Przerwa między zębami, zwana diastemą, to nie tylko kwestia estetyki, ale czasem także problem zdrowotny. Czy tego typu szczelina między zębami wymaga leczenia? Jakie są przyczyny jej powstawania? Jakie metody leczenia diastemy oferuje nowoczesna stomatologia? Sprawdź, co warto o niej wiedzieć!
Zdrowe, białe, równe zęby to oznaka urody, która dodaje pewności siebie. Nie każdy może się jednak pochwalić idealnym uzębieniem. Diastema – czyli przerwa między zębami, najczęściej górnymi jedynkami – dla niektórych stanowi unikalny element wizerunku (showbiznesowy atut zrobiły ze swojej diastemy takie gwiazdy, jak Madonna, Vanessa Paradis czy Georgia May Jagger), dla innych bywa natomiast źródłem kompleksów, a choćby problemów zdrowotnych.
Przerwa między zębami. Czym jest diastema? Jakie są rodzaje diastemy?
Diastema to termin określający przerwę między sąsiadującymi zębami, najczęściej widoczną między górnymi jedynkami, czyli siekaczami. W literaturze stomatologicznej wyróżnia się różne rodzaje diastemy, w zależności od jej lokalizacji, przyczyn oraz skutków, jakie powoduje.
• Diastema prawdziwa – występuje, gdy szczelina między zębami jest spowodowana nieprawidłowością anatomiczną, np. zbyt nisko przyczepionym wędzidełkiem wargi górnej.
• Diastema rzekoma – związana ze zmniejszonymi rozmiarami siekaczy bocznych lub ich zupełnym brakiem, co sprawia, iż przestrzeń między zębami wydaje się większa.
• Diastema fizjologiczna – naturalna przerwa, występująca u dzieci w okresie wymiany zębów mlecznych na stałe. Zwykle zanika samoistnie.
• Diastema patologiczna – powiązana z wadami zgryzu, chorobami przyzębia lub urazami mechanicznymi.
Warto pamiętać, iż przerwa między zębami nie zawsze ogranicza się do aspektu estetycznego. Może również wpływać na sposób wymowy, szczególnie przy artykulacji głosek szczelinowych, takich jak „s” czy „z”. Dlatego jej obecność, zwłaszcza u dzieci, powinna być konsultowana z dentystą i/lub logopedą, aby uniknąć potencjalnych problemów funkcjonalnych w przyszłości.
Przyczyny powstawania szczeliny między zębami
Powstawanie diastemy to proces złożony, na który wpływają zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Jedną z podstawowych przyczyn jest nieproporcjonalna wielkość zębów w stosunku do wyrostka zębodołowego. Gdy zęby są za małe w porównaniu z przestrzenią dostępną w łuku zębowym, dochodzi do ich rozstawienia i pojawienia się przerw. U osób z predyspozycjami genetycznymi często obserwuje się dziedziczenie takich cech.
Innym istotnym czynnikiem jest zbyt niskie przyczepienie wędzidełka wargi górnej, które może działać jak bariera uniemożliwiająca zbliżenie się siekaczy. W takich przypadkach diastema często wymaga zarówno interwencji ortodontycznej, jak i chirurgicznej.
Czynniki rozwojowe również mogą prowadzić do powstawania szczeliny między zębami. Bardziej narażone na rozwój tego typu nieprawidłowości są dzieci, które długo utrzymują nawyki ssania kciuka lub smoczka. Rozwój diastemy u dzieci bywa ponadto związany z fizjologiczną wymianą uzębienia. Przerwa pojawiająca się w okresie przejściowym między zębami mlecznymi a stałymi zwykle zanika po wyrżnięciu kłów, które stabilizują łuk zębowy. jeżeli jednak kły nie wyrzynają się prawidłowo, diastema może utrzymywać się w wieku dorosłym.
