DHEA – działanie, zastosowanie i znaczenie dla zdrowia hormonalnego

Dehydroepiandrosteron (DHEA) i jego siarczanowa forma (DHEA-S) to nasza tajna broń przeciw starzeniu się. Choć badania na zwierzętach sugerowały ich korzystny wpływ na zdrowie i długość życia, to wyniki badań u ludzi były niejednoznaczne. Mimo to DHEA zdobyło popularność jako suplement „na młodość”. Najnowsze badania wskazują, iż hormon ten może mieć także realny potencjał terapeutyczny, choć nie w każdej sytuacji. Przeczytaj nasz artykuł i poznaj fakty na temat działania DHEA na organizm człowieka.

DHEA – jak powstaje i jak działa w organizmie

Dehydroepiandrosteron (DHEA) to hormon steroidowy produkowany głównie przez nadnercza – parzyste gruczoły zlokalizowane nad nerkami. Najwięcej DHEA powstaje w strefie siatkowatej kory nadnerczy, ale niewielka ilość (około 10–20%) jest też wytwarzana w jajnikach i jądrach.

Ponadto DHEA powstaje również w mózgu, gdzie jego stężenie może być choćby kilkukrotnie wyższe niż we krwi. Z tego powodu bywa nazywany neurosteroidem.

Warto zaznaczyć, iż niektórzy naukowcy uważają, iż DHEA nie jest typowym hormonem, ale raczej prohormonem – substancją, z której organizm wytwarza inne hormony płciowe, takie jak estrogeny i androgeny. To prowadzi do tego, iż DHEA i DHEA-S czasem nazywane są „słabymi androgenami” (czyli słabo działającymi hormonami męskimi). Jest to jednak mylące, bo nie ma dowodów na to, iż bezpośrednio pobudzają receptory androgenowe. Ich rola polega raczej na tym, iż mogą być przekształcane w aktywne hormony płciowe – zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet – wtedy, gdy organizm tego potrzebuje.

DHEA i DHEA-S – podobieństwa i różnice

Oba hormony – zarówno DHEA, jak i DHEA-S (siarczan dehydroepiandrosteronu) – powstają z cholesterolu (podobnie jak inne hormony płciowe). Co ciekawe, DHEA może zostać przekształcony w DHEA-S i odwrotnie – proces ten zachodzi dzięki enzymom takim jak sulfotransferaza. Różnią się one jednak pod pewnymi względami:

• W krwiobiegu występuje przede wszystkim DHEA-S, ponieważ DHEA-S jest rozpuszczalny w wodzie, co ułatwia transport w krwioobiegu.
• DHEA jest gwałtownie usuwany z krwi – jego „czas półtrwania” (czyli czas, po którym jego stężenie zmniejsza się o połowę) wynosi zaledwie od 1 godziny do 3 godzin.
• DHEA-S krąży we krwi znacznie dłużej – jego czas półtrwania to ponad 13 godzin. Zawdzięcza to silnemu wiązaniu z albuminami oraz temu, iż organizm go częściowo „odzyskuje” w nerkach.
• Stopień wydzielania DHEA i DHEA-S jest zróżnicowany zależnie od pory dnia: najwyższy jest rano. Przy czym ze względu na krótszy czas półtrwania poziom DHEA gwałtownie spada, a poziom DHEA-S we krwi jest bardziej stabilny i mniej podatny na krótkotrwałe wahania.

DHEA w kontekście płci i wieku

Stężenie DHEA w organizmie i jego siarczanowej formy (DHEA-S) we krwi dorosłych ludzi jest znacznie wyższe niż poziom innych hormonów płciowych – choćby 100–500 razy wyższe od poziomu testosteronu i aż do 10 000 razy wyższe od stężenia estradiolu.

Poziom tych hormonów zależy od płci i wieku – u kobiet jest zwykle niższy niż u mężczyzn. DHEA i DHEA-S osiągają bardzo wysokie stężenia już w życiu płodowym, ale zaraz po urodzeniu gwałtownie ich poziom gwałtownie spada i pozostaje niski do około 7–10 roku życia. Wtedy zaczyna ponownie rosnąć, co jest związane z początkiem dojrzewania. Najwyższe poziomy DHEA/DHEA-S osiągane są między 20. a 30. rokiem życia. Niestety od tego momentu ich stężenie stale maleje – średnio o 2% rocznie. W wieku 70 lat wynosi już tylko 20% pierwotnego poziomu, a u osób po 85. roku życia mogą spaść choćby o 95%.

To zjawisko nazywane jest adrenopauzą – to naturalny proces starzenia się nadnerczy, który jednak nie wpływa na poziom kortyzolu (hormonu stresu), tylko właśnie na DHEA. Uważa się, iż głównym powodem tego spadku może być obniżenie aktywności enzymu odpowiedzialnego za produkcję DHEA w organizmie.

Spadek DHEA ma szczególne znaczenie dla kobiet. U mężczyzn jądra produkują androgeny przez całe życie, ale u kobiet po menopauzie jajniki przestają wytwarzać estrogeny. Wtedy to właśnie DHEA staje się głównym źródłem hormonów płciowych. Przed menopauzą aż 75% estrogenów u kobiet pochodzi z przemiany DHEA w różnych tkankach, a po menopauzie – niemal 100%.

Na obniżenie poziomu DHEA mogą wpłynąć także:

• niewydolność nadnerczy,
• poważne choroby,
• silny stres,
• anoreksja.

W przypadku przewlekłej niewydolności nadnerczy często stosuje się suplementację DHEA, ale dopiero po ustabilizowaniu terapii innymi hormonami. Co ciekawe, są też sytuacje, w których DHEA jest zbyt dużo – może się tak dziać np. u osób z podwyższonym poziomem prolaktyny (hiperprolaktynemią).

Znaczenie DHEA dla układów organizmu

DHEA i DHEA-S to hormony o szerokim, wciąż nie do końca poznanym działaniu biologicznym. Choć często uznawane są za prekursory silniejszych hormonów płciowych, same również wpływają na liczne procesy fizjologiczne — od funkcji neuroprotekcyjnych, przez modulację odporności, po regulację metabolizmu. Ich wszechstronność obejmuje także działanie przeciwzapalne, przeciwnowotworowe czy przeciwstarzeniowe, co sprawia, iż są one istotnym elementem utrzymania homeostazy i odpowiedzi organizmu na stres. Obniżony poziom DHEA/DHEA-S wiąże się z wieloma chorobami wieku podeszłego, natomiast ich wyższe stężenia korelują z lepszym stanem zdrowia i długowiecznością.

DHEA a układ krążenia

Badania prowadzone na komórkach i modelach zwierzęcych pokazują, iż DHEA może wspierać zdrowie naczyń krwionośnych. Pobudza bowiem produkcję tlenku azotu (NO), który rozszerza naczynia i poprawia krążenie.

To nie wszystko. Badania sugerują, iż DHEA – podobnie jak niektóre androgeny – może wpływać na komórki naczyń krwionośnych: hamować ich nadmierny rozrost, zmniejszać stany zapalne, zapobiegać tworzeniu się zakrzepów oraz poprawiać elastyczność naczyń.

Jednak nie wykazano jednoznacznie by DHEA poprawiała wartości ciśnienia krwi. Pewne jest jednak to, iż niski poziom DHEA-S to zły znak u osób z chorobami serca.

DHEA a metabolizm

Ciekawie prezentują się też doniesienia na temat wpływu DHEA na skład ciała. W niektórych badaniach wykazano, iż suplementacja DHEA prowadziła do zmniejszenia zapasów tkanki tłuszczowej i wzrostu masy mięśniowej, choćby bez zmian w diecie. Może to wynikać z hamowania działania enzymu (glukozo-6-fosforanowej dehydrogenazy), który bierze udział w tworzeniu tłuszczu i metabolizmie cukrów. Oznacza to, iż DHEA może ułatwiać spalanie tłuszczu i wspierać przemianę materii.

