Zielony stolec — przyczyny u osób dorosłych

Zielony stolec w większości przypadków nie powinien stanowić powodu do niepokoju, ponieważ zmiana zabarwienia wynika najczęściej ze zwiększonej ilości żółci w kale [1] [2]. Jakie są inne możliwe przyczyny zielonego stolca? Podpowiadamy w artykule.

Zielony stolec — czy może być zwiastunem choroby?

Zielony stolec w większości przypadków nie stanowi objawu poważniejszej choroby. Przyczyną zmiany zabarwienia kału jest zwiększona ilość żółci [1] [2]. Podczas przechodzenia przez przewód pokarmowy żółć zmienia swój kolor z zielonawego na brunatny, jeżeli jednak przechodzenie treści jelitowej jest przyspieszone, barwa jest wciąż zielonkawa i zabarwia stolec [1] [2].

Zielony stolec jako efekt stosowanej diety

Co jeszcze może powodować zielony stolce u dorosłego? Przyczyny warto poszukać w stosowanej diecie, ponieważ zmiana zabarwienia kału może stanowić również efekt spożywania określonych produktów, np. warzyw o zielonych liściach (takich jak szpinak, jarmuż, brokuły, zielona papryka czy sałata) [2] [3]. Zmiana zabarwienia kału może być związana także ze spożyciem zielonych barwników spożywczych, np. stosowanych w lodach, ciasteczkach czy popularnych słodkich gazowanych napojach [2] [3]. Czasami zdarza się nawet, iż wystąpi zielony stolec po jagodach, ponieważ owoce te zawierają dużo naturalnych barwników roślinnych, antocyjanów [18]

Inna przyczyna zielonego stolca, powiązana z dietą, to stosowanie suplementów żelaza [3]. W przypadku przedawkowania tego typu preparatów mogą wystąpić biegunka, nudności, zaparcia czy choćby zmiana zabarwienia stolca na czarny [4]. W takim przypadku trzeba skonsultować się gwałtownie z lekarzem. Na szczęście dostęp do opieki medycznej jest w dzisiejszych czasach znacznie łatwiejszy — pacjent bezproblemu umówi teleporadę, a także skorzysta z rozwiązania takiego jak czat z lekarzem czy nawet e-recepta online.

Inne możliwe przyczyny zielonego stolca

Inne możliwe przyczyny zielonego stolca to [1] [3] [5] [17]:

• infekcje bakteryjne jelit — w szczególności zakażenie Salmonellą może się objawiać zielonym kolorem stolca. W przebiegu ostrego zapalenia żołądka i jelit wywołanego Salmonellą pojawiają się również: nudności, ostra biegunka i wymioty [8],
• infekcje wirusowe jelit — za zielony stolec może odpowiadać także zakażenie norowirusem, na ostre zapalenie żołądka i jelita wywołane norowirusem mogą wskazywać również objawy, takie jak: bóle brzucha, nudności, wymioty i wodnista biegunka [9],
• nietolerancje pokarmowe (np. celiakia, czyli trwała nietolerancja glutenu),
• schorzenia związane z układem pokarmowym — za zielony stolec może odpowiadać np. zapalenie okrężnicy, wtedy pacjent odczuwa dodatkowo takie objawy, jak biegunka, ból brzucha, gorączka i nadmierne zmęczenie. Inna możliwa przyczyna to zespół jelita drażliwego (IBS), charakterystyczne dla tego stanu dolegliwości to: skurcze żołądka oraz wzdęcia,
• schorzenia związane z wątrobą,
• spożycie produktów o adekwatnościach przeczyszczających, takich jak np. kawa, niczym dziwnym nie jest także zielony stolec po alkoholu,
• stosowanie niektórych leków — zielony stolec po lekach przeczyszczających lub antybiotykach, które nie pozostają bez wpływu na florę bakteryjną jelit, nie powinien wzbudzać niepokoju,
• zaburzenia flory bakteryjnej jelit, np. po przebytej antybiotykoterapii,
• zastosowanie zastrzyku antykoncepcyjnego (zielona biegunka może stanowić efekt uboczny stosowania tej metody antykoncepcyjnej).

