Aż 40 procent dzieci ma owsiki, problem wzrósł po pandemii. Oto jak sobie z nimi radzić

Dla wielu rodziców i dzieci w Polsce to wstydliwy temat. Podobnie, jak na przykład wszawica. Dlatego mało kto wie, jak duży jest to problem. Na dziesięcioro dzieci owsiki ma przynajmniej czworo. Dorośli też się zarażają. Nie tylko nie myjąc rąk po wyjściu z toalety.


Owsiki to temat wałkowany jeszcze w czasach PRL-u, kojarzony głównie z przedszkolami. I rzeczywiście, zakażenia rozprzestrzeniają się głównie wśród dzieci w wieku od trzech do siedmiu lat. Niestety, nie kończy się na nich, bo owsiki gwałtownie roznoszą się po całej rodzinie mieszkającej w jednym domu. Zakażają się więc i dorośli. W dodatku liczba zakażeń owsikami totalnie wzrosła po pandemii. Dr n. med. Wojciech Feleszko, pediatra i immunolog w rozmowie z PAP sugeruje, iż przyczyną może być to, iż po długiej przerwie kontakty między ludźmi znów są intensywne.

Owsiki – co to?

Owsiki (Enterobius vermicularis) to małe, białe pasożyty jelitowe, które najczęściej atakują dzieci. Pasożytują w jelicie grubym człowieka. Z jaj, które samice składają w okolicach odbytu, wykluwają się larwy.

Dorosłe osobniki mają kształt przypominający nitkę i osiągają długość od dwóch milimetrów, do ponad centymetra. Do zakażenia owsikami dochodzi po tym, jak jaja pasożyta dostaną się do układu pokarmowego człowieka

Dzieci przenoszą je najczęściej do ust po tym, jak zapomną wyjściu z toalety. Niestety często zdarza się tak, iż np. w przedszkolach od opiekunów i w domach od rodziców słyszą, iż mają umyć ręce. I robią to, ale niedokładnie, dla "świętego spokoju" – w praktyce jedynie opłukują ręce wodą, nie namydlają ich dokładnie, a to prosta droga do zakażenia.

Może ono nastąpić nie tylko w toalecie, ale i wtedy, gdy dzieci w trakcie zabawy trzymają się za ręce, albo przez kontakt z zabawkami, pościelą czy ubraniem. I oczywiście także wtedy, gdy dziecko czy dorosły nie umyje rąk po powrocie do domu, czy przed jedzeniem.

W dodatku zakażenie może nastąpić choćby wtedy, gdy zjemy niedokładnie umyte owoce i warzywa. Mało tego – jaja owsików mogą choćby unosić się w powietrzu i osiadać na powierzchniach.

Objawy zakażenia owsikami

Najbardziej charakterystycznym objawem jest intensywne swędzenie okolic odbytu, szczególnie w nocy. Objawów jest jednak więcej, oto cała lista:

Świąd okolic odbytu

Owsiki widoczne w kale

Bóle brzucha

Utrata apetytu

Utrata masy ciała

Drażliwość i niepokój

Niespokojny sen i bezsenność

Zgrzytanie zębami przez sen (tzw. bruksizm może być też oznaką stresu i problemów emocjonalnych dziecka, więc jeżeli rodzic zauważy takie objawy, powinien też udać się z dzieckiem do psychologa).


W niektórych przypadkach infekcja może przebiegać bezobjawowo. Zdarza się też, iż jedynym objawem owsicy są bóle brzucha. Rekomendowane jest wtedy zlecenie przez lekarza badań w kierunku owsicy.

Owsiki – jak wyleczyć zakażenie?

Aby potwierdzić obecność owsików, stosuje się tzw. test taśmy klejącej. Polega on na przyłożeniu przezroczystej taśmy do okolicy odbytu nad ranem, przed umyciem okolic intymnych dziecka. Jaja pasożyta przylegają wtedy do taśmy, którą przykleja się na specjalnym szkiełku i oddaje do badania do laboratorium.

Ze względu na nocną aktywność samic, można powtórzyć testy przez kilka kolejnych dni dla zwiększenia wiarygodności wyniku.

Owsiki leczy się przyjmując tabletki – w Polsce dostępne są preparaty zawierające mebendazol, embonian pyrantelu i albendazol.

Ważne, by kurację zastosować nie tylko u dzieci, ale u wszystkich domowników, choćby jeżeli nie mają żadnych objawów.

Dodatkowo należy też pościel i piżamy prać w wysokiej temperaturze. Warto też je wyprasować, bo owsiki "nie lubią" wysokiej temperatury. Trzeba również dokładnie posprzątać mieszkanie – podłogi czy blaty mebli w miarę możliwości też z użyciem ciepłej wody.

W trakcie leczenia należy też obcinać krótko paznokcie, aby utrudnić gromadzenie się jaj pod nimi. Oczywiście trzeba też powstrzymywać się przed drapaniem okolic odbytu, choć może to być trudniejsze w przypadku dzieci, tym bardziej, iż mogą robić to nieświadomie przez sen.

Ze względu na cykl życia i wylęgania się owsików, kurację należy powtórzyć po dwóch tygodniach.