Według informacji Narodowego Funduszu Zdrowia, z nadciśnieniem tętniczym walczy ponad 10 milionów dorosłych Polaków, co stanowi około jedną trzecią populacji kraju. Jednak problem może dotyczyć także dodatkowych 4-5 milionów osób, które nie są świadome swojej choroby.
Kardiolog i hipertensjolog, prof. Krzysztof J. Filipiak, który pełnił funkcję Prezesa Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego, podkreśla podczas rozmowy z portalem WP abcZdrowie, że:
„Nadciśnienie tętnicze to podstępna choroba, która bardzo często przebiega bez objawów. Niekiedy pojawiają się bóle głowy, krwawienia z nosa lub zawroty głowy, jednak większość przypadków wykrywana jest podczas rutynowego pomiaru ciśnienia tętniczego.”
Z tego względu tak ważne jest systematyczne monitorowanie ciśnienia i znajomość progowych wartości, które mogą świadczyć o problemie. Właśnie dlatego Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne wraz z Polskim Towarzystwem Kardiologicznym i Polskim Towarzystwem Nadciśnienia Tętniczego wprowadziły uproszczoną klasyfikację ciśnienia tętniczego.
Dieta na nadciśnienie. Wybór pieczywa ma znaczenie
– Najnowsze wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego utrzymują, iż nadciśnienie tętnicze rozpoznaje się przy wartościach 140/90 mmHg i wyższych. Natomiast ciśnienie w zakresie 120-139/70-89 mmHg zaliczane jest do podwyższonego – tłumaczy ekspert.
Optymalnym dla zdrowia wynikiem jest utrzymanie ciśnienia tętniczego poniżej 120/70 mmHg. Aby ułatwić pacjentom zapamiętanie tych progów, wykorzystano w wytycznych prostą zasadę „świateł drogowych” – kolory symbolizują poszczególne poziomy ryzyka i zdrowia.
Zasada „świateł drogowych” ułatwia ocenę ciśnienia
Jeszcze kilka lat temu miały miejsce określenia takie jak „stan przednadciśnieniowy” czy „wysokie prawidłowe”, które zdaniem specjalistów wprowadzały pacjentów w błąd i fałszywe poczucie bezpieczeństwa.
Obecnie wyróżnia się trzy jasne kategorie: niepodwyższone ciśnienie, podwyższone ciśnienie tętnicze oraz nadciśnienie tętnicze. Tego właśnie dotyczy zasada „świateł drogowych”, która prosto i przejrzyście pomaga interpretować wyniki pomiarów.
„Jesteśmy w Europie, w 2025 roku, i już nie ma pojęć typu „wysokie prawidłowe” czy „stan przednadciśnieniowy”. jeżeli ktoś jeszcze je stosuje, to oznacza, iż nie zapoznał się z aktualnymi wytycznymi. Dziś mamy tylko trzy kategorie: nadciśnienie tętnicze, podwyższone ciśnienie tętnicze oraz niepodwyższone ciśnienie tętnicze” – podsumowuje prof. Filipiak.
Warto zaznaczyć, iż amerykańskie towarzystwa kardiologiczne (AHA/ACC) wprowadziły jeszcze ostrzejsze kryteria i rozpoznają nadciśnienie już przy wyniku 130/80 mmHg. Europa zdecydowała się zachować wyższy próg, jednak pacjenci z wartościami na poziomie 130/80 mmHg także mogą być objęci leczeniem po konsultacji lekarskiej.
Co ważne, obecne optymalne normy nie różnią się znacząco w zależności od wieku; modyfikacje stosuje się przede wszystkim w odniesieniu do stanu zdrowia i indywidualnych potrzeb pacjenta.
„Normy ciśnienia nie zależą od wieku – to mit. W przypadkach osób bardzo starszych (powyżej 85 lat), wymagających specjalnej opieki, cele leczenia mogą być dostosowane, co jasno określają wytyczne” – dodaje ekspert.
Nadciśnienie tętnicze – „cichy zabójca”, który zagraża zdrowiu
Nieleczone nadciśnienie prowadzi do poważnych powikłań takich jak udary mózgu, zawały serca, niewydolność serca i nerek oraz uszkodzenia wzroku. Dlatego specjaliści apelują, by regularnie mierzyć ciśnienie, choćby jeżeli nie odczuwamy dolegliwości.
„Nadciśnienie tętnicze przyspiesza rozwój miażdżycy, prowadząc do choroby wieńcowej i zawałów serca. To największy czynnik ryzyka udaru mózgu i zgonów sercowo-naczyniowych w Polsce, przewyższający choćby nowotwory. Podwyższony cholesterol jest tu tylko drugim czynnikiem” – ostrzega prof. Filipiak.
Podstawą profilaktyki i leczenia nadciśnienia jest zmiana stylu życia – redukcja soli, zwiększona aktywność fizyczna, utrata nadwagi, zdrowa dieta oraz radzenie sobie ze stresem. Każde przekroczenie wartości idealnej, czyli 120/70 mmHg, powinno być sygnałem do podjęcia działań zapobiegawczych.
W przypadku podwyższonego ciśnienia lub nadciśnienia konieczne jest wdrożenie leczenia zgodnie z wytycznymi ustalanymi przez lekarza.
Jak prawidłowo mierzyć ciśnienie?
Domowe pomiary są bardzo pomocne w monitorowaniu stanu zdrowia, jednak samo posiadanie ciśnieniomierza nie wystarczy. najważniejsze jest poznanie adekwatnej techniki pomiaru oraz warunki, w jakich powinno się go wykonywać.
Prof. Filipiak zaleca, aby pacjenci skonsultowali z lekarzem sposób prawidłowego przeprowadzania pomiarów i wybór odpowiedniego sprzętu. W wielu przypadkach nieocenione jest także 24-godzinne monitorowanie ciśnienia (często mylnie nazywane „Holterem ciśnieniowym”), które pozwala ocenić profil ciśnienia w ciągu doby i dostosować leczenie.
„Tylko pomiary całodobowe dają pełen obraz dobowego profilu nadciśnienia, wskazując na wartości nocne oraz optymalny czas podania leków hipotensyjnych” – podkreśla ekspert.
