Zastosowanie mikrofal w diagnostyce

Zastosowanie technologii radiowej w diagnostyce medycznej wymaga spełnienia wielu wymagań technologicznych oraz przestrzegania norm bezpieczeństwa, ustalanych przez instytucje publiczne i komitety naukowe. W szczególności dotyczy to innowacyjnych urządzeń o przeznaczeniu klinicznym, gdzie technologia zostaje użyta w inny sposób niż dotychczas. Firmy z branży MedTech przywiązują do tego ogromną wagę. Dostosowują się do zaleceń międzynarodowych i krajowych, aby wykluczyć jakiekolwiek zagrożenie dla ludzkiego zdrowia.

Technologia mikrofalowa i radiowa to dwie różne kategorie w obrębie szerszej dziedziny technologii fal elektromagnetycznych. Różnią się od siebie przede wszystkim częstotliwością fal oraz zakresem ich wykorzystywania i zastosowania. Mikrofale mają częstotliwość od 300 MHz do 300 GHz, co odpowiada długości fal od 1 mm do 1 metra.

Fale radiowe obejmują szerszy zakres częstotliwości, od 3 kHz do 300 GHz. Zwykle odnosi się to jednak do niższych częstotliwości w tym zakresie, czyli od 3 kHz do 300 MHz, co odpowiada długości fal od 1 metra do 100 km. Mogą przemieszczać się na długie dystanse i łatwo przenikają przez atmosferę, co sprawia, iż są idealne do transmisji na dalekie odległości. Mają zastosowanie w radiofonii, tradycyjnych systemach telewizji naziemnej i komunikacji bezprzewodowej, takich jak CB radio, radiotelefony, a także w systemach nawigacyjnych i wojskowych. Fale radiowe są również mniej podatne na tłumienie przez przeszkody niż mikrofale.

Wykorzystanie technologii mikrofalowych

Technologie mikrofalowe mają szerokie zastosowanie i odgrywają kluczową rolę w różnych dziedzinach, zarówno w naszym codziennym życiu, jak i w specjalistycznych gałęziach przemysłu i nauki. Używane są powszechnie w telekomunikacji, w systemach łączności satelitarnej, radarowej oraz w sieciach bezprzewodowych (Wi-Fi). W medycynie wykorzystywane są w technologiach obrazowania, takich jak rezonans magnetyczny (MRI) oraz w terapiach ablacyjnych. Mikrofale są stosowane także w kuchenkach mikrofalowych do podgrzewania jedzenia, w technologii suszenia, a także w różnych procesach przemysłowych.

Obie technologie zarówno mikrofalowa jak i radiowa odgrywają kluczową rolę w nowoczesnej komunikacji i technologii, ale są stosowane w różnych kontekstach ze względu na ich unikatowe adekwatności.

Bezpieczeństwo dla ludzi

Fale emitowane przez te systemy i urządzenia są bezpieczne dla ludzi. jeżeli nadajniki i urządzenia są stosowane zgodnie z obowiązującymi normami i regulacjami fale emitowane przez te systemy nie stanowią żadnego zagrożenia i są bezpieczne dla ludzi. Technologie radiowe, takie jak Wi-Fi, Bluetooth, telefony komórkowe, telewizja i radio, wykorzystujące fale radiowe, są formą promieniowania niejonizującego. Takie promieniowanie nie ma wystarczającej energii, aby uszkadzać komórki lub DNA, w przeciwieństwie do promieniowania jonizującego, takiego jak rentgenowskie, które jest znacznie bardziej niebezpieczne.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) oraz inne międzynarodowe i krajowe organizacje ustalają limity ekspozycji na fale radiowe, aby zapewnić, iż korzystanie z tych technologii nie stanowi zagrożenia dla zdrowia. Te limity są bardzo restrykcyjne i zostały opracowane w oparciu o szeroko zakrojone badania naukowe, które na przestrzeni lat, nie wykazały jednoznacznych dowodów na to, iż technologie radiowe, są szkodliwe dla zdrowia. Niektóre badania sugerują możliwe drobne efekty biologiczne, jak np. podniesienie temperatury ciała w wyniku długotrwałej ekspozycji na wysokie poziomy promieniowania. To może być odczuwalne jeżeli np. telefon komórkowy trzyma się blisko ucha przez dłuższy czas.

Środki ostrożności

Przy używaniu zestawów głośnomówiących lub słuchawek podczas rozmów telefonicznych powinno się stosować proste środki ostrożności. jeżeli telefony komórkowe nie są używane najlepiej przechowywać je z dala od ciała. Zalecane jest także ograniczenie korzystania z urządzeń bezprzewodowych zwłaszcza przez dzieci. Wokół technologii radiowych i mikrofalowych istnieje sporo mitów i obaw, wynikających z błędnych interpretacji niektórych badań lub przekazywania niepełnych informacji. Warto polegać na sprawdzonych źródłach naukowych i oficjalnych zaleceniach.

Kuchenki mikrofalowej nie należy kojarzyć z zagrożeniami

Kuchenki mikrofalowe używane są od wielu dekad do podgrzewania posiłków. Pojawiło się w tym czasie szereg niesprawdzonych hipotez dotyczących wpływu promieniowania mikrofalowego na rozwój komórek nowotworowych. Wynikają stąd obawy, iż są zagrażaniem dla zdrowia. jeżeli korzysta się z mikrofal zgodnie z zaleceniami i przestrzega obowiązujących norm, nie stanowią żadnego zagrożenia dla zdrowia.

