Aby lek podawany wziewnie do płuc był skuteczny, po pierwsze musi do nich dotrzeć. Tymczasem bardzo często zdarza się, iż pacjenci nie potrafią prawidłowo zastosować inhalatorów. Poniżej wymieniamy najpopularniejsze rodzaje inhalatorów, wraz z ogólnymi zasadami ich używania.
- Inhalator PMDI
- Inhalator DPI
- Turbuhaler
- Easyhaler
- Nebulizacja
Aby wyeliminować błędy związane z wziewnym podawaniem leków, należy przede wszystkim zapoznać się z instrukcją obsługi danego inhalatora. Warto również podczas wizyt u specjalisty, poprosić lekarza o instruktaż używania inhalatora, którego używamy.
Dlaczego to ważne? Lek zastosowany nieprawidłowo, nie działa. Terapia nie przynosi rezultatów. Choroba, np. astma cały czas daje o sobie znać w postaci świstów, kaszlu, duszności. Pacjent jest przekonany o dostosowywaniu się do zaleceń lekarskich, gdy tymczasem po prostu nie potrafi prawidłowo zaaplikować przepisanej terapii.
Inhalator PMDI
Urządzenie składa się z pojemnika z lekiem, substancji dodatkowych i dozownika wraz z ustnikiem.
Wciśnięcie pojemnika do obudowy powoduje uwolnienie precyzyjnie określonej dawki aerozolu, sterowanej przez zastawkę dozownika. Lek w tego typu inhalatorach ma postać zawiesiny lub rozworu. W pojemniku znajdują się także substancje pomocnicze: nośnikowe i rozpraszające, zmniejszające napięcie powierzchniowe, a często również związek mający adekwatności smarujące lub zapachowe.
Jak używać inhalatora PMDI
- Wstrząśnij inhalatorem.
- Opróżnij płuca z powietrza (wydech).
- Podczas wdechu przyjmij dawkę leku z inhalatora.
- Zatrzymaj powietrze w płucach na 5-10 sekund, aby lek zdążył przyłączyć się do tkanki płucnej.
- Wykonaj powolny wydech.
- Wypłucz gardło (ponieważ lek tylko w około 20-30% trafia do płuc, reszta osiada w gardle).
Depozycję płucną leku można podwoić dzięki przedłużki, tzw. spacera. Wówczas po podaniu dawki leku do spacera, pacjent wykonuje 2-5 głębokich wdechów. Spacer powoduje, iż zwiększa się dawkę leku wziewnego, która trafia do płuc, ale znacznie zmniejsza się ilość powikłań gardłowych, takich jak:
- chrypa,
- grzybica,
- dyskomfort w gardle.
Tubę – aero spacer – myje się co 3-5 dni. Warto wiedzieć, iż po umyciu musi ona wyschnąć samodzielnie. Nie powinno się jej wycierać, ponieważ staje się ona wówczas naelektryzowana, a to ma wpływ na skuteczność podawania leku. Naelektryzowany spacer zaczyna przyciągać małe dawki leków, które podczas inhalacji nie trafią do płuc.
Inhalator DPI
Inhalator DPI to tzw. generator suchego proszku. Występuje np. w formie dysków. Lek podawany jest poprzez wykorzystanie siły wdechu pacjenta. A zatem skuteczność wyzwolenia dawki, zależy od siły wdechu. Czasami dzieciom i osobom starszym trudniej z niego korzystać.
Jak używać inhalatora DPI
- Załaduj lek do komory inhalatora.
- Wykonaj wydech.
- Obejmij ustnik zębami i ustami.
- Wraz z wdechem wciągnij lek.
- Wstrzymaj powietrze w płucach na 5-10 sek.
- Zamknij inhalator.
- Przepłucz gardło.
Turbuhaler
Rodzaj inhalatora proszkowego. Jak go używać?
- Zdejmij pokrywkę.
- W pozycji pionowej przekręć podstawkę. Wtedy lek naładuje się do komory inhalacyjnej.
- Opróżnij płuca.
- Przyjmij dawkę leku wraz z wdechem.
- Zatrzymaj oddech na 5-10 sekund.
- Wypuść powietrze z płuc.
- Przepłucz gardło.
Inhalator kapsułkowy
- Otwórz inhalator i do specjalnej komory włóż kapsułkę.
- Przebij kapsułkę.
- Wykonaj wydech, obejmij ustnik ustami i zębami.
- Przyjmij lek wykonując wdech.
- Wstrzymaj oddech na 5-10 sekund.
- Wypuść powietrze.
- Przepłucz gardło.
Easyhaler
- Zdejmij zatyczkę, wstrząśnij inhalator.
- Obejmij ustnik ustami i zębami.
- Naciśnij, wciągnij lek do płuc.
- Wstrzymaj oddech na 5-10 sekund – w tym czasie lek przyczepi się do tkanki płucnej.
- Wykonaj wydech i przepłucz gardło.
Respimat
Za pośrednictwem respimatu podaje się lek antycholinergiczny. Inhalacja odbywa się raz na dobę. Jak go używać?
- Otwórz krytkę inhalatora, odchylając ją do góry.
- Dolną część inhalatora przekręć zgodnie z ruchem wskazówek zegara do kliknięcia.
- Wykonaj głęboki wydech (ale nie przez inhalator)
- Umieść ustnik w ustach i szczelnie obejmij go ustami.
- Głęboko i równomiernie wdychaj przez usta, jednocześnie naciskając przycisk na górze inhalatora, aby uwolnić dawkę leku.
- Przytrzymaj oddech na kilka sekund, a następnie wydychaj normalnie, ale nie przez inhalator.
- Po zastosowaniu zalecanej ilości rozpyleń, zamknij krytkę inhalatora.
- Przepłucz gardło.
Nebulizacja
Niektórzy pacjenci, z uwagi na wiek, stan, choroby współistniejące nie są w stanie skorzystać prawidłowo z inhalatora. W przypadku tych pacjentów zastosowanie znajduje nebulizacja.
Lek przeznaczony do nebulizacji wlewa się do do nebulizatora, a urządzenie w wyniku sprężania powietrza lub za pośrednictwem urządzenia elektrycznego jest uwalniany do płuc pacjenta, który wdycha go za pośrednictwem specjalnej maski.
Bardzo ważne, aby maska dobrze przylegała do twarzy pacjenta. jeżeli bowiem występuje nieszczelność, depozycja leku w płucach znacznie spadnie. Czas nebulizacji to około 8-10 minut.
Uwaga! Rozcieńczanie leku przeznaczonego do nebulizacji jest niewskazane.
Źródła:
- Zasady stosowania inhalatorów, Szkoła astmy, dr Piotr Dąbrowiecki
- Andrzej Emeryk – Inhalator ciśnieniowy z dozownikiem (pmdi) – zmiana adekwatności poprzez zastosowanie nośników bezfreonowych, prof AM dr hab. n. med. Andrzej Emeryk
- Medyk Online – Jak używać inhalator Spiolto Respimat.
