Ostre zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych objawia się kichaniem, wyciekiem z nosa oraz utrudnioną drożnością nosa. Wywoływane jest przez wirusy, takie jak rhinowirusy, koronawirusy, wirus grypy, paragrypy, wirus RSV czy adenowirusy. Błona śluzowa nosa odgrywa kluczową rolę w obronie przed tymi patogenami. Pokrywa ją nabłonek wielorzędowy walcowaty urzęsiony oraz warstwa śluzu zawierająca m.in. lizozym, laktoferynę i wydzielnicze IgA, które mają działanie ochronne [1,2].
W przebiegu nieżytu nosa dochodzi do zwężenia drożności nosa z powodu przekrwienia i obrzęku błony śluzowej oraz zwiększonej produkcji wydzieliny. Pomimo iż nieżyt nosa jest powszechnie traktowany jako choroba mało groźna, jego przewlekłe postacie mogą prowadzić do powikłań, takich jak zapalenie ucha środkowego z wysiękiem. Objawy tej choroby znacząco obniżają jakość życia, powodując zmęczenie, senność, problemy z koncentracją i gorsze wyniki w nauce czy pracy [2].
Problemy w leczeniu nieżytu nosa u dzieci
U dzieci szczególnie ważne jest zapewnienie komfortu stosowania leków. Badania pokazują, iż aż jedno na cztery dzieci uważa tradycyjne aerozole do nosa za na tyle nieprzyjemne, iż utrudnia to stosowanie się do zaleceń lekarskich. 31% dzieci skarży się na ból, świąd lub dyskomfort, 16% odczuwa lęk lub niepokój, a 23% nie akceptuje nieprzyjemnego posmaku leku spływającego do gardła. Ponadto 16% dzieci odmawia przyjmowania aerozoli do nosa z powodu tych dolegliwości [3].
Przypadek z apteki
Mama 3-letniego dziecka zgłasza się do apteki z problemem podawania maluchowi aerozolu do nosa zawierającego ksylometazolinę w stężeniu 0,05%, zgodnie z zaleceniem lekarza. Tłumaczy, iż maluch bardzo się wierci, płacze i wyrywa podczas aplikacji. Dziecko skarży się na ból i pieczenie w nosie, co powoduje opór przed kolejnym podaniem leku. Mama obawia się, iż obecna forma podania jest dla dziecka zbyt niekomfortowa. Skutkuje to nieregularnym stosowaniem preparatu, co prowadzi w efekcie do pogorszenia skuteczności leczenia.
ChPL Otrivin dla dzieci
Rozwiązanie problemu
Farmaceuta proponuje preparat z ksylometazoliną 0,05% dla dzieci, ale z innowacyjną pompką, która wytwarza delikatną, drobną mgiełkę, specjalnie zaprojektowaną z myślą o najmłodszych pacjentach. Farmaceuta zwraca też uwagę na dwukrotnie krótszą końcówkę dozownika, która jest znacznie mniej inwazyjna dla nosa dziecka. Przekłada się to na większy komfort stosowania i ułatwia aplikację choćby u ruchliwego malucha. Technologia mgiełki nowej generacji minimalizuje ryzyko spływania preparatu do gardła, dzięki czemu dziecko unika nieprzyjemnego posmaku i podrażnienia. Boczne umiejscowienie przycisku dodatkowo ułatwia aplikację, a higieniczna zatyczka zabezpiecza lek między użyciami, co jest szczególnie ważne w codziennym stosowaniu. Dzięki temu mama może być spokojna, iż podawanie leku jest znacznie łatwiejsze i bardziej komfortowe dla dziecka, a skuteczność terapii pozostaje na wysokim poziomie [4,5,6].
Dlaczego warto zarekomendować preparat z ksylometazoliną?
Ksylometazolina to substancja o szybkim i silnym działaniu miejscowym, która obkurcza naczynia krwionośne błony śluzowej nosa, zmniejszając jej obrzęk oraz ilość wydzieliny. Dzięki temu poprawia drożność nosa i ułatwia oddychanie [1,2]. W porównaniu do oksymetazoliny, ksylometazolina nie powoduje nieodwracalnych uszkodzeń rzęsek nabłonka nosa. Utrzymuje ich ruchliwość w stopniu odwracalnym lub częściowo odwracalnym, co pomaga błonie śluzowej zachować naturalną funkcję oczyszczania nosa [7,8].
Ponadto ksylometazolina wykazuje zdolność do zmniejszania aktywności zakaźnej rhinowirusów –związanych z przeziębieniem.. Dzięki temu działa nie tylko objawowo, ale również wspiera organizm w walce z infekcją [9].
Co warte podkreślenia, czas rozpoczęcia działania preparatu zarekomendowanego przez farmaceutę wynosi około 2 minut, a efekt utrzymuje się aż do 12 godzin. To zapewnia szybkie i długotrwałe złagodzenie uciążliwych objawów zatkanego nosa. Preparat zawiera również składniki łagodzące, takie jak hypromeloza i sorbitol, które pomagają zapobiegać suchości i podrażnieniom błony śluzowej nosa [10].
Optymalne stężenie ksylometazoliny połączone z innowacyjnym dozownikiem, który umożliwia wytworzenie delikatnej mgiełki, sprawia, iż preparat zarekomendowany przez farmaceutę jest skuteczny i jednocześnie łagodny w stosowaniu, już dla dzieci od 2. roku życia [10]. Dzięki temu terapia staje się bardziej komfortowa dla małych pacjentów, a rodzice mogą spokojniej podchodzić do codziennego podawania leku. Takie rozwiązanie sprzyja regularności stosowania i poprawia efekty leczenia, minimalizując stres związany z aplikacją.
Bibliografia
- Zielińska A. Ksylometazolina – adekwatności i zastowanie. Lek w Polsce 02/2024, 34: 35-38.
- Załęski A, Wzorek K, Szwejkowska M. Porównanie najczęściej stosowanych alfa-mimetyków w leczeniu ostrego zapalenia błony śluzowej nosa: ksyometaozliny i oksymetazoliny. Forum Pediatrii 2024, dostęp online (11.08.2025): https://forumpediatrii.pl/artykul/porownanie-najczesciej-stosowanych-alfa-mimetykow-w-leczeniu-ostrego-zapalenia-blony-sluzowej-nosa-ksylometazoliny-i-oksymetazoliny
- Wong IY i wsp. Compliance with topical nasal medication–an evaluation in children with rhinitis. Pediatr Allergy Immunol. Grudzień 2010;21(8):1146-50.
- Khone Usability Testing Consumer Research: Quantitative, Qualitative and Neuroscientific V2, styczeń 2019.
- Ulotka dołączona do opakowania Otrivin Khone.
- Hagen M. et al., Nasal cast deposition for xylo- and oxymetazoline formulations using two different nasal pumps*Rhinology Online, Vol 6: 11 – 17, 2023
- Jiao J, Zhang L. Influence of Intranasal Drugs on Human Nasal Mucociliary Clearance and Ciliary Beat Frequency. Allergy Astma Immunol Res. 2019; 11(3): 306-319.
- Curtis L, Carsol J. Computer-assisted video measurement of inhibition of ciliary beat frequency of human nasal epithelium in vitro by xylometazoline. JPM vol.28 No.1 August 1992: 1-7.
- Winther B. Rhinoviruses. International Encyclopedia of Public Health. 2008 Aug 26: 577-581. doi. 10/1016
- Karta Charakterystyki Produktu Leczniczego Otrivin dla dzieci.
