Oto pierwszy z 3. artykułów poradnikowych dotyczących najczęstszych problemów z uszami w okresie wakacyjnym i podczas podróży.
Start i lądowanie to momenty, w których wiele osób odczuwa nieprzyjemne zatkanie uszu. U jednych jest to tylko lekki dyskomfort, u innych może powodować ból czy przejściowe pogorszenie słuchu. Winowajcą jest tzw. barotrauma ucha – uraz wynikający z różnicy ciśnień między wnętrzem ucha a otoczeniem.
Barotrauma ucha powstaje, gdy ciśnienie w uchu środkowym nie może się wyrównać z ciśnieniem otoczen
W normalnych warunkach ciśnienie wyrównuje się przez trąbkę słuchową (Eustachiusza) np. podczas przełykania śliny. Gdy mechanizm ten nie działa prawidłowo – na przykład z powodu infekcji, alergii czy obrzęku – powstaje różnica ciśnień, która może prowadzić do bólu i innych dolegliwości.
– Barotrauma ucha powstaje, gdy ciśnienie w uchu środkowym nie może się wyrównać z ciśnieniem otoczenia – najczęściej podczas startu i lądowania samolotu. Warto pamiętać o prostych technikach, takich jak częste przełykanie śliny, ziewanie czy używanie specjalnych zatyczek. Unikanie lotów w czasie infekcji dróg oddechowych to najlepsza profilaktyka poważniejszych powikłań – podkreśla prof. Piotr H. Skarżyński, otorynolaryngolog, audiolog, foniatra, ze Światowego Centrum Słuchu w Kajetanach.
Największe ryzyko występuje przy infekcjach górnych dróg oddechowych
Badania pokazują, iż problemy z uszami podczas podróży lotniczych dotyczą choćby 30% pasażerów. Największe ryzyko występuje przy infekcjach górnych dróg oddechowych, alergii lub przeziębieniu. Obrzęk błony śluzowej utrudnia wtedy otwarcie trąbki słuchowej, co powoduje powstanie ujemnego ciśnienia w jamie bębenkowej i „wciągnięcie” błony bębenkowej do środka. Objawia się to bólem, uczuciem zatkania, a czasem pogorszeniem słuchu.
Najczęstsze objawy barotraumy:
- zatkane ucho
- ból
- szumy uszne
- pogorszenie słuchu
- zawroty głowy.
Jak złagodzić dolegliwości podczas lotu?
- Przełykanie i żucie – żucie gumy lub ssanie cukierka pobudza wydzielanie śliny, co ułatwia otwarcie trąbki słuchowej.
- Ziewanie i ruchy żuchwą – energiczne ziewanie lub przesuwanie żuchwy na boki również wspomaga wyrównywanie ciśnienia.
- Manewr Valsalvy – zatkaj nos palcami, zamknij usta i delikatnie „dmuchnij”, by powietrze dotarło do uszu. Powtarzaj ostrożnie, aby nie uszkodzić błony bębenkowej.
- Specjalne zatyczki do uszu – np. typu EarPlanes, które spowalniają zmiany ciśnienia i zmniejszają dyskomfort.
Wskazówka dla rodziców: podczas startu i lądowania najlepiej podać dziecku pierś lub butelkę – ssanie działa podobnie jak żucie gumy u dorosłych.
Kiedy konieczna jest konsultacja lekarska?
Uczucie zatkania zwykle ustępuje po kilku godzinach od lądowania. jeżeli jednak utrzymuje się ponad 24–48 godzin, a towarzyszy mu ból, szumy czy pogorszenie słuchu, trzeba udać się do laryngologa. Niepodjęte leczenie może skutkować gromadzeniem się płynu w uchu środkowym lub choćby pęknięciem błony bębenkowej. Wczesna diagnoza pozwala uniknąć trwałych uszkodzeń.
