Czy warto suplementować maślan sodu w cukrzycy typu drugiego?

Maślan sodu wydaje się być związkiem, który może mieć znaczący wpływ na prawidłową pracę układu pokarmowego i mikrobiotę jelitową. Ostatnie badania wskazują również, iż jego suplementacja może być ważnym elementem wsparcia dietetycznego u osób chorujących na cukrzycę.

Jak szacuje Narodowy Fundusz Zdrowia, około 9% Polaków walczy z cukrzycą typu drugiego, a drugie tyle choruje na zaburzenia metaboliczne, często poprzedzające wystąpienie tej choroby, czyli insulinooporność, hiperinsulinemię, otyłość lub zespół metaboliczny. Cukrzyca typu 2 jest chorobą powszechną i prowadzonych jest nad nią wiele badań.

Mikrobiota jelitowa osób chorujących na cukrzycę

Jedno z takich przeprowadzonych w Polsce badań miało na celu ocenę wpływu doustnej suplementacji maślanu sodu na objawy brzuszne, częstotliwość występowania SIBO i kontroli cukrzycy. Okazuje się, iż mikrobiom osób zmagających się z cukrzycą typu drugiego, wykazuje odmienny profil niż mikrobiom osób zdrowych – posiada mniejszą populację pożytecznych bakterii, wytwarzających maślan (jak te z rodzaju Firmicutes i Bacteroides), przy jednoczesnym zwiększeniu liczby niektórych rodzajów bakterii, jak Bacteroidetes oraz Proteobacteria.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, iż na ludzką mikrobiotę jelitową składa się składa się 5 dominujących gatunków: Firmicutes (79,4%), Bacterioidetes (16,9%), Proteobacteria (1%), Actinobacteria (2,5%) i Verrumicrobia (0,1%). Specjaliści podkreślają, iż ten złożony ekosystem swoim metabolicznym potencjałem może równać się z wątrobą, dlatego tak istotne jest zachowanie równowagi żyjących w nim drobnoustrojów.

Maślan sodu a cukrzyca typu drugiego

Jedną z występujących przy cukrzycy dolegliwości, są te ze strony układu pokarmowego. Z powodu przerostu bakterii w jelicie cienkim (tzw. SIBO) oraz dysbiozy może dochodzić do upośledzenia wytwarzania krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (SCFA) w jelitach. W badaniach wykazano, iż suplementacja maślanem sodu będzie miała pozytywny wpływ na układ pokarmowy pacjentów, ponieważ maślan sodu nie tylko fizjologicznie oddziałuje na jelita, ale także wydaje się pełnić znaczącą fukcję w regulacji metabolizmu węglowodanów, a więc w konsekwencji i masy ciała.

Maślan sodu i jego wpływ na dolegliwości układu pokarmowego

Badanie na grupie pacjentów z cukrzycą typu drugiego i dolegliwościami bólowymi brzucha było przeprowadzone przez zespół lekarski i dietetyka. Losowo wybranej części pacjentów przez 12 tygodni podawano 1,5 g mikrootoczkowanego maślanu sodu (2x 750 mg dziennie), a druga grupa otrzymywała placebo. Po wspomnianym czasie wykonano badania laboratoryjne oraz wodorowe testy oddechowe, a także oceniano BMI i HbA1c (hemoglobiny glikowanej, która służy do monitorowania przebiegu cukrzycy).

Okazało się, iż przyjmowanie suplementowanego maślanu sodu istotnie zmniejszyło nasilenie objawów brzusznych w grupie badanej (szczególnie korzystne wyniki obserwowano w zmniejszeniu częstotliwości występowania SIBO, a także biegunki, wzdęć, bólu brzucha) w porównaniu do osób przyjmujących placebo. W tej grupie nastąpił także spadek BMI oraz poprawił się odsetek HbA1c.

Z badania wynika, iż maślan sodu wpływa łagodząco na objawy brzuszne, a także pomaga w kontroli masy ciała oraz wyrównania metabolicznego u pacjentów z cukrzycą typu drugiego. Co ważne w badaniu stosowano maślan sodu mikrootoczkowany MSB® w dawce 750 mg na porcję preparatu, dostępny jedyny w linii Intesta®. Maślan ten wykazuje się celowym i przedłużonym uwalnianiem w świetle jelita, co mogło bezpośrednio przyczynić się do efektów badania.

Dlaczego maślan sodu?

Kwas masłowy (w preparatach dostępny pod postacią maślanu sodu) to naturalna substancja, produkowana (wraz z kwasem octowym i propionowym) w jelicie grubym w wyniku fermentacji bakteryjnej nierozpuszczalnych węglowodanów i oligosacharydów. Maślan sodu zalicza się do krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (SCFA). Coraz więcej badań potwierdza, iż odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia układu pokarmowego, w szczególności prawidłowej pracy jelit. Maślan przyczynia się przede wszystkim do regulacji:

• intensyfikacji proliferacji komórek zdrowych i hamowania proliferacji komórek nieprawidłowych (efekt zwany paradoksem maślanu),
• ekspresji genów kodujących mucyny (które tworzą warstwę wyściełającego jelita śluzu), klaudyny, okludyny (białek, które decydują o obecność ścisłych połączeń między komórkami jelit i zapewniają prawidłową przepuszczalność jelitową). Odpowiednia warstwa mucyny jest o tyle istotna, iż chroni przed patogenami, a także stanowi pożywkę dla mikroflory jelitowej,
• regulacji ekspresji genów związanych z pracą układu immunologicznego, dzięki czemu odpowiada za wyciszanie reakcji zapalnych i regulację szlaków immunologicznych,
• utrzymania prawidłowej motoryki jelit.

Maślan sodu wykazuje znaczący wpływ na zdrowie organizmu, wspierając funkcjonowanie układu pokarmowego, odpornościowego oraz procesy metaboliczne. Regularna suplementacja może być pomocna zarówno w leczeniu, jak i profilaktyce wielu chorób przewlekłych.

Źródła:

1. Arora, T. et al.: Therapeutic Potential of Butyrate for Treatment of Type 2 Diabetes. Endocrinol. 2021, 12, 761834.
2. Bytzer P. et al.: Prevalence of gastrointestinal symptoms associated with diabetes mellitus: a population-based survey of 15,000 adults. Arch Intern Med. 2001 Sep 10;161(16):1989-96. doi: 10.1001/archinte.161.16.1989. PMID: 11525701.
3. Hodgkinson K. et al. Butyrate’s role in human health and the current progress towards its clinical application to treat gastrointestinal disease. Clin Nutr. 2023 Feb;42(2):61-75.
4. Martin-Gallausiaux C et al.: SCFA: mechanisms and functional importance in the gut. Proc Nutr Soc. 2021 Feb;80(1):37-49
5. Panufnik P. et al.: Effect of Butyrate on GI signs, SIBO, and Diabetes Control—Randomized, Placebo-Controlled Study in Patients with Type 2 Diabetes. Diabetes 2024;73(Supplement_1):610-P. 10.2337/db24-610-P.
6. Salvi PS et al. Butyrate and the Intestinal Epithelium: Modulation of Proliferation and Inflammation in Homeostasis and Disease. 2021.
7. You H. et al.: The Therapeutic Effect of SCFA-Mediated Regulation of the Intestinal Environment on Obesity. Front Nutr. 2022 May 17;9:886902. doi: 10.3389/fnut.2022.886902. PMID: 35662937; PMCID: PMC9157426.
8. https://dietetycy.org.pl/stany-zapalne-jelit-sibo-cukrzyca-typu-2-maslan-sodu/ (dostęp: 16.09.2024).