O depresji słyszy się coraz częściej. Ta choroba dotyka także Jaworznian. O tym jak wyglądają jej objawy rozmawialiśmy niedawno z lekarzem psychiatrii z Jaworzna, Grażyną Urbanowicz.
Depresja jest chorobą zaliczaną do zaburzeń nastroju, ale nie tylko on może być zaburzony. Poza tym w depresji spada energia życiowa, często osoby chore skarżą się na permanentne uczucie zmęczenia, zniechęcenie do wszystkiego. Trzecim zaburzeniem są zaburzenia funkcji poznawczych, jak problemy z koncentracją, zapamiętywaniem. Osoby cierpiące na cięższa depresję mają poczucie utraty intelektu, określanej też pseudo demencją. Pojawiają się też myśli negatywne. Dodatkowymi objawami są lęki i zaburzenia snu, zaburzenia jedzenia.
Według Światowej Organizacji Zdrowia do 2030 roku depresja stanie się najczęstszą
chorobą na świecie.
W Polsce około 1,2 miliona osób cierpi na depresję, a w 2023 roku udzielono świadczeń medycznych z tym rozpoznaniem ponad 800 tys. pacjentów. Dzięki reformie psychiatrii coraz więcej osób zgłasza się po pomoc.
Temat tabu
Polaryzacja społeczeństwa i zamieszanie we wzorcach kulturowych wpływają na rosnącą liczbę przypadków depresji. To fakt. Na szczęście depresja przestaje być powoli – bardzo powoli – tematem tabu, co jest dużym krokiem naprzód. Niemniej, nadal blisko 60 proc. pacjentów w Polsce, którzy zgłosili potrzebę wsparcia w zakresie zdrowia psychicznego, twierdzi, iż nie szuka pomocy ze względu na stygmatyzację.
W 2023 roku 809 tys. osób w Polsce skorzystało ze świadczeń w związku z depresją, a 1,7
miliona wykupiło refundowane leki przeciwdepresyjne. To wzrost o 83 proc. w porównaniu
do wyników sprzed dekady.
I dorośli, i dzieci
Dane z ZUS-u pokazują, iż w 2023 roku wydano 374 tys. zwolnień lekarskich z powodu depresji, a liczba orzeczeń lekarskich dla celów rentowych wyniosła 2,9 tys.
Powszechnie uważa się, iż depresja częściej dotyka kobiety i również panie chętniej zgłaszają się po pomoc. Z danych NFZ-u wynika, iż w ubiegłym roku odsetek pań, które zrealizowały recepty na refundowane leki przeciwdepresyjne, sięgnął niespełna 70 proc.
Blisko połowa chorych to osoby w wieku 35–64 lata. Niestety, gwałtownie rośnie liczba dzieci
i nastolatków chorujących na depresję. Recepty na leki przeciwdepresyjne wykupiono w 2023 roku w przypadku 85 tys. osób poniżej 18. roku życia.
Depresja inaczej objawia się u dorosłych a inaczej u dzieci.
Różnego rodzaju dolegliwości somatyczne mogą u osób dorosłych maskować depresję, są to np. bóle kręgosłupa, mięśni, zawroty głowy, kołatania serca, problemy z oddychaniem. Dana osoba czuje się schorowana, a tak naprawdę może mieć depresję. Natomiast u dzieci i młodzieży często maską depresji są zaburzenia zachowania, czyli wagarowanie, napady agresji, wycofanie, ucieczka.
Pomoc trudno uzyskać
Pomoc w przypadku depresji jest niezbędna, ale niestety wciąż trudna do uzyskania. Polska przeznacza jedynie 3,7 proc. budżetu na opiekę zdrowia psychicznego, czyli mniej niż inne kraje europejskie. Na 100 tys. mieszkańców przypada zaledwie dziewięciu psychiatrów, co znacznie wydłuża czas oczekiwania na wizytę.
W Jaworznie wciąż trudno uzyskać pomoc psychiatry na NFZ, w przychodniach lekarzy psychiatrów jest niewielu. Łatwiej jednak uzyskać pomoc w prywatnych centrach medycznych.
Ministerstwo Zdrowia buduje nowy model opieki psychiatrycznej oparty na modelu środowiskowym, który skupia się na świadczeniu usług zdrowotnych blisko miejsca zamieszkania pacjentów. Regionalne centra zdrowia psychicznego przeniosą ciężar opieki z dużych instytucji na lokalne społeczności, co umożliwi szybszy dostęp do pomocy.
