo obniża NAD+, co prowokuje ciało do zwiększonej produkcji.
Po 12 tygodniach regularnych ćwiczeń poziom NAD+ może wzrosnąć o 20–40% — bez suplementów i z ogromnym bonusem zdrowotnym.
3. Mniej alkoholu
Metabolizm alkoholu zużywa ogromne ilości NAD+. choćby kilka drinków tygodniowo może znacząco go obniżać. Ograniczenie picia to prosty, skuteczny „suplement”.
4. Dieta i naturalne prekursory
- Nikotynamid (B3) – mięso, ryby, zboża, orzechy
- Tryptofan – jaja, drób, nasiona
- Produkty mleczne – zawierają śladowe ilości NR
Dieta nie da efektu jak kapsułki, ale wspiera bazową syntezę NAD+.
5. Inhibitory CD38 z natury
Flawonoidy takie jak apigenina (pietruszka, rumianek), kwercetyna (cebula, jabłka, herbata) czy luteolina mogą ograniczać zużycie NAD+ i jednocześnie działać przeciwzapalnie.
6. Sen i stres
Brak snu i chroniczny stres spalają NAD+ szybciej niż cokolwiek innego.
Sen, regeneracja i spokój psychiczny – to prawdopodobnie najlepszy „suplement” NAD+, jaki istnieje.
Podsumowanie
NMN i NR rzeczywiście podnoszą NAD+, ale długoterminowe skutki są nieznane, a rynek suplementów jest pełen wątpliwości jakościowych.
Jeśli naprawdę zależy ci na zdrowym starzeniu — post, ruch, sen i dieta dadzą ci więcej, bez ryzyka i bez marketingowych iluzji.
