Związek ADHD z ryzykiem samobójstwa i samookaleczeń w okresie dojrzewania

Australijscy naukowcy przeprowadzili badanie, w którym ocenili ryzyko samobójstw i samookaleczeń wśród nastolatków z rozpoznanym w dzieciństwie ADHD. Wyniki jednoznacznie wskazują, iż to zaburzenie neurorozwojowe stanowi istotny czynnik ryzyka. Prawdopodobieństwo wystąpienia takich zachowań u tych osób jest aż dziesięciokrotnie wyższe niż u zdrowych rówieśników.

ADHD wiąże się z zachowaniami autodestrukcyjnymi

ADHD często współwystępuje z innymi zaburzeniami psychicznymi, takimi jak depresja, zaburzenia zachowania czy zaburzenia lękowe. Dodatkowo, charakterystyczne dla ADHD objawy – zwłaszcza impulsywność – stanowią istotny czynnik ryzyka zachowań autodestrukcyjnych. Autorzy badania sugerują, iż objawy ADHD mogą przyczyniać się do obniżonego nastroju oraz zwiększać podatność na doświadczanie przemocy rówieśniczej. To w konsekwencji prowadzi do nasilonego stresu psychologicznego oraz negatywnych reakcji behawioralnych. Taki stan może sprzyjać rozwojowi poczucia porażki i beznadziei, tym samym zwiększając ryzyko wystąpienia myśli i tendencji samobójczych.

ADHD a samookaleczenia i samobójstwa: badanie

W badaniu uczestniczyło 5107 dzieci, które były obserwowane co dwa lata, począwszy od narodzin. ADHD rozpoznawano na podstawie zgłoszeń rodziców, którzy informowali, iż ich dziecko otrzymało diagnozę w momencie lub przed ukończeniem 10. roku życia.

Samobójstwo i samookaleczenie definiowano jako samodzielne zgłoszenia dzieci. Dotyczyły one myśli lub prób samobójczych oraz samookaleczeń w ciągu ostatnich 12 miesięcy, oceniane w wieku 14 lat.

Naukowcy uwzględnili także czynniki, które mogły wpływać na wyniki, takie jak: status społeczno-ekonomiczny rodziny, masa urodzeniowa, wcześniejsze leczenie ADHD, poziom wykształcenia matki, jej wiek w chwili porodu, doświadczenia przemocy rówieśniczej w wieku 12 lat oraz nasilenie objawów depresyjnych według Skróconego Kwestionariusza Nastroju i Odczuć (SMFQ).

Z całej grupy 5107 dzieci, 3696 miało pełne dane potrzebne do analizy. W tej grupie 3,6% uczestników miało zdiagnozowane ADHD przed ukończeniem 10 lat.

Ryzyko samobójstwa w ADHD

Badanie wykazało, iż rozpoznanie ADHD w dzieciństwie istotnie zwiększa ryzyko wystąpienia samobójstw i samookaleczeń w okresie dojrzewania. Co ważne, związek ten był silniej zaznaczony u chłopców niż u dziewcząt. Naukowcy podkreślają również, iż depresja oraz doświadczenia przemocy rówieśniczej mogą pełnić rolę czynników pośredniczących, łączących objawy ADHD z zachowaniami autodestrukcyjnymi.

Wyniki te wskazują na pilną potrzebę zapewnienia kompleksowej opieki psychologicznej i psychiatrycznej dzieciom i młodzieży z diagnozą ADHD. Wczesna identyfikacja zaburzenia oraz odpowiednio dobrane interwencje terapeutyczne mogą znacząco zmniejszyć ryzyko wystąpienia zachowań zagrażających życiu i zdrowiu psychicznemu młodych osób.