Rzecznik Praw Obywatelskich – zaniepokojony informacjami o znacznie wydłużonym, choćby do 8 miesięcy, oczekiwaniu na wydanie nowego orzeczenia o niepełnosprawności – zwrócił się do pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych Pawła Wdówika pytając o działania w celu skrócenia oczekiwania na wydanie orzeczenia. Z informacji Biura RPP wynika, iż ta sytuacja jest wywołana nie tylko wzrostem liczby wniosków wpływających do zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności, ale także brakiem lekarzy do obsadzania komisji oraz środków na dodatkowe etaty.
Chodzi też o zmianę przepisów, która powoduje napływ nowych wniosków. 6 sierpnia 2023 r. uchylono art. 15h ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Na jego mocy przedłużono ważność orzeczeń o niepełnosprawności, orzeczeń o stopniu niepełnosprawności oraz kart parkingowych dla osób z niepełnosprawnościami, a także przedłużono okres, na jaki przyznano świadczenia pomocy społecznej z tytułu niepełnosprawności.
W związku z uchyleniem art. 15h orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, którego okres ważności:
1) upłynąłby do 31 grudnia 2020 r. – zachowuje ważność do 31 grudnia 2023 r.,
2) upłynąłby w okresie od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2021 r. – zachowuje ważność do 31 marca 2024 r.,
3) upłynąłby w okresie od 1 stycznia 2022 r. do dnia poprzedzającego dzień wejścia w życie niniejszego przepisu – zachowuje ważność do 30 września 2024 r., ale nie dłużej niż do dnia wydania nowego ostatecznego orzeczenia.
W związku z tym osoba, której wygasa orzeczenie, nie może już np. korzystać m.in. z parkowania na „kopercie” i zniżek komunikacyjnych. Konsekwencją jest także utrata zasiłku pielęgnacyjnego czy świadczenia pielęgnacyjnego. Nie ma też prawa do ulgi rehabilitacyjnej (co pozwala odliczyć wydatki na leki). Gdy orzeczenie traci ważność, pracownik ma status osoby pełnosprawnej. Nie przysługuje mu ani skrócona norma czasu pracy, ani dodatkowa przerwa w pracy, ani zakaz pracy w godzinach nadliczbowych i porze nocnej. Z kolei osobom, którym wygasa orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, nie przysługuje już zwolnienie z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym lub w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających.
Opracowanie: INK