Nie mają umiejętności uszkodzenia komórek ani nośnika informacji genetycznej DNA. Obawy o ich szkodliwości są bezzasadne, ale ugruntowały się w społeczeństwie i trudno teraz zmienić te przekonania.

W kuchence mikrofalowej ogrzewanie następuje na skutek oddziaływania mikrofal, które pobudzają do drgań cząsteczki wody znajdujące się w podgrzewanym produkcie. Energia pobudzonych cząsteczek wody jest następnie przekazywana dalszym cząsteczkom, dzięki czemu wzrasta temperatura całego obiektu. Aby doszło do pobudzenia cząsteczek wody, częstotliwość mikrofal musi być odpowiednio dobrana – najczęściej stosuje się wartość 2,45 GHz. Poza odpowiednio dobraną częstotliwością fala elektromagnetyczna musi mieć również odpowiednio wysoką moc, aby po wniknięciu do substancji mogła skutecznie doprowadzić do jej podgrzania.

W stacjach bazowych telefonii komórkowej nie jest wykorzystywana częstotliwość 2,45 GHz, należąca do pasma 2,4–2,4835 GHz, przeznaczonego do celów przemysłowych, naukowych i medycznych. Urządzeniami pracującymi w tym paśmie częstotliwości są np. urządzenia z interfejsem WiFi czy Bluetooth, jednak moc ich nadajników jest mikroskopijnie mała w porównaniu z mocą kuchenki mikrofalowej. Spekulacje w mediach społecznościowych o szkodliwym wpływie mikrofal to efekt zaszłości i pokutujących stereotypów.

Pole elektromagnetyczne jest wszędzie

Badania prowadzone przez ośrodki naukowe wśród różnych grup respondentów potwierdzają, iż ludzie mają pewne obawy przy używaniu urządzeń, które emitują pole elektromagnetyczne. Ten niepokój społeczny jest całkowicie bezzasadny. Pole elektromagnetyczne emitowane jest przez wszystko co człowieka otacza od drzewa do urządzeń. Pola elektromagnetyczne z różnych zakresów częstotliwości są od wielu lat stosowane także do celów terapeutycznych i diagnostycznych. Metody te są całkowicie bezpieczne dla pacjenta, czego najlepszym przykładem jest tomografia rezonansu magnetycznego. Ciągle testowane są i wprowadzane do praktyki klinicznej nowe metody diagnostyki i terapii oparte na zastosowaniu pola elektromagnetycznego.

Wyniki badań naukowych

Badania naukowe prowadzone przez różne ośrodki w kraju i na świecie koncentrują się głównie na ocenie odziaływania fal radiowych na zdrowie ludzi. W 2011 roku Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC), będąca częścią Światowej Organizacji Zdrowia, sklasyfikowała pola elektromagnetyczne o częstotliwości radiowej i nie znalazła bezpośredniego związku między ich ekspozycją a rakiem. Wbrew zwolennikom teorii spiskowych, którzy twierdzą, iż wyniki badań są ukrywane, raport IARC był od początku publicznie dostępny.

W ciągu kilkunastu lat od jego opublikowania nastąpił burzliwy rozwój sieci komórkowych na całym świecie, dlatego badania dotyczące wpływu fal radiowych są systematycznie prowadzone, a ich wyniki podawane do publicznej wiadomości w syntetycznej, przystępnej i zrozumiałej formie.

Wytyczne dotyczące ochrony ludzi narażonych na działanie pola elektromagnetycznego o częstotliwości radiowej w zakresie od 100 kHz do 300 GHz opublikowała w marcu 2020 r. Międzynarodowa Komisja Ochrony przed Promieniowaniem Niejonizującym (ICNIRP, ang. International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection). Jest to organizacja skupiająca niezależnych naukowców, zajmująca się badaniem możliwych skutków dla zdrowia człowieka wywołanych przez ekspozycję na promieniowanie niejonizujące. ICNIRP m.in. wydaje zalecenia określające poziomy natężeń pola elektromagnetycznego, które zapewniają bezpieczne korzystanie z technologii opartych o zastosowanie PEM.

Polska również stosuje się to tych wytycznych oraz zaleceń Komisji Europejskiej w tym zakresie, gwarantujących bezpieczeństwo i ochronę ludzkiego zdrowia przed działaniem pola elektromagnetycznego o częstotliwości radiowej.

W zakrojonych na szeroką skalę badaniach epidemiologicznych nie udowodniono nigdy zależności między ryzykiem zachorowania na nowotwory na skutek zwiększonej ekspozycji na promieniowanie elektromagnetyczne. Nie stwierdziło tego WHO, ani amerykańska Agencja Żywności i Leków FDA. Nie ma żadnego dowodu na to, iż promieniowanie, które dociera do nas ze słupów, ze stacji nadawczych lub promieniowanie, które wysyła nasz telefon do stacji nadawczej, może szkodzić zdrowiu i wywoływać chorobę nowotworową. Warto posłuchać co mówią eksperci, zamiast siać defetyzm w mediach społecznościowych nie poparty żadnymi analizami ani dowodami.

Jolanta Czudak