Czasowa stomia to zabieg chirurgiczny, który polega na tymczasowym wyprowadzeniu jelita na powierzchnię brzucha w celu odciążenia przewodu pokarmowego lub układu moczowego. Stosowana jest najczęściej jako interwencja ratująca życie po ciężkich operacjach jelitowych, w leczeniu chorób zapalnych jelit, nowotworów lub urazów. Po zakończeniu leczenia istnieje możliwość zamknięcia stomii i przywrócenia normalnego funkcjonowania.
Czym jest czasowa stomia?
Czasowa stomia polega na wyłonieniu ujścia jelita grubego lub jelita cienkiego, zabieg jest wykonywany na określony czas. Należy pamiętać, iż w niektórych przypadkach stomia tymczasowa może stać się stomią trwałą. Niemożność usunięcia czasowej stomii występuje, gdy stan zdrowia pacjenta uniemożliwia przeprowadzenie operacji przywracającej ciągłość przewodu pokarmowego lub gdy przyczyna, dla której założono stomię, nie zostaje wyeliminowana.
Wskazania do czasowej stomii
- ciężkie, nieswoiste zapalenie jelita cienkiego;
- niedrożność jelita, jego przedziurawienie lub niedokrwienie;
- nieszczelność zespolenia jelita;
- niepewne zespolenie okrężniczo-odbytnicze po niskiej przedniej resekcji odbytnicy;
- ciężkie zakażenia wewnątrz jamy brzusznej;
- stan po resekcji jelita, jego części – okrężnicy sposobem Hartmanna z powodu ostrych powikłań np. wrzodziejącego zapalenia jelita grubego (WZJG)
- stan po proktokolektomii odtwórczej z powodu przewlekłego WZJG.
Rodzaje stomii czasowej
1. Kolostomia, czyli stomia wyłoniona na jelicie grubym. Do wskazań wykonania tego zabiegu należą:
- stan po odcinkowej resekcji jelita grubego metodą Hartmanna z powodu niedrożności, niedokrwienia, przedziurawienia choroby uchyłkowej, urazów czy radioterapii;
- stan po operacji przetok odbytniczo-pochwowych, odbytniczo-pęcherzowych, po rekonstrukcji zwieraczy odbytu, po zaopatrzeniu przetok odbytu z towarzyszącymi ropniami w przebiegu Choroby Leśniowskiego-Crohna, pourazowych obrażeń odbytnicy.
Ponadto warto zaznaczyć, iż kolostomia jest pierwszym etapem chirurgicznego leczenia choroby Hirschsprunga.
2. Ileostomia, czyli stomia wytworzona na jelicie cienkim. Do wskazań wykonania tego zabiegu należą:
- niedrożność, przedziurawienie, niedokrwienie, ciężkie nieswoiste zapalenie jelita cienkiego,
- nieszczelność zespolenia,
- niepewne zespolenie okrężniczo-odbytnicze po niskiej przedniej resekcji odbytnicy,
- ciężkie zakażenie wewnątrzbrzuszne,
- stan po resekcji okrężnicy sposobem Hartmanna z powodu ostrych powikłań wrzodziejącego zapalenia jelita grubego,
- stan po proktokolektomii odtwórczej z powodu przewlekłego wrzodziejącego zapalenia jelita grubego.
Operacja zamknięcia stomii czasowej
Przed operacją zamknięcia stomii sprawdzany jest ogólny stan pacjenta i oceniana jest drożność jelit. Ocena stanu przewodu pokarmowego przed zamknięciem stomii często obejmuje podanie środka kontrastowego do dystalnej części jelita przez kolostomię pętlową lub ileostomię. W przypadku kolostomii jednolufowej, która jest często wyłaniana podczas operacji Hartmanna, ocena zamkniętej pętli jelita jest prostsza. Taki odcinek jelita może być dodatkowo badany endoskopowo. Aby zapobiec zwężeniu zespolenia po kolektomii i utworzeniu zbiornika jelitowego typu „J”, stosuje się płukanie zbiornika Metronidazolem oraz mechaniczne poszerzanie zespolenia palcem. Procedury te wykonuje się przed zamknięciem ileostomii pętlowej, aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie zespolenia.
Przed zabiegiem zamknięcia stomii często przeprowadza się badanie wlewowe z użyciem środka kontrastowego, podawanego do pętli odprowadzającej, aby ocenić szczelność zespolenia jelitowego. jeżeli istnieją jakiekolwiek wątpliwości co do zdolności pacjenta do utrzymania stolca po odtworzeniu ciągłości przewodu pokarmowego, przeprowadza się manometrię anorektalną. To badanie pozwala obiektywnie ocenić funkcje zwieraczy odbytu. Co istotne, większość operacji zamknięcia stomii jest stosunkowo prosta i nie wiąże się z dużym ryzykiem powikłań, co daje pacjentom nadzieję na szybki powrót do zdrowia.
Po zabiegu operacyjnym mogą pojawić się powikłania, do których należą:
- zakażenie rany operacyjnej,
- nieszczelność zespolenia,
- niedrożność jelita,
- przetoki jelitowe,
- krwawienie z miejsca zespolenia,
- przepuklina w miejscu zamknięcia stomii.
Pielęgnacja rany po zamknięciu stomii
Rana po zamknięciu stomii może wymagać specjalistycznego opatrunku, przy jego wyborze warto skonsultować się ze specjalistą. Przed przystąpieniem do zmiany opatrunku należy umyć dokładnie ręce wodą z mydłem i założyć rękawiczki jednorazowe. Na początku należy zdjąć stary opatrunek. Należy to wykonywać bardzo delikatnie, tak aby nie spowodować uszkodzeń skóry. Następnie należy oczyścić ranę i okalającą ją skórę, wykorzystując do tego gaziki jałowe. Nie wolno również zapominać o zdezynfekowaniu rany dzięki przeznaczonego do tego środka. W przypadku pojawienia się zakażenia i pierwszych oznak infekcji, należy skonsultować się ze specjalistą.
Pacjenci powinni regularnie sprawdzać ranę pod kątem oznak infekcji, takich jak zaczerwienienie, obrzęk, ciepło, ból lub ropny wyciek. W razie wystąpienia tych objawów, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. Rana powinna stopniowo goić się i zmniejszać, a brzegi rany powinny się zbliżać do siebie. Wszelkie niepokojące zmiany, jak np. rozejście się rany, powinny być natychmiast zgłaszane lekarzowi. W zależności od stanu zdrowia pacjenta, lekarz może zalecić stopniowe wprowadzanie ćwiczeń wzmacniających mięśnie brzucha, co może pomóc w pełnym powrocie do zdrowia.
Źródła:
