Sierpień to miesiąc pieszych pielgrzymek na Jasną Górę. I ja podążam w takiej. adekwatnie jest to jedna z dwóch, w której w tym roku biorę udział. Zanim jednak podzielę się z Wami wrażeniami z niej, to zapraszam do przeczytania kilku ciekawostek na temat miejsca, gdzie od lat zmierzają pątnicy z różnych stron naszego kraju.
Nieznane oblicza Jasnej Góry
Zastanawialiście się kiedyś, skąd się wzięła nazwa Jasnej Góry? Jak łatwo zauważyć, klasztor znajduje się na niewielkim wzgórzu, które jest "jasne" ze względu na białe ostańce wapienne, charakterystyczne dla całej Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, budujące wzniesienie. Dzięki skałom wapiennym i złożom gliny i żwiru było to doskonałe miejsce na twierdzę.
- Jasna Góra: twierdza - turyści odwiedzający Jasną Górę od razu zauważają, iż nie jest to zwyczajny klasztor: grube mury, wały obronne, kule armatnie na ścianie wejścia głównego do bazyliki, a także hełmy i kolczugi, które można podziwiać w muzeach jasnogórskich - to pozostałości wojennej historii tego miejsca. Jasną Górę często nazywa się Fortalitium Marianum, czyli twierdzą maryjną. Początki klasztoru sięgają 1382 roku. Z kolei początek wojskowej twierdzy to XVII wiek, kiedy król Zygmunt III Waza nakazał wybudować wokół klasztoru warownię. Prace fortyfikacyjne trwały dosyć długo, bo 30 lat. Ich efektem była nowoczesna twierdza, zbudowana na podstawie włoskiej szkoły fortyfikacyjnej. Klasztor spokojnych, pobożnych mnichów stał się "czworoboczną warownią forteczną". Uchwałą sejmową zakonnicy zostali zobowiązani do utrzymywania na stałe załogi wojskowej. Zaszczytną funkcję komendanta każdorazowo powierzana była przeorowi zakonu. W klasztorze mieszkało 150 uzbrojonych w muszkiety żołnierzy. Znajdowało się tam również 18 dział lekkich i 12 dział polowych. W krajobraz budowli sakralnej wkomponowano bastiony, tj. budowlę ochronną na narożnikach twierdzy, kurtyny tj. obronne wały ziemne i fosę ze zwodzonym mostem. Takiej budowli mógł pozazdrościć niejeden dowódca wojsk cudzoziemskich.
- Jasna Góra: miejsce bitew - niewątpliwie jasnogórska twierdza kojarzy się głównie ze słynnym "potopem szwedzkim". Niewielu z nas wie jednak, iż miejsce to przeżyło wiele innych oblężeń i bitew. Pierwszym takim testem była I Wojna Północna. Twierdza wyszła z niej obronną ręką. Prawdziwy sprawdzian przyszedł jednak później, w czasie II Wojny Północnej w 1655 r., znanej pod nazwą "potop szwedzki". Oblężenie Jasnej Góry trwało od listopada do grudnia. Ciekawostką jest to, iż wśród żołnierzy oblegających twierdzę prawie nie było Szwedów. W niektórych książkach można znaleźć błędną informację, iż generał Burchard Muller, dowódca wojsk szwedzkich, był rodowitym Szwedem. Tymczasem był on Niemcem, podobnie jak inni mniejsi dowódcy (np. Beddecker, Engell). Jasna Góra atakowana była też przez Czechów i zdrajców z Polski. Poza bitwami toczono też dyplomatyczną potyczkę, której bohaterami byli dowódcy dwóch znienawidzonych wojsk: o Kordecki i gen. Muller. Ten drugi wysyłał choćby listy do obrońców Jasnej Góry, namawiając ich w nich do poddania się, gwarantując przy tym dobre ich traktowanie. Jako odpowiedź Kordecki wysłał mu księgę z historią obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. Zresztą, jak pisze Czesław Ryszka w książce "Przeor Kordecki", takich kpin było więcej. Muller powoływał się na list króla Szwecji, Karola Gustawa, w którym padł rozkaz poddania się Częstochowy. W odpowiedzi przeor napisał: "Widzieliśmy rozporządzenie Majestatu Królewskiego, ale ponieważ klasztor nasz wraz z kościołem z dawien dawna inną posiada nazwę i nazywa się Jasna Góra, a miasto Częstochowa pod żadnym względem nie należy do klasztoru, rozporządzenie wspomniane wielką obudziło w nas wątpliwość".