DHEA a cukrzyca

Niski poziom DHEA we krwi powiązano z większym ryzykiem insulinooporności i cukrzycy typu 2. Koresponduje to z badaniami na zwierzętach. Wykazały one, iż DHEA i jego pochodne mogą wspierać organizm w walce z otyłością i problemami metabolicznymi. Steroid ten nie tylko zwiększał wydzielanie insuliny, ale także poprawiał jej działanie w wątrobie, mięśniach i tkance tłuszczowej.

Jednak metaanaliza badań na ludziach potwierdziła tylko, iż DHEA pomaga obniżyć poziom cukru we krwi. Nie potwierdzono za to wyraźnego wpływu na sam poziom insuliny czy stopień insulinooporności.

DHEA – hormon młodości

Jak wspomnieliśmy, poziom DHEA w organizmie naturalnie spada z wiekiem. interesujące jest to, iż stężenie DHEA-S (siarczanu dehydroepiandrosteronu) – jednej z form DHEA – może być lepszym wskaźnikiem biologicznego wieku niż faktyczny stan zdrowia. Innymi słowy, jego niski poziom może sygnalizować starzenie się organizmu, choćby jeżeli osoba czuje się dobrze.

DHEA a układ odpornościowy

DHEA przypisuje się też działanie wzmacniające układ odpornościowy i przeciwzapalne. U osób starszych DHEA może poprawiać działanie układu odpornościowego, zwiększając produkcję przeciwciał oraz aktywność różnych typów komórek odpornościowych, takich jak limfocyty T, komórki NK czy monocyty.

Niektóre metabolity DHEA, np. 7-alfa-hydroksy-DHEA, były powiązane z silniejszą i dłużej utrzymującą się reakcją odpornościową, w tym większą produkcją przeciwciał IgG.

Dodatkowo DHEA może zwiększać aktywność enzymów antyoksydacyjnych, podnosić poziom tlenku azotu (NO) w komórkach odpornościowych i zmieniać równowagę odporności w kierunku tzw. odpowiedzi Th1 – ważnej w walce z wirusami i nowotworami.

Badania pokazują, iż wraz z postępem infekcji HIV spada poziom DHEA-S we krwi. W jednym z badań pacjenci z zaawansowanym HIV, którzy przyjmowali DHEA, odnotowali poprawę nastroju i sprawności umysłowej – bez negatywnego wpływu na liczbę komórek odpornościowych ani działań ubocznych.

DHEA a nowotwory

Diagnostykę DHEA wykonywano również u chorych na raka. U pacjentów z rakiem płuca po chemioterapii stwierdzono niższy poziom DHEA/ DHEA-S w ślinie, co wiązało się z silniejszym odczuwaniem zmęczenia i objawów depresji. Uważa się też, iż niedobór DHEA powoduje wzrost ryzyka pojawienia się choroby nowotworowej, a szczególnie nowotworów płuc.

DHEA a choroby autoimmunologiczne

DHEA ma też działanie immunomodulacyjne, co zainteresowało naukowców badających choroby autoimmunologiczne. U kobiet z toczniem rumieniowatym hormon ten obniżał aktywność choroby, szczególnie gdy była ona nasilona. Jednak jeżeli przebieg tocznia był stabilny, to podanie tego hormonu nie poprawiało jakości życia ani nie zmniejszało zmęczenia.

DHEA badano także w kontekście chorób zapalnych jelit (IBD). W modelach zwierzęcych DHEA chroniło błonę śluzową jelit, zmniejszało stany zapalne i wspierało równowagę mikrobiomu. Niższy poziom DHEA często występuje u pacjentów z IBD, a suplementacja może wspomagać remisję choroby.

