Rejestry medyczne umożliwiają jednoczesne porównywanie bezpieczeństwa poszczególnych leków immunomodulujących stosowanych w praktyce klinicznej, a jednym z nich jest szwedzki ARTIS (Anti-Rheumatic Therapies in Sweden).
Korzystając z danych w nim zawartych, wieloośrodkowy zespół naukowców dokonał oceny i porównania częstości występowania kluczowych aspektów bezpieczeństwa dla poszczególnych syntetycznych lub biologicznych leków przeciwreumatycznych modyfikujących przebieg choroby (b/tsDMARD) w reumatoidalnym zapaleniu stawów; w ten sposób jednocześnie zaktualizowano wcześniejsze doniesienia i uwzględniono nowsze metody leczenia, w tym te z udziałem inhibitorów kinaz janusowych.
Powyższe dane obejmowały wszystkich pacjentów z RZS (populacja licząca aż 20 117 osób) w Szwecji zarejestrowanych jako osoby rozpoczynające leczenie b/tsDMARD w okresie wynoszącym choćby 10 lat (od stycznia 2010 do czerwca 2021 roku). Uzyskane wyniki skorygowano o zakłócenia przez dane demograficzne, charakterystykę RZS i choroby współistniejące.
Okazało się, iż w warunkach klinicznych wystąpiły znaczne różnice w przerwaniu leczenia z powodu działań niepożądanych (wskaźniki na 1000 osobolat wahały się od 18 w przypadku rytuksymabu do aż 57 w przypadku tofacitinibu), ale zaobserwowano kilka istotnych różnic w przypadku poważnych działań niepożądanych u osób objętych badaniem.
Różnica w stosunku do wskaźnika w populacji ogólnej była wyraźna w przypadku infekcji, z ponad dwukrotnie wyższym wskaźnikiem w przypadku poważnych infekcji i ponad trzykrotnie w przypadku półpaśca wśród pacjentów z RZS przyjmujących b/tsDMARDs.
Zauważono, iż stosowanie inhibitorów JAK było związane z wyższym odsetkiem półpaśca, którego leczenie wymagało hospitalizacji. Dodatkowo, chociaż gruźlica występowała rzadko, z zaledwie 16 zdarzeniami zarejestrowanymi we wszystkich leczonych grupach, przełożyło się to na potrojenie wskaźnika w porównaniu z populacją ogólną. Podobne zależności zaobserwowano w przypadku zdiagnozowanej depresji i prób samobójczych, z odpowiednio o mniej więcej 10 i 40 proc. wyższym ryzykiem.
Wyniki potwierdzają, iż w tej chwili dostępne b/tsDMARD mają akceptowalny i ogólnie podobny profil bezpieczeństwa z pewnymi różnicami dotyczącymi specyficznego ryzyka infekcji i pewnych poważnych, ale rzadkich powikłań. Pokazują też, iż skrupulatne prowadzenie rejestrów przyczynia się do istotnego zwiększania jakości opieki zdrowotnej.
Opracowanie: lek. Damian Matusiak