Refluks a zielony stolec

U osób, które cierpią na refluks, również może dojść do zmiany zabarwienia stolca, jednak nie na zielony, a żółty [6]. Choroba refluksowa przełyku daje także wiele innych objawów, takich jak [7]:

• ból górnej części brzucha,
• puste lub kwaśne odbijania,
• uczucie cofania się treści żołądkowej do przełyku,
• zgaga.

Dolegliwości nasilają się po przyjęciu pozycji leżącej na wznak, w trakcie pochylania się, a także po spożyciu obfitego lub tłustego posiłku [6] [7]. Czynniki predysponujące do choroby refluksowej to między innymi otyłość oraz zaburzenia motoryki przełyku [7], natomiast pokarmy, które mogą zwiększyć nasilenie objawów, to: alkohol, kawa, czekolada oraz tłuste potrawy [6].

Zielony stolec a trzustka

Zmiana zabarwienia stolca może wskazywać na problemy z trzustką, np. przewlekłe zapalenie trzustki lub choćby raka trzustki jednak wtedy kał przyjmuje bardziej żółtawy, a nie zielonkawy kolor [11] [12].

Zielony stolec w ciąży

Zielony stolec w ciąży może wynikać zarówno z nadmiernej podaży warzyw o zielonych liściach, jak i zbyt szybkiego przesuwania treści pokarmowej w układzie pokarmowym [13]. Ponieważ jednak istnieje ryzyko, iż zielona biegunka jest powiązana z infekcją układu pokarmowego, np. salmonellozą, a choroba ta może wpłynąć negatywnie na rozwój płodu, wywołać poród przedwczesny lub choćby doprowadzić do poronienia, warto, aby ciężarna zgłosiła się jak najszybciej do lekarza.

Zielona kupka u dziecka

Jeśli chodzi o zielony stolec u dziecka, podobnie jak w przypadku osoby dorosłej, zmiana zabarwienia może wynikać z nadprodukcji kwasów żółciowych [10]. Zielone stolce ma również wiele dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym [10] — zmiana koloru kupki nie powinna stanowić powodu do niepokoju, ponieważ nie świadczy o chorobie.

Diagnostyka — czy jest konieczna w przypadku zielonego stolca?

Pogłębiona diagnostyka jest, w przypadku zielonego stolca, konieczna, wtedy gdy zaobserwowano nie tylko zmianę zabarwienia stolca, ale także objawy, takie jak np. krew w kale, ból brzucha, gorączka, biegunka. W szczególności podejrzenie zakażenia Salmonellą wymaga wykonania odpowiednich badań — analizy kału oraz dodatkowego badania na pasożyty i grzyby. Dodatkowo lekarz może zalecić badanie w kierunku nietolerancji pokarmowej, testy serologiczne lub badania krwi, np. w kierunku niedoborów witamin i minerałów.

Co dalej robić, gdy zauważono zielony stolec? Jak leczyć tę dolegliwość? Leczenie zależy od przyczyny zmiany zabarwienia kału:

• jeśli doszło do infekcji bakteryjnej Salmonellą, nie zaleca się stosowania antybiotyków, chyba iż pacjent jest w podeszłym wieku lub ma niedobory odporności [8]. Choroba ma zwykle samoograniczający się przebieg, bardzo ważne jest więc, aby łagodzić jej objawy — chory powinien uzupełniać płyny i elektrolity, a także stosować dietę złożoną z lekkich i pełnowartościowych posiłków [16],
• w przypadku infekcji wirusowej jelit, brak specyficznego leczenia, konieczne jest łagodzenie objawów oraz niedopuszczenie do tego, aby pacjent był odwodniony lub niedożywiony [9],
• nietolerancje pokarmowe wymagają modyfikacji diety i wyeliminowania z niej produktów, które nie są tolerowane przez organizm.