Białe dziąsła to objaw, który adekwatnie natychmiast wzbudza niepokój, zwłaszcza gdy przebarwienie pojawia się nagle i towarzyszą mu np. ból, nadwrażliwość czy stan zapalny. Choć nie zawsze jest to oznaka poważnej choroby, zmiana koloru dziąseł może sygnalizować obecność infekcji, zaburzeń autoimmunologicznych, a choćby stanów przednowotworowych. Dlatego warto znać najczęstsze przyczyny białych dziąseł oraz wskazówki dotyczące diagnostyki i leczenia tego objawu.
Dzięki bogatemu ukrwieniu zdrowe dziąsła są różowe, mają żywy, estetyczny odcień. Białawe lub blado-szare przebarwienia w obrębie dziąseł mogą wskazywać na szereg różnorodnych problemów – od mechanicznego uszkodzenia tkanek aż po schorzenia ogólnoustrojowe. Choroby dziąseł mogą mieć poważne konsekwencje dla zdrowia jamy ustnej oraz ogólnego stanu zdrowia. Dlatego lepiej nie lekceważyć żadnych niepokojących symptomów.
Czy białe dziąsła są powodem do niepokoju? Kiedy udać się do specjalisty?
Białe dziąsła są częstym powodem wizyt w gabinecie stomatologicznym, ponieważ mogą wskazywać na niedokrwistość, przewlekłe zapalenie dziąseł, a choćby na zmiany przedrakowe w jamie ustnej.
Zmiana koloru dziąseł może być również związana z osłabionym krążeniem, mikrourazami, infekcjami bakteryjnymi lub grzybiczymi, a niekiedy jest objawem zaburzeń ogólnoustrojowych.
Do specjalisty warto udać się natychmiast, jeśli:
• białe zmiany na dziąsłach utrzymują się dłużej niż tydzień,
• zauważalne są inne objawy, takie jak pieczenie, ból, opuchlizna czy krwawienie dziąseł,
• pojawia się gorączka lub wyraźne pogorszenie stanu zdrowia ogólnego,
• przebarwienia są nieregularne, twarde lub sprawiają wrażenie zrogowaciałych.
Szczególnie istotna jest szybka konsultacja z dentystą w przypadku osób palących papierosy lub mających osłabiony układ odpornościowy, na przykład z powodu cukrzycy, HIV/AIDS czy stosowania leków immunosupresyjnych. U takich pacjentów istnieje zwiększone ryzyko rozwoju leukoplakii oraz innych stanów przednowotworowych.
Białe dziąsła po zabiegu stomatologicznym. Co robić?
Pacjenci po zabiegach stomatologicznych – takich jak ekstrakcje zębów, leczenie kanałowe, chirurgiczne usuwanie torbieli czy rekonstrukcja dziąseł – często zauważają miejscową bladość tkanek dziąsłowych. Białe dziąsła po zabiegu stomatologicznym są często wynikiem uszkodzenia nabłonka oraz procesów gojenia. Podczas zabiegu tkanki są poddawane mechanicznemu naciskowi lub termicznym działaniom, co powoduje, iż nabłonek jamy ustnej ulega częściowemu uszkodzeniu. Przebarwienia mogą też wynikać z użycia preparatów antyseptycznych stosowanych w celu zminimalizowania ryzyka zakażenia rany.
Jak sobie radzić z białymi dziąsłami po zabiegu?
• Unikaj spożywania gorących, ostrych oraz twardych pokarmów – mogą one dodatkowo podrażniać uszkodzone tkanki.
• Stosuj płukanki do jamy ustnej zalecone przez stomatologa, które mają działanie łagodzące i przyspieszające gojenie.
• Stosuj miękką szczoteczkę do zębów i w trakcie pierwszych dni po zabiegu staraj się omijać obszar gojącej się rany.
• Monitoruj objawy – jeżeli białe przebarwienia utrzymują się dłużej niż tydzień lub pojawia się ból dziąseł, gorączka czy ropna wydzielina, skonsultuj się ze stomatologiem.
Czy białe dziąsła mogą wskazywać na infekcję grzybiczą?
Jako biały nalot na dziąsłach, języku, podniebieniu oraz wewnętrznej stronie policzków – zwany czasem pleśniawkami – mogą manifestować się infekcje grzybicze jamy ustnej, najczęściej wywołane przez drożdżaki z rodzaju Candida albicans. Grzybica jamy ustnej (kandydoza) jest najczęściej wynikiem zaburzenia mikroflory jamy ustnej, które może być spowodowane długotrwałą antybiotykoterapią, spadkiem odporności lub niewłaściwą higieną jamy ustnej.