DHEA a zdrowie mięśni i kości

Spadek poziomu DHEA wraz z wiekiem może mieć związek z utratą masy mięśniowej (sarkopenią) i osłabieniem mięśni. Obserwowano to m.in. u osób z dystrofią mięśniową.

Szczególnie ważne może to być dla kobiet, które po 50. roku życia są znacznie bardziej narażone na złamania niż mężczyźni. Choć wpływ DHEA na gęstość kości jest raczej umiarkowany, to jego działanie ochronne w chorobie zwyrodnieniowej stawów jest obiecujące – DHEA zmniejsza stany zapalne i spowalnia degenerację chrząstki.

DHEA w leczeniu niepłodności

DHEA może również poprawiać funkcje seksualne i płodność u kobiet. Może bowiem zwiększać poziom AMH (markera rezerwy jajnikowej), wspierać owulację i pomagać kobietom z obniżoną płodnością. Stosowanie DHEA podnosi także poziom testosteronu u starszych kobiet, co może wpływać pozytywnie na zdrowie układu krążenia, sprawność umysłową, siłę mięśni i libido. Suplementacja DHEA łagodzi także atrofię pochwy często występującą w starszym wieku.

U mężczyzn zauważono związek między niedoborem DHEA a problemami z erekcją. Suplementacja może więc poprawiać funkcje seksualne, choć nie działa w przypadkach zaburzeń spowodowanych cukrzycą lub problemami neurologicznymi.

DHEA i DHEA-S a mózg i zdrowie psychiczne

DHEA i DHEA-S wykazują wiele korzystnych efektów w obrębie mózgu i układu nerwowego. Działają neuroprotekcyjnie, co oznacza, iż mogą chronić komórki nerwowe przed uszkodzeniem. Wspomagają także odbudowę i „plastyczność” neuronów, czyli zdolność mózgu do adaptacji i uczenia się. Dodatkowo DHEA działa przeciwzapalnie i antyoksydacyjnie, co może opóźniać starzenie się mózgu.

Jednym z głównych obszarów zainteresowania jest wpływ DHEA-S na równowagę dwóch kluczowych neuroprzekaźników: GABA (działającego hamująco) i glutaminianu (działającego pobudzająco). DHEA-S osłabia działanie GABA, a jednocześnie wspiera układ glutaminianowy, co może zwiększać pobudliwość mózgu. Mimo to, badania na myszach pokazały, iż suplementacja DHEA-S może być bezpieczna – choćby u starszych osobników – i nie prowadzi do uzależnienia czy tolerancji, jak ma to miejsce w przypadku niektórych leków oddziałujących na GABA.

DHEA działa również na inne układy neuroprzekaźnikowe – serotoninowy, dopaminowy i noradrenalinowy – oraz wiąże się z wieloma receptorami w mózgu, w tym receptorami sigma-1, które mają działanie ochronne dla komórek nerwowych.

Niektóre badania pokazały, iż osoby chore na schizofrenię (zwłaszcza kobiety z zespołem metabolicznym) mają niższy poziom DHEA we krwi w porównaniu do zdrowych kobiet. U mężczyzn nie stwierdzono takiej różnicy.

DHEA oraz inne neurosteroidy, jak pregnanolon i allopregnanolon, mogą wpływać na odczuwanie lęku, nastrój, a także procesy uczenia się i zapamiętywania. W badaniach wykazano, iż DHEA może zmniejszać objawy depresji, poprawiać pamięć i łagodzić lęk – ale tylko w odpowiednich dawkach. Zarówno zbyt małe, jak i zbyt duże dawki mogą być nieskuteczne lub wręcz szkodliwe. Na przykład w jednym eksperymencie niskie dawki DHEA powodowały u szczurów większy niepokój i mniejszą aktywność, natomiast wyższe dawki miały działanie uspokajające.

