Czym są onkopierwiastki?
Pierwiastki budują nasze organizmy, tworząc bardziej skomplikowane związki chemiczne. Niektóre z nich występują w ilościach śladowych - zaliczamy je do mikroelementów, inne z kolei - w większych ilościach, przez co zalicza się je do makroelementów. Onkopierwiastki to specjalna grupa pierwiastków, których obecność w organizmie w konkretnych stężeniach może sprzyjać rozwojowi nowotworów lub je hamować. Należą do niej: ołów, kadm, arsen, miedź, selen i cynk.
Mechanizm działania onkopierwiastków
Onkopierwiastki są istotnym czynnikiem środowiskowym, wpływającym na ryzyko zachorowania na nowotwory. Wpływają na organizm wielotorowo. Niektóre z mechanizmów ich działania obejmują:Reklama
1. Indukcję stresu oksydacyjnego - pierwiastki takie jak kadm i arsen mogą powodować powstawanie nadmiaru wolnych rodników, które uszkadzają komórki - DNA, białka i lipidy.
2. Zaburzanie procesów naprawy DNA - niektóre pierwiastki hamują enzymy, odpowiedzialne za usuwanie uszkodzeń w DNA, co zwiększa prawdopodobieństwo mutacji.
3. Wpływ na układ odpornościowy - niektóre pierwiastki upośledzają układ odpornościowy, do którego zadań należy niszczenie komórek nowotworowych.
4. Wpływ na metylację DNA - niektóre pierwiastki, np. arsen, mogą zmieniać epigenetyczną regulację genów, prowadząc do niekontrolowanego namnażania komórek.
5. Wpływ na wzrost i rozwój komórek nowotworowych - część pierwiastków ma wpływ na rozwój i wzrost nowotworów.
6. Zastępowanie niezbędnych mikroelementów - pierwiastki takie jak np. kadm mogą zastępować cynk w strukturach enzymów, zakłócając ich prawidłowe funkcjonowanie.
Poznaj onkopierwiastki
Selen - pierwiastek śladowy, który wykazuje wpływ na funkcjonowanie układu odpornościowego, sercowo - naczyniowego i nerwowego. W odniesieniu do nowotworów selen hamuje modyfikację białek, odpowiedzialną za proces nowotworzenia, hamuje także cykl komórkowy komórki nowotworowej, prowadząc do jej obumarcia. Selen wspomaga leczenie niektórych nowotworów, a jego suplementacja w czasie radioterapii redukuje uszkodzenia tkanek narażonych na promieniowanie. Uwaga: zarówno za niski jak i za wysoki poziom selenu jest potencjalnie szkodliwy dla organizmu w kontekście nowotworzenia!
Cynk - pierwiastek, który wpływa na skórę, układ sercowo naczyniowy, rozrodczy i odpornościowy. Mikroelement ten wpływa na procesy nowotworowe poprzez hamowanie rozwoju nowotworu i aktywowanie programowanej śmierci komórki nowotworowej (tzw. apoptozy). Zaobserwowano nieprawidłowe stężenia cynku u pacjentów z nowotworami języka, przełyku, żołądka i jelit. Ponadto nieprawidłowe stężenia cynku korelują ze zwiększonym ryzykiem rozwoju choroby nowotworowej i pogarszają rokowania co do czasu przeżycia.
Miedź - w ustroju pierwiastek ten odpowiada za układ sercowo - naczyniowy, nerwowy i odpornościowy. W kontekście nowotworów stwierdzono, iż podwyższone stężenie miedzi koreluje z proliferacją komórek nowotworowych, angiogenezą nowotworu i tworzeniem przerzutów. Nieprawidłowy stosunek miedzi do cynku występuje u pacjentów z niektórymi nowotworami, m.in. jamy ustnej, macicy czy jelita.
