Badanie prostaty – jak się przygotować?

Zdjęcie: mężczyzna na wizycie u urologa przed badaniem prostaty

Badanie prostaty to temat, który wciąż budzi wiele pytań i niepokoju – zupełnie niepotrzebnie. To szybka, bezpieczna procedura, która może uratować życie. Jak wygląda badanie prostaty u urologa? Jak się do niego przygotować? Odpowiadamy na wszystkie wątpliwości i rozwiewamy mity!

Dlaczego badanie prostaty jest tak ważne?

Prostata, inaczej gruczoł krokowy, odgrywa kluczową rolę w układzie rozrodczym mężczyzny. Ten niewielki narząd wielkości kasztana produkuje płyn, który stanowi część nasienia, zapewniając odpowiednie środowisko dla plemników. Z wiekiem prostata staje się jednak miejscem potencjalnych problemów zdrowotnych, z których najpoważniejszym jest rak prostaty.

Rak prostaty jest drugim najczęściej występującym nowotworem złośliwym u mężczyzn na świecie. W Polsce każdego roku diagnozuje się go u kilkunastu tysięcy pacjentów. Co istotne, wykryty we wczesnym stadium daje niemal 100% szans na całkowite wyleczenie. Dlatego regularne badania profilaktyczne prostaty są tak niezwykle ważne.

Kiedy rozpocząć regularne badania kontrolne prostaty? Eksperci są zgodni:

• mężczyźni po 40. roku życia powinni wykonywać badania profilaktyczne raz w roku
• osoby z grupy podwyższonego ryzyka (rodzinne występowanie raka prostaty, szczególnie u ojca lub brata) – już od 35-40 roku życia
• mężczyźni po 50. roku życia – obowiązkowo, gdyż łagodny przerost prostaty dotyka choćby 50% mężczyzn w tym wieku

Jak wygląda badanie prostaty u urologa?

Wizyta diagnostyczna u specjalisty urologa (https://centramedycznemedyceusz.pl/uslugi/lekarze-specjalisci/urolog) rozpoczyna się od wywiadu lekarskiego. Specjalista zapyta o występujące dolegliwości, przebyte choroby, przyjmowane leki oraz historię chorób w rodzinie. To dobry moment, by wspomnieć o wszystkich niepokojących objawach, choćby tych, które wydają się błahe.

Następnie lekarz przeprowadza badanie per rectum (DRE – digital rectal examination). Jest to podstawowe badanie w ocenie stanu prostaty, podczas którego urolog, przez odbyt, bada palcem gruczoł krokowy. Dzięki temu może ocenić wielkość prostaty, jej konsystencję, kształt oraz wykryć ewentualne zmiany wymagające dalszej diagnostyki.

Wbrew powszechnym obawom, badanie per rectum nie jest bolesne. Większość pacjentów odczuwa jedynie dyskomfort i uczucie parcia. Cała procedura trwa zaledwie kilkadziesiąt sekund. Lekarz używa rękawiczek jednorazowych oraz środka poślizgowego, co minimalizuje dyskomfort.

W zależności od wyników badania palpacyjnego oraz wywiadu, urolog może zalecić wykonanie dodatkowych badań, takich jak USG prostaty. USG może być wykonane:

• przezbrzusznie (przez powłoki brzuszne)
• przezodbytniczo (przez odbytnicę) – ta metoda zapewnia dokładniejszy obraz gruczołu krokowego

Badanie USG prostaty jest bezbolesne i pozwala na precyzyjną ocenę wielkości, struktury i ewentualnych zmian w obrębie gruczołu krokowego.

Cała wizyta u urologa trwa zwykle od 15 do 30 minut. Lekarz może pytać o takie kwestie jak: problemy z oddawaniem moczu, częstość mikcji (zwłaszcza w nocy), odczucie niepełnego opróżnienia pęcherza, osłabienie strumienia moczu czy występowanie krwi w moczu lub nasieniu.

Przygotowanie do badania prostaty – o czym trzeba pamiętać?

Właściwe przygotowanie do badania prostaty może znacząco wpłynąć na jego dokładność i komfort podczas wizyty u urologa. Sposób przygotowania zależy od rodzaju planowanego badania.

W przypadku standardowego badania per rectum szczególne przygotowanie nie jest konieczne. Wbrew powszechnej opinii, lewatywa przed badaniem nie jest wymagana. Wystarczy zadbać o podstawową higienę okolic odbytu. jeżeli jednak planowany jest zabieg diagnostyczny lub pacjent cierpi na zaparcia, lekarz może zalecić wykonanie lewatywy lub zażycie łagodnego środka przeczyszczającego dzień przed wizytą.

W przygotowaniu do USG prostaty przezbrzusznego:

• wypij około 1-1,5 litra wody na 1-2 godziny przed badaniem
• powstrzymaj się od oddawania moczu (pełny pęcherz jest niezbędny do prawidłowej wizualizacji)
• zjedz lekkie śniadanie
• unikaj alkoholu i pokarmów wzdymających na 24-48 godzin przed badaniem

Jeśli planowane jest USG przezodbytnicze (przez odbyt), pęcherz może być pusty, ale zaleca się wykonanie lekkiej lewatywy lub użycie czopka glicerynowego na 2 godziny przed badaniem. Nie ma konieczności odstawiania większości leków, jednak o przyjmowaniu leków przeciwzakrzepowych (np. aspiryna, warfaryna) należy poinformować lekarza, gdyż mogą one wpływać na wyniki niektórych badań dodatkowych.