DHEA i DHEA-S – ich rola w mózgu i chorobie Alzheimera

Jeśli chodzi o choroby neurodegeneracyjne, takie jak choroba Alzheimera (AD), wyniki badań są niejednoznaczne. Niektóre sugerują, iż niski poziom DHEA może być związany z AD i iż suplementacja przynosi poprawę, np. w zakresie pamięci i funkcji wykonawczych. Inne badania jednak nie potwierdziły tych korzyści.

Sugeruje się również, iż niski poziom DHEA-S może być jednym z biomarkerów choroby Alzheimera, ale potrzebne są dalsze badania, by to potwierdzić. Badania wykazały bowiem, iż w przebiegu AD poziom DHEA w mózgu bywa podwyższony – szczególnie w hipokampie, korze przedczołowej i podwzgórzu – co może być próbą obrony mózgu przed stresem oksydacyjnym i uszkodzeniem. Z drugiej strony, inne badania wykazały obniżony poziom DHEA-S, szczególnie w obszarach mózgu związanych z pamięcią.

DHEA może także wpływać na procesy związane z białkiem beta-amyloidu, które tworzy charakterystyczne blaszki w mózgu chorych na Alzheimera. Może modulować sposób, w jaki powstaje to białko, oraz chronić komórki przed jego toksycznym działaniem.

Ponadto DHEA i DHEA-S mogą obniżać poziom wapnia w komórkach nerwowych, a tym samym chronić przed uszkodzeniem tych komórek. Wspierają również transport glukozy do mózgu i ograniczają stany zapalne, co może chronić neurony.

Badania mózgów osób z chorobą Alzheimera wykazały, iż DHEA może mieć związek z fosforylacją białka tau, którego nieprawidłowa forma jest kolejnym znakiem tej choroby. DHEA może wpływać także na działanie acetylocholiny (ACh) – neuroprzekaźnika kluczowego dla pamięci i uczenia się, którego brakuje w mózgach chorych na Alzheimera.

Jednak wiele badań miało ograniczenia – jak mała liczba uczestników, krótki czas trwania czy brak jednoznacznych pomiarów. Dlatego potrzebne są większe, dobrze zaprojektowane badania kliniczne, aby ostatecznie stwierdzić, czy DHEA i DHEA-S mogą być skutecznym wsparciem w leczeniu choroby Alzheimera.

Suplementacja DHEA – zasady i bezpieczeństwo

Mimo iż DHEA i jego pochodna – DHEA-S – mają wiele potencjalnych zastosowań terapeutycznych i są dostępne jako suplementy diety w niektórych krajach, przez cały czas stosunkowo kilka wiemy o ich farmakokinetyce, czyli o tym, jak dokładnie są one wchłaniane, przetwarzane i usuwane z organizmu.

Formy podania

Na rynku DHEA dostępny jest w różnych postaciach. Poszczególne formy podania różnią się wchłanialnością, działaniem miejscowym i ogólnoustrojowym.

Główne formy podania DHEA:

1. Tabletki doustne / kapsułki – najpopularniejsza forma suplementacji. DHEA wchłania się w przewodzie pokarmowym i jest metabolizowane w wątrobie. Plusem jest wygoda stosowania i łatwa kontrola dawki. Minusem: efekt tzw. „first-pass metabolism” – część substancji jest neutralizowana przez wątrobę, zanim trafi do krwiobiegu.
2. Kapsułki podjęzykowe / pastylki – rozpuszczają się w jamie ustnej i omijają częściowo wątrobę (wchłanianie przez śluzówkę), co może poprawić biodostępność. Mogą działać szybciej niż tabletki.
3. Kremy / żele transdermalne – nakładane na skórę, zwykle w okolice z dobrą absorpcją (np. ramiona, uda). Dzięki temu omija się metabolizm wątrobowy, dzięki czemu dawki mogą być niższe. Wadą jest trudniejsza kontrola dokładnej dawki (zależy od powierzchni skóry, czasu wchłaniania).
4. Globulki dopochwowe (u kobiet) – suchość pochwy, atrofia i spadek libido to główne wskazania do stosowania DHEA w menopauzie, właśnie w postaci globulek dopochwowych. Działają miejscowo (poprawa nawilżenia, elastyczności błon śluzowych) i częściowo ogólnoustrojowo. Mają mniejszy wpływ na metabolizm wątroby niż forma doustna.
5. Zastrzyki (rzadziej stosowane) – DHEA w formie iniekcji jest mniej popularne, ale stosowane w niektórych terapiach. Zapewnia szybkie i bezpośrednie dostarczenie do krwiobiegu. Wymaga nadzoru lekarskiego.

