W związku z tym warto, aby farmaceuta znał najczęstsze przyczyny zatkanego ucha oraz był w stanie doradzić pacjentowi, jak skutecznie pozbyć się tego problemu. Zatkane ucho może stwarzać duży dyskomfort i naszą rolą jest rekomendcja bezpiecznych metod. Istotne jest również, aby pracownik apteki wiedział, w jakiej sytuacji powinien odesłać pacjenta do lekarza.
Przyczyny zatkanego ucha
Przyczyn zatkanego ucha może być wiele. Mogą one wynikać zarówno z niewłaściwej higieny, jak również być objawem poważniejszych chorób, które powinny być prawidłowo zdiagnozowane i leczone przez lekarza. Do najczęstszych przyczyn zatkanego ucha należą jednak:
- Niewłaściwa higiena ucha,
- Nagromadzenie woskowiny,
- Zaleganie płynu w uchu,
- Infekcje (przeziębienie, katar),
- Różnice ciśnień (np. przy podróży samolotem),
- Alergie (mogące powodować obrzęk błony śluzowej ucha).
Objawy zatkanego ucha
Zatkane ucho może powodować nie tylko uczucie dyskomfortu, czy też osłabienie słuchu. Dolegliwości tej mogą towarzyszyć ból ucha, bóle i zawroty głowy, ropna lub krwawa wydzielina z ucha, świąd, szumy uszne, pogorszenie słuchu, a w niektórych przypadkach choćby podwyższona temperatura.
Zatkane ucho – krok pierwszy
W pierwszej kolejności należy zapytać pacjenta, czy próbował najprostszych oraz szybkich sposobów na odetkanie ucha. Mowa tutaj o takich metodach, jak zwiewanie, żucie gumy, przełykanie śliny, czy też po prostu intensywne ruchy żuchwą.
Innym sposobem jest również próba Valsalvy, która polega na wstrzymaniu oddechu oraz zaciśnięciu palców na nosie przy zamkniętych ustach, po czym należy delikatnie wydmuchiwać powietrze, pozwala otworzyć trąbkę Eustachiusza.
Skuteczny może okazać się również manewr Toynbee’a (należy zacisnąć palce na nosie w czasie przełykania) oraz podskoki na jednej nodze z przechyloną głową.
Co jeszcze można zrobić? – krok drugi
Jeżeli zatkane ucho wynika z infekcji, której towarzyszy katar, a powyższe metody okazały się nieskuteczne można zalecić pacjentowi przepłukanie nosa przy pomocy soli fizjologicznej, soli morskiej lub też wykorzystanie sprayu do nosa.
Farmaceuta może też zaproponować pacjentowi irygację ucha, którą można bezpiecznie przeprowadzić w domu przy użyciu olejków (np. kamforowego, miętowego, z drzewa herbacianego, oliwy z oliwek) lub leków zmiękczających woskowinę. W pierwszej kolejności należy umieścić je w uchu, a następnie wpuścić wodę wymieszaną z solą fizjologiczną, co pozwoli na usunięcie zalegającej woskowiny.
Preparaty, które można znaleźć w aptece i polecić pacjentowi to np. AkusTone, Fonix, Solwax, Zdrowe Ucho, Vaxol, Dolphiner, czy też Otoargent zawierający w składzie srebro koloidalne o działaniu przeciwbakteryjnym.
Krok trzeci – odpowiednia higiena
Problemem zatkanego ucha może wynikać z niewłaściwej higieny. Warto poinstruować pacjenta, w jaki sposób prawidłowo o nią zadbać, a czego należy unikać.
Przede wszystkim ważne jest dokładne osuszanie ucha po kąpieli, czy też basenie. Wbrew przekonaniom wielu osób, nie należy czyścić ucha patyczkiem, czy też umieszczać w nim waty, czy też innego materiału przy wychodzeniu z domu. Woskowina z przedniej części może zostać wepchnięta w głąb przewodu i tam zalegać dłużej, np. przez ubicie jej patyczkiem. Grozi to właśnie zatkaniem ucha przez zalegającą wydzielinę oraz gromadzeniu się wilgoci w uchu, co stwarza idealne warunki do rozwoju wielu drobnoustrojów.
Najlepszym sposobem na zachowanie prawidłowej higieny jest delikatne mycie przy użyciu ciepłej wody i mydła. Zewnętrze części ucha można czyścić wilgotną szmatką lub chusteczką higieniczną.
Konieczność skierowania do lekarza
Farmaceuta powinien koniecznie skierować pacjenta do lekarza, o ile istnieje podejrzenie obecności ciała obcego w uchu oraz gdy zatkanemu uchu towarzyszy podwyższona temperatura ciała, wymioty, silne bóle głowy, osłabienie, pogorszenie samopoczucia, wyciek z ucha, powiększenie i obrzęk węzłów chłonnych na szyi. Pacjent powinien się również udać do lekarza, o ile ból nie ustępuje po upływnie 72 dwóch godzin.
Autorka: mgr farm. Dominika Poborca
Literatura:
- Otorynolaryngologia. Podręcznik dla studentów kierunku lekarskiego i lekarsko-dentystycznego. Olszewski J. PZWL Warszawa 2022.
- https://rejestry.ezdrowie.gov.pl/rpl/search/public
- Thomas J, Carson CF, Peterson GM, et al. Therapeutic Potential of Tea Tree Oil for Scabies. The American Society of Tropical Medicine and Hygiene. 2016;94(2):258-266. doi:10.4269/ajtmh.14-0515
- Wiegand S, Berner R, Schneider A, Lundershausen E, Dietz A. Otitis Externa. Dtsch Arztebl Int. 2019 Mar 29;116(13):224-234. doi: 10.3238/arztebl.2019.0224. PMID: 31064650; PMCID: PMC6522672.
- Hryniewicz, W., Albretch, P., Radzikowski, A. (red). (2016) Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego. Narodowy instytut leków.
