Sepsa, inaczej posocznica, to gwałtowna reakcja zapalna organizmu na zakażenie. Może ona prowadzić do uszkodzenia tkanek i narządów, co potencjalnie skutkuje wstrząsem i niewydolnością wielonarządową. jeżeli sepsa nie będzie gwałtownie rozpoznana i nie zostanie niezwłocznie wdrożone odpowiednie leczenie, może prowadzić do śmierci. Temat sepsy w kontekście pracy lekarza stomatologa podejmuje brytyjski portal The Dentist.co.uk.
Sepsa jest zwykle skutkiem infekcji bakteryjnej, ale może być również spowodowana przez wirusy, pasożyty lub grzyby. Osoby z sepsą zwykle wymagają hospitalizacji (często na oddziale intensywnej terapii), a w zależności od przyczyny stosuje się np. antybiotyki, kortykosteroidy, wazopresory, leczenie przyczynowe (usunięcie źródła zakażenia, np. ropnia, zakażonej protezy, cewnika) oraz płynoterapię i tlenoterapię.
Chociaż zgony z powodu sepsy wywołanej przez infekcję zębopochodną są rzadkie, przez cały czas stanowią potencjalne zagrożenie. Ponieważ sepsa może wynikać z różnych infekcji, dla ochrony pacjentów niezbędna jest kontrola zakażeń w stomatologii. Krzyżowe zakażenia mogą występować na skutek niewłaściwie sterylizowanych narzędzi lub nieodpowiedniej dezynfekcji przestrzeni wspólnych i mebli. Wczesne rozpoznanie sepsy i szybka interwencja mogą znacząco zwiększyć szanse na powrót do zdrowia oraz zmniejszyć ryzyko poważnych powikłań.
Częstość występowania sepsy
W 2017 r. na całym świecie odnotowano prawie 49 mln przypadków posocznicy oraz 11 mln zgonów przez nią spowodowanych. W tym samym roku w Polsce zarejestrowano 100,5 tys. przypadków sepsy oraz 25,8 tys. przypadków śmierci z jej powodu.
Choć liczba przypadków posocznicy w ostatnich dekadach gwałtownie rosła, śmiertelność spada. Wzrost liczby przypadków ma związek m.in. ze starzeniem się populacji, z większą liczbą schorzeń predysponujących, częstszym stosowaniem leków immunosupresyjnych, rosnącą opornością patogenów na leki oraz większą liczbą wykonywanych zabiegów chirurgicznych. Z kolei spadek śmiertelności z powodu posocznicy jest wynikiem lepszego rozpoznawania objawów oraz szybszego wdrażania terapii.
Sepsa może dotknąć każdego, jednak największe ryzyko dotyczy grup najbardziej wrażliwych, w tym osób z osłabionym układem immunologicznym oraz obniżoną zdolnością do jego aktywacji, bardzo małych dzieci, a także osób starszych i w podeszłym wieku.
Pacjent z sepsą u lekarza dentysty
Zakażenie zębopochodne może, choć rzadko, prowadzić do sepsy, dlatego pacjenci zgłaszający się z infekcją powinni być rutynowo badani pod kątem sepsy. Ponadto w gabinecie dentystycznym mogą pojawić się pacjenci z objawami sepsy, której źródłem nie jest zły stan zdrowia jamy ustnej, dlatego najważniejsze jest umiejętne ich rozpoznanie.
Objawy, które mogą wskazywać na występowanie sepsy, to:
• marmurkowa skóra,
• sinica – sine, niebieskawe zabarwienie skóry i błon śluzowych,
• zmiany ciśnienia krwi i temperatury ciała,
• tachykardia,
• przyspieszony oddech,
• splątanie,
• bełkotliwa mowa,
• nudności i wymioty,
• biegunka,
• bezmocz (anuria),
• silny ból mięśni,
• wysypka, która nie blednie pod naciskiem.
Ważne jest, aby być na bieżąco z aktualnymi wytycznymi dotyczącymi różnych grup wiekowych i podatności pacjentów na występowanie sepsy, a także wiedzieć, kiedy wdrożyć odpowiednie działania ratunkowe. Stomatolodzy powinni zachować szczególną ostrożność, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się zakażenia.
Przykładowo, podczas leczenia kanałowego należy wyeliminować źródło infekcji, wykonywać nacięcia wyłącznie na zdrowej skórze lub błonie śluzowej, unikać uszkodzenia istotnych struktur, stosować irygację, zapewnić odpowiedni drenaż. Wysoce zalecane jest stosowanie koferdamu, co pozwoli zminimalizować ryzyko infekcji podczas leczenia endodontycznego. Co oczywiste, rozprzestrzenianiu się zakażeń i zmniejszeniu ryzyka sepsy pomaga przestrzeganie najlepszych praktyk w zakresie dekontaminacji.
– Zaburzenia krzepnięcia krwi u pacjentów to zagadnienie, które budzi obawy u lekarzy praktycznie każdej specjalności – mówi w rozmowie z Dentonetem dr n. med. Magdalena Górska-Kosicka z Kliniki Zaburzeń Hemostazy i Chorób Wewnętrznych IHIT w Warszawie.
Źródło: https://www.the-dentist.co.uk/