- Jasna Góra: więzienie - Jasną Góra niekiedy wykorzystywana była jako więzienie. Po rokoszu Lubomirskiego w 1665 r., król Jan II Kazimierz Waza rozkazał zamknąć za karę w klasztornej wieży rotmistrza Gierszewicza. Była to kara za nieudzielenie przez paulinów schronienia wojskom królewskim, kiedy pod murami Jasnej Góry toczyła się bitwa. Najsłynniejszym więźniem Jasnej Góry był Jakub Lejbowicz Frank (1726 - 1791), twórca osiemnastowiecznej, kontrowersyjnej sekty łączącej doktrynę judaizmu z chrześcijaństwem. Będący Żydem Frank był początkowo jako zwolennikiem sabataizmu, sekty mesjanistycznej, nawołującej do odrzucenia praktyk żydowskich. Z czasem powoli zaczął tworzyć podwaliny pod własną doktrynę. Jego poglądy były kontrowersyjne, choćby kilkukrotnie ogłaszał się mesjaszem, miał też uczestniczyć w tajemniczych orgiach seksualnych, będących swoistymi religijnymi ceremoniami. Za takie poglądy skazano go na więzienie. Najpierw przebywał w krakowskim klasztorze kamedułów, potem trafił na Jasną Górę, gdzie był więziony przez 13 lat. Wbrew pozorom jego pobyt tam nie należał do surowych - mógł przyjmować gości, odwiedzała go żona, która choćby na terenie klasztoru zaszła z nim w ciążę. Jak można przeczytać we wspomnieniach członków sekty, na Jasnej Górze dochodziło też do rytualnych orgii seksualnych.
- Jasna Góra: dom weselny - Klasztor na Jasnej Górze był niezwykle popularny wśród monarchów oraz arystokracji. Niemal wszyscy królowie przybywali przed oblicze Czarnej Madonny. Wyjątek stanowił ostatni król Polski, Stanisław August Poniatowski. Nie tylko nigdy nie odwiedził narodowego sanktuarium, ale wręcz pożyczył od zakonników pieniądze, których nigdy nie zwrócił. Najchętniej Częstochowę odwiedzał Jan III Sobieski. Ponieważ królowie często przybywali do Częstochowy, w klasztorze zbudowano specjalną rezydencję przeznaczoną wyłącznie dla króla i królowej. Ceremonie mające państwowy charakter odbywały się w Sali Rycerskiej wybudowanej niedaleko Kaplicy Cudownego Obrazu. W 1658 roku obradował tam sam Sejm. Z kolei niewątpliwie niecodzienną uroczystością odbywającą się w klasztorze był ślub Michała Korybuta Wiśniowieckiego z austriacką księżniczką Eleonorą Marią z rodu Habsburgów. Był to jedyny królewski ślub w tym miejscu. Po uroczystości przyszedł czas na obiad w zakonnym refektarzu. Na stole podano 300 bażantów, 5 tys. kuropatw, 6 tys. indyków, 400 wołów, 4 tys. baranów, 3 tys. cieląt, 2 tys. zajęcy i 5 łosi. Mimo, iż był to klasztor, to nie obyło się bez tańców. Pierwszy taniec był dostojny, na początku tańczył król, a "za nim co osobliwsza podług dawnego zwyczaju szli senatorowie parami (...). Drugi raz, dopiero kiedy król wziął arcyksiężniczkę, senatorowie zaczęli tańcować z damami".
- Jasna Góra: cmentarz - współczesna Jasna Góra nie jest już budowlą wojskową. Kasacja twierdzy nastąpiła w XIX wieku. Od tego czasu w klasztorze nie stacjonują już żołnierze, a sam budynek spełnia już funkcje religijno-turystyczne. Każdego roku Jasną Górę odwiedza kilka milionów osób z całego świata. Najpopularniejszymi miejscami na obiekcie są: kaplica Matki Bożej, bazylika, wysoka na ponad 100 metrów wieża, dawne wały obronne z armatami, muzea i malownicze parki z obserwatorium astronomicznym i zdrojami wodnymi. Jasna Góra to miasto w mieście. Wraz z przylegającymi doń budynkami zajmuje obszar 5 hektarów. Sam klasztor dalej posiada swoje nieodkryte tajemnice. W 2008 roku w archiwach bibliotecznych odnaleziono nieznane zapiski z nutami Wolfganga Amadeusza Mozarta. Rok później odkryto tajemniczą kryptę z rzadko spotykanymi w Polsce tzw. dłubakami, czyli trumnami wydłubanymi w pniu drzewa. Niewielu pielgrzymów spacerujących po kaplicy Cudownego Obrazu też wie, iż tuż pod posadzką znajduje się krypta ze szczątkami zakonników. Krypta rzadko jest udostępniana zwiedzającym. Niektóre prochy mnichów wsypane są do dużych, glinianych dzbanów.
źródło: https://www.onet.pl/turystyka/onetpodroze/jasna-gora-ciekawe-historie-o-klasztorze-twierdzy-wiezieniu-i-cmentarzu/29jj9n9,07640b54
