Choroby tarczycy u dzieci

Rodzaje nadczynności tarczycy

Wyróżniamy nadczynność tarczycy:

• pierwotną – spowodowaną m.in. przez: chorobę Gravesa i Basedowa, (która to stanowi 10–15% wszystkich chorób tarczycy u dzieci < 18. roku życia i przeważa u dziewcząt), guzki tarczycy, limfocytarne zapalenie tarczycy, podaż egzogennych hormonów tarczycowych, nadmierną podaż jodu. Charakteryzuje się ona podwyższonym poziomem fT4 i fT3 oraz obniżonym stężeniem TSH;
• wtórną – postać występująca bardzo rzadko, możliwe przyczyny to gruczolaki przysadki lub oporność tkanek docelowych na hormony tarczycy. Charakteryzuje się ona podwyższonym poziomem fT4 i fT3 oraz podwyższonym lub prawidłowym poziomem TSH.

Przyczyny niedoczynności tarczycy u dzieci

Przyczyny niedoczynności tarczycy u dzieci są różne. Wyróżniamy m.in.:

• zaburzenia rozwojowe – aplazja (brak) tarczycy, hipoplazja, ektopia;
• zaburzenia genetyczne w produkcji, transporcie i metabolizmie tyroksyny;
• niedoczynność spowodowana przeciwciałami matki;
• obwodowa oporność na hormony tarczycy;
• niedobór jodu; nadmiar jodu (środki kontrastowe, amiodaron, tyreostatyki przyjmowane przez matkę w ciąży);
• niedoczynność przysadki (uszkodzenie, niedorozwój przysadki, genetycznie uwarunkowana niedoczynność);
• zaburzenia funkcji podwzgórza – uraz, zakażenie, zaburzenia rozwoju, wady ośrodkowego układu nerwowego;
• choroby autoimmunologiczne (choroba Hashimoto), zapalenia tarczycy wirusowe, bakteryjne;
• uraz tarczycy.

Objawy niedoczynności tarczycy

Typowe objawy niedoczynności tarczycy u dzieci to:

• uczucie zimna,
• bradykardia,
• nadwaga,
• pogorszenie pamięci i koncentracji,
• senność,
• zmęczenie,
• osłabienie siły mięśniowej,
• zaparcia,
• łamliwe, suche włosy,
• łuszcząca się skóra,
• obrzęk śluzakowaty w obrębie twarzy.

Często zdarza się tak, iż w przebiegu choroby Hashimoto pierwszym objawem u dzieci jest niedobór wzrostu. U nastolatków może objawiać się opóźnieniem dojrzewania, a w przypadku ciężkiej niedoczynności pierwotnej – przedwczesnym wystąpieniem pokwitania.

We wczesnym etapie życia dziecka objawy mogą być mało zauważalne i ujawniać się dopiero po pewnym czasie, ze względu na działanie tyroksyny transportowanej od mamy przez łożysko (25-50% zapotrzebowania płodu).

Noworodek z niedoczynnością tarczycy wykazuje objawy tj. ospałość, obniżone napięcie mięśniowe, problemy ze ssaniem i zaparcia. Do kolejnych objawów należy również przedłużająca się żółtaczka, przesuszona skóra oraz obniżona ciepłota ciała. Może również występować hipoglikemia, cechy dysmorfii tj. hiperteloryzm, obrzęk powiek, krótka szyja z niską linią owłosienia głowy i szerokie dłonie z krótkimi palcami.

Niemowlę z niedoczynnością tarczycy natomiast wykazywać może późniejsze osiąganie kamieni milowych.

Objawy nadczynności tarczycy

Nadczynność tarczycy natomiast charakteryzują takie objawy jak:

• wole tarczycowe, często ze szmerem naczyniowym, tachykardia,
• zwiększenie amplitudy między ciśnieniem skurczowym a rozkurczowym (ciśnienie skurczowe podwyższone, a rozkurczowe obniżone), szmer skurczowy nad koniuszkiem serca, dodatkowe skurcze,
• wytrzeszcz gałek ocznych, które określa się jako „błyszczące”,
• nadmierna ruchliwość,
• spadek masy ciała,
• trudności w zasypianiu, bezsenność, koszmary nocne,
• labilność emocjonalna, zwiększona potliwość, zaczerwienienie skóry, dermografizm,
• wypadanie włosów, osłabienie siły mięśniowej, luźne stolce, zaburzenia mineralizacji kości,
• opóźnione wystąpienie pierwszej miesiączki oraz nieregularne cykle u dziewcząt i kobiet miesiączkujących.

Diagnoza chorób tarczycy u dzieci

Aby dokładnie zdiagnozować wystąpienie chorób tarczycy u dziecka należy się opierać na kilku ważnych aspektach m.in.:

• wywiadzie medyczny z lekarzem,
• badaniu fizykalnym,
• badaniach laboratoryjnych, polegających na oznaczeniu stężenia hormonów przysadki (TSH) oraz tarczycy (fT3 i fT4) oraz przeciwciał (anty-TPO oraz anty-TG),
• USG tarczycy.