Czas działania i oczekiwane efekty suplementacji DHEA

Badania pokazują, iż po przyjęciu DHEA organizm kobiet i mężczyzn reaguje nieco inaczej. U kobiet zwykle wzrasta poziom androgenów (męskich hormonów), a u mężczyzn – estrogenów (żeńskich hormonów). Jednak trudno jest dokładnie zmierzyć te zmiany, ponieważ poziom hormonów we krwi nie zawsze odzwierciedla to, co dzieje się w poszczególnych tkankach. Dodatkowo organizm może przekształcać DHEA w inne związki, które również mają działanie hormonalne, ale nie zawsze są uwzględniane w pomiarach. Zauważono również, iż choć kobiety wyjściowo mają niższy poziom DHEA niż mężczyźni, to po suplementacji takiej samej dawki dobowej stężenie DHEA rośnie u pań wielokrotnie bardziej niż u panów.

Dehydroepiandrosteron w organizmie może być przekształcany w różne hormony, m.in. testosteron, dihydrotestosteron i estrogeny. Odpowiadają za to różne enzymy, w tym aromataza, która zamienia męskie hormony w żeńskie. W długoterminowym badaniu, gdzie młodzi mężczyźni przyjmowali DHEA przez kilka miesięcy, zauważono trwały wzrost poziomu DHEA i jego metabolitów, ale bez większego wpływu na testosteron czy estradiol. To może oznaczać, iż organizm przekształca DHEA w inne, mniej aktywne związki, np. glukuronidy, które są łatwiej usuwane.

U kobiet po menopauzie codzienne stosowanie DHEA w formie doustnej, kremu czy żelu również zwiększało poziom androgenów, ale nie prowadziło do dużych zmian poziomu estrogenów. Jedno z badań pokazało, że 12-miesięczna kuracja DHEA w formie emulsji stosowanej na skórę przywróciła poziom tego hormonu do wartości sprzed menopauzy, bez zaburzenia naturalnej równowagi hormonalnej.

Oficjalne wskazania do stosowania DHEA

Preparaty z DHEA zarejestrowane jako leki doustne mają konkretne wskazania do stosowania – podaje się je wtedy, gdy badanie laboratoryjne wskazuje niedobór tego hormonu. Odradza się jego stosowanie osobom z prawidłowym poziomem tego hormonu. DHEA stosowany jest także dopochwowo przy atrofii sromu i pochwy u kobiet po menopauzie.

DHEA powinniśmy przyjmować rano, tak aby jego podanie było zgodne z naturalnym cyklem wydzielania tego hormonu w organizmie. U kobiet zwykle stosuje się od 5 mg do 20 mg na dobę (lekarz może dopasować czasem większą dawkę, jeżeli jest potrzeba). U mężczyzn dobowo podaje się wg potrzeb od 10 mg do 50 mg.

Interakcje z lekami

Suplementacja DHEA powinna być skonsultowana z lekarzem, zwłaszcza jeżeli przyjmujemy inne leki.