Często właśnie infekcją grzybiczą są spowodowane białe dziąsła u niemowlaka – u najmłodszych dzieci układ odpornościowy nie pozostało w pełni rozwinięty i spożywają one bogate w cukry mleko. Gdy dojdą do tego np. zaniedbania higieniczne, grzyby zyskują doskonałe warunki do rozwoju. Wówczas u maluchów obserwuje się biały nalot na języku, dziąsłach, podniebieniu i wewnętrznej stronie policzków.
Leczenie kandydozy obejmuje stosowanie miejscowych leków przeciwgrzybiczych, takich jak nystatyna lub mikonazol, a w cięższych przypadkach – środków doustnych, np. flukonazolu. Ważne jest również przywrócenie równowagi mikroflory w jamie ustnej i wzmacnianie odporności poprzez dietę bogatą w probiotyki oraz regularną higienę jamy ustnej.
Jakie choroby mogą powodować białe dziąsła?
Białe dziąsła mogą być objawem zarówno lokalnych zmian patologicznych, jak i poważnych chorób ogólnoustrojowych.
• Anemia (niedokrwistość)
Brak odpowiedniej ilości czerwonych krwinek lub niska hemoglobina powodują, iż tkanki nie otrzymują wystarczającej ilości tlenu, co skutkuje bladością, także dziąseł. Często towarzyszą jej inne objawy, jak osłabienie, zawroty głowy, czy uczucie zimna. W leczeniu stosuje się preparaty zawierające żelazo, witaminę B12 i kwas foliowy.
• Leukoplakia
To przewlekle białe plamy na błonie śluzowej jamy ustnej, które mogą przekształcić się w raka jamy ustnej. Zmiany występujące w przebiegu leukoplakii są twarde, a ryzyko ich rozwoju zwiększa palenie tytoniu (tzw. leukoplakia palaczy) i nadmierne spożywanie alkoholu. Diagnostyka obejmuje m.in. biopsję, zaś leczenie może wymagać zarówno zmian stylu życia, jak i interwencji chirurgicznej. Warto pamiętać, iż wczesne wykrycie i wdrożenie odpowiedniej terapii może skutecznie zapobiec transformacji zmiany w nowotwór złośliwy!
• Liszaj płaski
To choroba najprawdopodobniej o podłożu immunologicznym, która może objawiać się białymi przebarwieniami w formie koronkowego wzoru na dziąsłach oraz błonach śluzowych. Objawy obejmują pieczenie, nadwrażliwość na gorące lub ostre pokarmy oraz suchą, popękaną śluzówkę. Leczenie liszaja płaskiego polega na łagodzeniu objawów dzięki kortykosteroidów. Niezbędne są również regularne kontrole stomatologiczne.
• Cukrzyca
Pacjenci z cukrzycą są szczególnie narażeni na infekcje jamy ustnej i choroby przyzębia, które mogą powodować białe przebarwienia dziąseł. Wysoki poziom glukozy w ślinie sprzyja rozwojowi bakterii i grzybów, a zaburzenia odporności zwiększają ryzyko stanów zapalnych, objawiających się m.in. krwawieniem z dziąseł. U pacjentów z cukrzycą konieczna jest ścisła kontrola poziomu cukru oraz wyjątkowo dokładna codzienna higiena jamy ustnej.
• Afty
To niewielkie, ale bardzo bolesne owrzodzenia, które mogą mieć biały lub żółtawy nalot. Przyczyną ich powstawania są najczęściej stres, osłabienie odporności, urazy mechaniczne błon śluzowych oraz niedobory witamin i minerałów. W większości przypadków zanikają samoistnie w ciągu kilku dni, choć oczywiście można w tym czasie stosować np. łagodzące płyny do płukania jamy ustnej, żele lub maści.
Białe plamy na dziąsłach to objaw o różnorodnych przyczynach, który może być reakcją na podrażnienia mechaniczne, ale również sygnalizować infekcje, zaburzenia immunologiczne lub przewlekłe schorzenia. Warto obserwować wszelkie zmiany w kolorze dziąseł oraz towarzyszące im objawy i w razie wątpliwości skonsultować się z dentystą. Wczesne wykrycie i odpowiednie leczenie pozwala w wielu przypadkach uniknąć poważniejszych problemów zdrowotnych.
