Wyobraź sobie życie w środowisku mikrograwitacji, gdzie Twoje ciało jest narażone na ekstremalne warunki, a Twoje zdrowie jest pod stałą obserwacją. Taki jest los astronautów, którzy odważnie penetrują przestrzeń kosmiczną. W lipcu tego roku, po 18 dniach na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS), wróciła na Ziemię załoga misji Ax-4, w skład której wchodził polski astronauta Sławosz Uznański-Wiśniewski.
Polska misja technologiczno-naukowa IGNIS była pierwszą tego typu misją, która miała na celu zbadanie wpływu mikrograwitacji na ludzki organizm. W trakcie tak krótkich misji, jak IGNIS, u osób dobrze przygotowanych i zdrowych konsekwencje pobytu w warunkach mikrograwitacji są niewielkie. Jednak astronauci, którzy pozostają na orbicie dłużej, czekają nieuchronne zaniki mięśni i spadek gęstości kości.
Lekarz misji IGNIS, Alessandro Alcibiade, wyjaśnia, iż zmiany w ludzkim ciele zachodzące pod wpływem warunków panujących w kosmosie są wyraźnie widoczne dla lekarzy i naukowców. – A niektóre są zauważalne dla wszystkich. Astronauci, zwłaszcza na początku misji, mają pełniejsze, zaczerwienione twarze. To efekt przepływu płynów ustrojowych z niższych części ciała w mikrograwitacji. Zwykle opuchlizna, towarzyszące jej zawroty głowy i dezorientacja ustępują po kilku dniach – tłumaczył ekspert.
Skutki oddziaływania mikrograwitacji na organizm są również widoczne w wynikach badań krwi. – Nie ma konkretnego markera, który wskazywałby na pobyt w kosmosie. Natomiast astronauci mają zwykle niedobory niektórych witamin, takich jak B12 albo D. Jest to związane z ograniczonym dostępem do świeżej żywności i bezpośredniego światła słonecznego. Dlatego stosuje się odpowiednią suplementację – zaznaczył Alessandro Alcibiade. Dodał, iż podobne wyniki badań mają osoby długo przebywające np. na stacjach polarnych albo w łodziach podwodnych.
Kosmiczne promieniowanie jonizujące jest niebezpieczne dla istot żywych. Jego długotrwałe działanie może powodować zmiany w szpiku kostnym, uszkodzenia tkanek i DNA. Jak poinformował lekarz, astronauci są stale monitorowani pod kątem ekspozycji na promieniowanie, a jego dopuszczalna dawka jest ustalona przez Międzynarodową Komisję Ochrony Radiologicznej (International Commission on Radiological Protection, ICRP). Żeby zapewnić astronautom dodatkową ochronę, służby naziemne monitorują tzw. pogodę kosmiczną, czyli zjawiska związane z aktywnością Słońca.
Długotrwałe misje na ISS realizowane są średnio sześć miesięcy. Ten czas może jednak zostać wydłużony przez NASA do ośmiu miesięcy, ponieważ nowa kapsuła Dragon uzyskała certyfikat umożliwiający jej pozostawanie w doku stacji przez taki właśnie okres. Zdaniem lekarza, dłuższe misje oznaczają znaczne oszczędności, ponieważ kapsuły rzadziej będą kursować na ISS, a każdy transport na orbitę jest bardzo drogi.
Astronauci są ponadprzeciętnie zdrowi, ale w trakcie misji są też narażeni na ekstremalne, niebezpieczne warunki. Ich zdrowie jest pod stałą obserwacją, a badania są przeprowadzane w celu zbadania wpływu mikrograwitacji i promieniowania na ludzki organizm. Polska misja IGNIS była pierwszym krokiem w kierunku zrozumienia wpływu kosmosu na ludzi. Astronauci są prawdziwymi bohaterami, którzy ryzykują swoim zdrowiem i życiem, aby ludzkość mogła się rozwijać.