1. DHEA może zmniejszyć skuteczność leków, np. leków przeciwpsychotycznych (klozapina, chlorpromazyna, lit), przeciwpadaczkowych (karbamazepina, kwas walproinowy), psycholeptycznych (diazepina, fenotiazyna, oksazepina).
2. DHEA może nasilić działanie leków, np. leków uspokajających (triazolam), selektywnych inhibiorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), przeciwzakrzepowych (acenokumarol).
3. Blokery kanału wapniowego (np. nitrendypina, diltiazem) i doustne leki przeciwcukrzycowe (np. metformina) zwiększają stężenie endogennego DHEA w surowicy krwi
4. DHEA stosowane wraz z estrogenem może powodować objawy nadmiaru estrogenu, takie jak nudności, ból głowy i bezsenność.
5. DHEA stosowane wraz z testosteronem może powodować objawy takie jak niska liczba plemników i powiększenie piersi u mężczyzn (ginekomastia) oraz rozwój typowo męskich cech u kobiet.

Przeciwwskazania do stosowania DHEA

Dehydroepiandrosteron wydaje się być antidotum na starość, ale są pewne przeciwwskazania do stosowania DHEA:

• młody wiek (nie stosujemy go u dzieci i młodzieży),
• ciąża (ryzyko zaburzonego rozwoju narządów moczowo-płciowych i wirylizacji płodów żeńskich) i karmienie piersią (może hamować laktację, nie zbadano jego przenikania do mleka),
• przerost gruczołu krokowego, rak prostaty u mężczyzn,
• rak sutka, rak jajnika, rak endometrium,
• ciężka niewydolność wątroby i nerek,
• skłonność do zakrzepów żylnych i żylna choroba zakrzepowo-zatorowa,
• porfiria.

Warto wspomnieć, iż Dehydroepiandrosteron jest uznawany za środek dopingujący, więc wykluczone jest stosowanie go przez sportowców wyczynowych.

Możliwe skutki uboczne stosowania DHEA w dawkach leczniczych

Skutki uboczne stosowania DHEA występują rzadko i należą do nich między innymi zmiany nastroju, obniżenie tonu głosu, hirsutyzm, łysienie kątowe typu męskiego, zmiany łojotokowe w skórze, trądzik, hiperkalcemia, zmiany w profilu lipidowym, wypadanie włosów, nieregularne miesiączki, wzmożony apetyt, wzmożona potliwość, wymioty, świąd skóry, łagodny rozrost gruczołu krokowego, ginekomastia. Bardzo rzadko zgłaszano objawy takie jak bezsenność, zaburzenia psychiczne i zapalenie wątroby.

Podsumowanie

Badania wskazują, iż DHEA i DHEA-S mają szerokie działanie biologiczne – przeciwzapalne, immunomodulujące, neuroprotekcyjne, przeciwnowotworowe i metaboliczne. Wykazano ich potencjalny korzystny wpływ w chorobach takich jak: miażdżyca, cukrzyca typu 2, otyłość, SLE, nieswoiste zapalenia jelit, astma, a także w chorobach neurodegeneracyjnych (np. choroba Alzheimera) i psychicznych (depresja, lęk, schizofrenia, PTSD).

Jednak warto pamiętać, iż dotychczas większość badań przeprowadzono na modelach zwierzęcych lub in vitro, często z użyciem wysokich dawek, a jakość dostępnych w sprzedaży suplementów diety z DHEA nie podlega ścisłej kontroli. Z tego względu potrzebne są dobrze zaprojektowane duże badania kliniczne, które pozwolą ocenić rzeczywisty potencjał terapeutyczny DHEA.

Bibliografia

1. Nenezic N. i in., Dehydroepiandrosterone (DHEA): Pharmacological Effects and Potential Therapeutic Application, „Mini-Reviews in Medicinal Chemistry” 2023, nr 23, s. 941–952.
2. Lewiński A., Sewerynek E., Zmiatacze wolnych rodników, „Przewodnik Lekarza” 2000, nr 9, s. 99–104.
3. Erceg N. i in., The Role of Cortisol and Dehydroepiandrosterone in Obesity, Pain, and Aging, „Diseases” 2025, nr 13(2), s. 42.

ZapiszZapisz

ZapiszZapisz