U dorosłych przyczyną defektu mogą być choroby przyzębia. Stany zapalne i utrata tkanki podporowej wokół zębów mogą prowadzić do ich przesunięcia i zwiększenia odległości między nimi. Długotrwałe zaniedbania higieniczne, które sprzyjają rozwojowi takich chorób, nasilają problem. W niektórych przypadkach diastema jest wynikiem urazu mechanicznego, który powoduje przesunięcie lub utratę zęba.
Nie można również zapominać o wpływie czynników związanych z leczeniem stomatologicznym. Brak uzupełnienia utraconego zęba, zwłaszcza w bocznych odcinkach łuku zębowego, może prowadzić do przesunięcia pozostałych zębów i powstania przerw w odcinku przednim. To pokazuje, jak ważne jest całościowe podejście do zdrowia jamy ustnej i regularne kontrole stomatologiczne.
Na czym polega leczenie diastemy? Bonding, licówki czy aparat ortodontyczny?
Wybór metody leczenia diastemy zależy od wielu czynników, takich jak przyczyna, rozmiar szczeliny, wiek pacjenta oraz indywidualne potrzeby estetyczne. Każda metoda ma swoje zalety i ograniczenia, dlatego decyzja powinna być podejmowana wspólnie z lekarzem specjalistą.
• Bonding
Bonding jest jedną z najprostszych i najmniej inwazyjnych metod zamykania diastemy. Polega na nakładaniu na powierzchnię zębów materiału kompozytowego, który następnie jest modelowany i utwardzany dzięki światła polimeryzacyjnego. Procedura jest szybka, stosunkowo niedroga i daje natychmiastowe efekty estetyczne. Bonding jest jednak bardziej podatny na ścieranie i przebarwienia w porównaniu z innymi rozwiązaniami, co wymaga regularnych wizyt kontrolnych i ewentualnych poprawek.
• Licówki porcelanowe
Licówki to doskonałe rozwiązanie dla osób, które oczekują trwałego i estetycznego efektu. Te cienkie nakładki z porcelany, przyklejane do przednich powierzchni zębów, pozwalają nie tylko zamknąć diastemę, ale również poprawić kształt, kolor i symetrię zębów. Licówki są wysoce odporne na przebarwienia i mogą służyć przez wiele lat, jednak ich założenie wymaga delikatnego oszlifowania zębów przez stomatologa, co czyni ten zabieg bardziej inwazyjnym.
• Aparaty ortodontyczne
W przypadkach, gdy szpara między zębami jest wynikiem wady zgryzu, konieczne może być leczenie ortodontyczne. Aparaty stałe lub systemy nakładkowe pozwalają na precyzyjne przesunięcie zębów i zamknięcie szczeliny. Leczenie ortodontyczne jest skuteczne, ale wymaga czasu – proces ten może trwać od kilku miesięcy do kilku lat.
• Leczenie chirurgiczne
Jeśli przyczyną przerwy między górnymi jedynkami jest nieprawidłowo przyczepione wędzidełko wargi górnej, konieczna może być frenotomia, czyli chirurgiczne podcięcie wędzidełka. Zabieg ten, często wykonywany w połączeniu z innymi metodami leczenia, pozwala na trwałe usunięcie przyczyny problemu.
Diastema to zjawisko wielowymiarowe, które może być zarówno naturalnym elementem uśmiechu, jak i oznaką poważniejszych problemów zdrowotnych. najważniejsze jest zrozumienie jej przyczyny, ponieważ tylko wówczas można dobrać odpowiednią metodę leczenia. Nowoczesna stomatologia oferuje szeroką gamę rozwiązań – od nieinwazyjnego bondingu z użyciem kompozytów, przez estetyczne licówki, aż po kompleksową terapię prowadzoną z udziałem m.in. ortodonty i chirurga stomatologicznego. Dzięki odpowiedniej diagnozie i leczeniu, możliwe jest osiągnięcie doskonałych rezultatów zarówno pod względem estetyki, jak i zdrowia.
