Anhedonia stanowi objaw wielu zaburzeń psychicznych, których jest jednym z symptomów, ale może również występować w wyniku niektórych leków czy używek.
Anhedonia oznacza dosłownie brak przyjemności (z gr.: an–„bez”, hedone– „przyjemność”). Po raz pierwszy została opisana przez francuskiego psychologa T.A. Ribota pod koniec XIX w.
Czym jest anhedonia?
Sama anhedonia nie jest chorobą ale symptomem innego zaburzenia. Jest jednym z głównych objawów depresji, pojawia się w przebiegu schizofrenii, zaburzeń lękowych, może występować u osób uzależnionych od substancji psychoaktywnych. Jest także cechą obecną w populacji ogólnej.
Innym rodzajem anhedonii jest wtórna- polekowa, może pojawić u osób, które przyjmują leki antydepresyjne i są w stanie remisji. Jest to często występująca reakcja przejściowa, ale jeżeli nas niepokoi można ją skonsultować ze swoim lekarzem psychiatrą. Objawia się jako „obojętność”, utrata zdolności odczuwania przyjemności lub braku reakcji na przyjemne bodźce.
Samopoczucie w anhedonii
Anhedonia odnosi się do częściowej lub całkowitej utraty odczuwanej przyjemności związanej z doświadczeniami zmysłowymi (np. jedzenie ulubionej potrawy nie sprawia przyjemności), kontaktami i interakcjami z innymi (anhedonia społeczna), zachowaniami nagradzającymi (anhedonia konsumpcyjna) oraz czekaniem na coś dobrego (anhedonia antycypacyjna).
Można utracić zainteresowanie tym co do tej pory cieszyło, a stało się „bezbarwne, nijakie”, jałowe lub doświadczać stłumionej motywacji do podejmowania przyjemnych aktywności. To może powodować trudności w dostrzeganiu życiowego celu, codziennym funkcjonowania w obszarze zawodowym, rodzinnym, społecznym lub zwiększać podatność na stresory.
Przyczyny
Przyczyną anhedonii są zaburzenia w neuronalnej aktywności mózgu w obrębie układu nagrody (w zakresie neuroprzekaźnictwa dopaminy) co przekłada się na zmniejszenie lub utratę odczuwania przyjemności. Obecne badania mówią, iż przyjemność jest związana przetwarzaniem nagród, które składa się z trzech etapów: uczenia się, pożądania oraz satysfakcji.
Jeśli odczuwasz niepokój związany ze swoim stanem emocjonalnym, który towarzyszy ci od jakiegoś czasu i utrudnia codzienność, warto skonsultować się z lekarzem psychiatrą.
Pozytywne efekty można także uzyskać dzięki oddziaływaniom terapeutycznym, a także dbaniu o swój dobrostan: minimalizowaniu przeciążeń związanych ze stresem, balansem między pracą, a czasem wolnym oraz korzystaniu ze wsparcia najbliższych nam osób.
ARTYKUŁ:
Psycholożka ze specjalnością kliniczną dzieci i dorosłych, psychoterapeutka w trakcie szkolenia w nurcie integracyjnym
Zapisy do specjalistki możliwe online.
Źródła:
Szczypiński J., Gola M.2017. Anhedonia. Co o niej wiemy i jak ją badać? Psychiatria, tom 14 (2/2017), 65-74
Rybicka W. 2023. medycyna praktyczna dla pacjentów.
Trøstheim M, Eikemo M, Meir R, et al. Assessment of Anhedonia in Adults With and Without Mental Illness:
A Systematic Review and Meta-analysis. JAMA Netw Open. 2020;3(8):e2013233.
doi:10.1001/jamanetworkopen.2020.13233