Praktyczne wskazówki na dzień badania obejmują:

• założenie wygodnego, luźnego ubrania, które łatwo zdjąć i założyć
• zadbanie o odpowiednią higienę ciała, ze szczególnym uwzględnieniem okolic krocza i odbytu
• przygotowanie listy przyjmowanych leków i suplementów
• zapisanie pytań, które chcemy zadać lekarzowi
• zminimalizowanie stresu – warto pamiętać, iż badanie prostaty to rutynowa procedura, którą przechodzą miliony mężczyzn na całym świecie

Badanie prostaty – kiedy zgłosić się do lekarza?

Regularne badania profilaktyczne są zalecane wszystkim mężczyznom po 40. roku życia, choćby przy braku jakichkolwiek dolegliwości. Istnieją jednak objawy, które powinny skłonić do natychmiastowej wizyty u urologa, niezależnie od wieku.

Do niepokojących sygnałów należą przede wszystkim problemy z oddawaniem moczu:

• częste oddawanie moczu, zwłaszcza w nocy (nokturia)
• trudności z rozpoczęciem mikcji
• osłabiony strumień moczu
• uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza
• nagłe, trudne do opanowania parcie na mocz

Te objawy mogą wskazywać na problemy z prostatą, takie jak jej łagodny przerost lub inne schorzenia wymagające konsultacji specjalistycznej.

Szczególnie alarmującym sygnałem jest krew w moczu (hematuria) lub nasieniu (hematospermia). Choć nie zawsze oznaczają poważną chorobę, zawsze wymagają diagnostyki u specjalisty. Inne niepokojące objawy to ból w okolicy krocza, podbrzusza lub dolnej części pleców, a także zaburzenia erekcji, które pojawiły się nagle.

Nawet przy braku wyraźnych objawów klinicznych, regularne badania profilaktyczne są nieocenione w wykrywaniu wczesnych stadiów chorób prostaty. Rak prostaty we wczesnej fazie rzadko daje objawy, dlatego tak ważne są systematyczne kontrole. Badanie per rectum w połączeniu z oznaczeniem poziomu PSA (antygenu specyficznego dla prostaty) we krwi pozwala na wykrycie zmian nowotworowych na etapie, gdy są w pełni wyleczalne.

Męska odwaga – przełamujemy tabu

Strach przed badaniem prostaty wynika głównie z niewiedzy i społecznych tabu. Wielu mężczyzn obawia się badania per rectum, postrzegając je jako naruszenie intymności czy męskości. Kolejnym czynnikiem jest lęk przed potencjalną diagnozą – niektórzy wolą nie wiedzieć, niż zmierzyć się z ewentualną chorobą.

Jak przełamać psychologiczną barierę przed wizytą u urologa?

• Pamiętaj, iż dla specjalisty badanie prostaty to rutynowa procedura, wykonywana wielokrotnie każdego dnia
• Profesjonalny urolog przeprowadzi badanie szybko, sprawnie i z poszanowaniem Twojej godności
• Rozmawiaj otwarcie o swoich obawach – doświadczony lekarz potrafi uspokoić pacjenta i wyjaśnić każdy etap procedury
• Weź pod uwagę, iż badanie trwa zaledwie kilkadziesiąt sekund, a może uratować Ci życie
• Zabierz ze sobą osobę wspierającą, jeżeli pomoże Ci to przezwyciężyć stres

W przełamywaniu tabu związanego z badaniem prostaty pomagają również kampanie społeczne z udziałem znanych osób. Wielu celebrytów, sportowców i polityków publicznie dzieli się swoimi doświadczeniami związanymi z badaniami profilaktycznymi czy walką z chorobami prostaty. Takie działania normalizują temat męskiego zdrowia i zachęcają do regularnych kontroli.

Nie czekaj, zadbaj o swoje zdrowie

Nie bój się wizyty u urologa – to dowód odpowiedzialności, nie słabości. Odpowiednie przygotowanie do badania prostaty sprawi, iż przebiegnie ono szybko, sprawnie i bezstresowo. Zdrowie masz tylko jedno – nie zwlekaj.

Regularne badania profilaktyczne to najlepsza inwestycja w przyszłość. Wczesne wykrycie problemów z prostatą daje niemal 100% szans na całkowite wyleczenie. Współczesna medycyna oferuje skuteczne metody diagnostyki i leczenia, ale kluczem do sukcesu jest czas – im wcześniej wykryta choroba, tym łatwiejsze i mniej inwazyjne leczenie.

Pamiętaj, iż dbanie o zdrowie prostaty to nie tylko kwestia długości życia, ale także jego jakości. Zdrowa prostata przekłada się na prawidłowe funkcjonowanie układu moczowego i zachowanie sprawności seksualnej na długie lata. Nie pozwól, by nieuzasadniony strach czy wstyd odebrały Ci szansę na zdrowe i aktywne życie. Umów się na wizytę u urologa już dziś – to zaledwie kilkanaście minut, które mogą uratować Twoje życie.

materiał powstał we współpracy z partnerem (wp)

fot. pressfoto/freepik