Arsen - silny kancerogen, klasyfikowany jako czynnik rakotwórczy klasy I. Odpowiedzialny jest za rozwój raka, płuc, wątroby, skóry, pęcherza i nerek, a prawdopodobnie także za raka przewodów żółciowych, krtani, prostaty i piersi. Rakotwórczość arsenu związana jest ze zwiększoną produkcją wolnych rodników przy udziale arsenu, uszkadzaniem DNA i upośledzaniem mechanizmów jego naprawy oraz interakcjami arsenu z białkami i lipidami w komórce.
Ołów - pierwiastek ten nie odgrywa w ludzkich organizmach żadnej funkcji biologicznej: jest on wyłącznie silnym kancerogenem. Ołów uszkadza białka strukturalne i układ odpornościowy, zwiększając ryzyko nowotworów. Może być odpowiedzialny za rozwój wielu nowotworów, w tym raka płuc, żołądka czy nerek. Ochroną przed wysokimi stężeniami ołowiu jest utrzymywanie prawidłowych stężeń żelaza i wapnia w organizmie.
Kadm - podobnie jak arsen i ołów, w ludzkim organizmie kadm nie odgrywa żadnej funkcji biologicznej. Jego podwyższone stężenia hamują procesy naprawcze w obrębie DNA i mają związek z tworzeniem dalekich przerzutów. Kadm wpływa ponadto na proliferację nowotworów i ich agresywność.
Kiedy i jak badać onkopierwiastki?
Badanie onkopierwiastków wykonuje się z krwi żylnej, do badania trzeba przystąpić na czczo. Oznaczenie onkopierwiastków jest bardzo świadomą i aktywną formą profilaktyki przeciwnowotworowej. Każdy powinien wykonywać takie badania od czasu do czasu, podobnie jak wykonuje np. morfologię krwi. Koszt badania onkopierwiastków to zwykle 150 - 200 zł. Ideałem byłoby przeprowadzanie badań onkopierwiastków raz do roku i konsultacja z lekarzem.
Czy warto to robić? Współczesne badania wykazują, iż kontrola poziomu metali ciężkich w środowisku i żywności może znacząco zmniejszyć narażenie na toksyczne działania onkopierwiastków i ryzyko rozwoju nowotworu. Ponieważ jednak nie jesteśmy w stanie kontrolować całego środowiska, możemy zacząć od kontrolowania siebie poprzez badania onkopierwiastków we krwi.
Wysoki wynik i co dalej?
Badanie onkopierwiastków, czyli analiza pierwiastków śladowych w organizmie pod kątem ryzyka onkologicznego, często daje wyniki trudne do samodzielnej interpretacji. Wysokie lub przekroczone wartości oznaczają, iż w organizmie znajduje się nadmiar określonych pierwiastków, takich jak arsen, kadm, ołów, rtęć czy nikiel. Są to substancje potencjalnie toksyczne, które mogą być związane ze zwiększonym ryzykiem procesów nowotworowych. Nie oznacza to jednak diagnozy raka, a jedynie wskazuje na obecność nieprawidłowości wymagających dalszej oceny.
Na poziom pierwiastków w organizmie wpływa wiele czynników: dieta, środowisko pracy i zamieszkania, palenie papierosów, stosowanie suplementów czy jakość wody. Interpretacja zawsze należy do lekarza, najczęściej toksykologa, onkologa lub dietetyka klinicznego.
Jeśli wynik wyszedł wysoki, najważniejsze jest, aby skonsultować raport z lekarzem i nie wpadać w panikę, bo badanie ma jedynie charakter pomocniczy. Specjalista może zalecić dodatkowe badania krwi i moczu, ocenę pracy wątroby i nerek, a w uzasadnionych sytuacjach także oznaczenie markerów nowotworowych lub ocenę źródeł ekspozycji na metale ciężkie. W niektórych przypadkach stosuje się leczenie ukierunkowane na usunięcie nadmiaru toksycznych pierwiastków, zawsze także zaleca się zmianę diety i stylu życia.
Źródła:
https://zwierciadlo.pl/zdrowie/547446,1,pierwiastki-na-wage-zycia-rozmowa-z-prof-janem-lubinskim-genetykiem-onkologiem.read
https://www.zwrotnikraka.pl/onkopierwiastki/
