Amerykańskie Towarzystwo Kardiologiczne (AHA) przedstawiło nowe dane dotyczące związku chorób przyzębia z miażdżycowymi chorobami sercowo-naczyniowymi, aktualizując tym samym raport opublikowany po raz pierwsze w 2012 r. W konkluzji podkreślono, iż istnieją naukowo udowodnione, niepodważalne związki między tymi schorzeniami, a codzienna higiena jamy ustnej i regularne wizyty kontrolne u dentysty są istotnym elementem profilaktyki kardiologicznej.
W pracy „Periodontal Disease and Atherosclerotic Cardiovascular Disease” eksperci z Amerykańskiego Towarzystwa Kardiologicznego (American Heart Association, AHA) zaktualizowali raport z 2012 r. i przedstawili nowe dane dotyczące związku chorób przyzębia z miażdżycowymi chorobami sercowo-naczyniowymi (Atherosclerotic Cardiovascular Disease, ASCVD). Schorzenia te – będące główną przyczyną zgonów na świecie – wynikają z odkładania się blaszek tłuszczowych w ścianach naczyń i obejmują m.in. chorobę wieńcową, udar mózgu, chorobę tętnic obwodowych oraz tętniaki aorty.
Jak podkreślił dr Andrew H. Tran, przewodniczący zespołu autorów stanowiska, bakterie z jamy ustnej mogą przedostawać się do krwiobiegu, wywołując ogólnoustrojowy stan zapalny, który uszkadza naczynia krwionośne i zwiększa ryzyko chorób serca. Codzienna higiena jamy ustnej i regularne wizyty kontrolne u dentysty są więc elementem profilaktyki kardiologicznej, a nie jedynie estetyki uśmiechu.
Od zapalenia dziąseł do periodontitis
Choroba przyzębia to przewlekłe schorzenie zapalne, które dotyka ponad 40% Amerykanów powyżej 30. roku życia. Jej najwcześniejszym stadium jest zapalenie dziąseł (gingivitis), spowodowane nagromadzeniem płytki bakteryjnej. Nieleczone może przejść w zapalenie przyzębia (periodontitis), w którym dochodzi do tworzenia patologicznych kieszonek dziąsłowych, infekcji oraz stopniowej destrukcji tkanek podporowych zębów. W zaawansowanych postaciach choroby dochodzi do zaniku kości i utraty zębów, często wymagających leczenia chirurgicznego.
Eksperci AHA zwracają uwagę, iż periodontitis częściej występuje u osób z innymi czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego, takimi jak nadciśnienie tętnicze, otyłość, cukrzyca czy palenie tytoniu. Wyższa częstość choroby obserwowana jest również u mężczyzn, osób starszych, prowadzących siedzący tryb życia oraz u pacjentów dotkniętych niekorzystnymi uwarunkowaniami społecznymi, w tym ograniczonym dostępem do opieki stomatologicznej.
Niezależny czynnik ryzyka, choć bez dowodu przyczynowości
Choć choroby przyzębia i ASCVD dzielą wiele wspólnych czynników ryzyka, coraz więcej danych wskazuje na ich niezależny związek. Potencjalne mechanizmy obejmują zarówno bezpośrednie drogi – obecność bakterii we krwi i zakażenia naczyń – jak i pośrednie, związane z przewlekłym stanem zapalnym. Liczne badania wykazały, iż choroba przyzębia wiąże się z wyższym ryzykiem zawału serca, udaru mózgu, migotania przedsionków, niewydolności serca, choroby tętnic obwodowych, przewlekłej choroby nerek oraz zgonu sercowego.
Autorzy podkreślają jednak, iż nie potwierdzono jeszcze jednoznacznej relacji przyczynowo-skutkowej ani nie przedstawiono bezpośrednich dowodów, iż leczenie periodontologiczne zapobiega chorobom sercowo-naczyniowym. Niemniej terapie ograniczające długotrwałą ekspozycję na stan zapalny mogą zmniejszać ryzyko rozwoju ASCVD i wspierać jej leczenie.
Profilaktyka i nierówności zdrowotne – wyzwania na przyszłość
W nowym stanowisku AHA wskazano, iż osoby obciążone czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego w szczególności powinny korzystać z regularnych badań stomatologicznych i ukierunkowanej opieki periodontologicznej. Wcześniejsze badania pokazały, iż częstsze szczotkowanie zębów wiąże się z niższym 10-letnim ryzykiem ASCVD (13,7% przy szczotkowaniu raz dziennie lub rzadziej w porównaniu do 7,35% przy szczotkowaniu trzy razy dziennie lub częściej) oraz z niższymi markerami zapalnymi.
Autorzy zaapelowali także o dalsze, długoterminowe badania i randomizowane próby kliniczne, które pozwolą ocenić wpływ leczenia przyzębia na przebieg oraz rokowanie chorób sercowo-naczyniowych. Równocześnie zwrócili uwagę na konieczność analizy czynników społeczno-ekonomicznych i dostępu do opieki stomatologicznej, aby opracować skuteczne strategie prewencji zarówno chorób przyzębia, jak i miażdżycowych chorób sercowo-naczyniowych.
Źródła: https://www.ahajournals.org
https://newsroom.heart.org
– U pacjentów, którzy przyjeżdżają na oddziały kardiologiczne z ostrymi zespołami wieńcowymi, czyli zawałami, stan zdrowia jamy ustnej bywa dramatyczny. Po udzieleniu pierwszej pomocy kardiologicznej wielu z nich jest kierowanych na sanację jamy ustnej – mówi dr hab. n. med. Maciej Czerniuk, specjalista w zakresie chirurgii stomatologicznej i periodontologii, adiunkt Zakładu Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia WUM. Jakie są związki między chorobami kardiologicznymi a zdrowiem jamy ustnej? Czy u pacjentów po rozpoznaniu choroby sercowo-naczyniowej świadomość dotycząca roli prawidłowej higieny jamy ustnej się zmienia? Zachęcamy do obejrzenia materiału filmowego!