Zakażenie wokół protezy stawu jest stosunkowo częstym powikłaniem po endoprotezoplastyce. Wszczepianie protez jest w tej chwili bardzo często przeprowadzaną operacją, która pomaga w leczeniu wielu patologii związanych z układem kostnym.
Większość przypadków dotyczy protez stawu biodrowego lub kolanowego. Choć są to zabiegi z potencjalnie bardzo dobrymi wynikami, to jednak, jak każda inna technika operacyjna, mogą wiązać się z powikłaniami. Dlaczego występuje zakażenie wokół protezy stawu? Jakie są jego objawy? Poniżej odpowiemy na te pytania.
Czym jest zakażenie wokół protezy stawu?
Zakażenie wokół protezy stawu jest również znane jako „zakażenie okołoprotezowe”. Jest to powikłanie, które zagraża zarówno obszarowi wymienionego stawu, jak i sąsiednim tkankom.
Artroplastyka to medyczna nazwa tej procedury. Według informacji Clínica Universidad de Navarra w Hiszpanii przeprowadza się rocznie około 30 000 tego typu zabiegów. Jest to bezpieczna procedura, która w większości przypadków powoduje wyraźną poprawę jakości życia pacjenta.
Stawy, które najprawdopodobniej zostaną zastąpione protezą to biodro i kolano.Mimo to, jak stwierdzono w publikacji w Clinical Microbiology Review, mniejszość pacjentów doświadczy powikłań i w pewnym momencie swojego życia będzie wymagać dodatkowej operacji. Szacuje się, iż 2-4% przypadków zabiegu kończy się infekcją.
Dużym problemem jest fakt, iż może to powodować inne poważne komplikacje, a także wysokie koszty dla systemu opieki zdrowotnej. Samo w sobie jest zwykle spowodowane przez bakterie własne pacjenta, które tworzą galaretowatą powłokę na protezie.
Dzieje się tak, gdy mikroorganizmy te przywierają do powierzchni protezy. Tam rozmnażają się i dają początek powłoce, którą nazywa się biofilmem. Jest to mechanizm ochronny przed działaniem antybiotyków, który czyni je bardziej odpornymi na leczenie.
Zakażenie wokół protezy stawu – dlaczego do niego dochodzi?
Infekcja protez stawowych może być spowodowana przez różne rodzaje bakterii. Jak wskazaliśmy, przylegają one do protezy i tworzą biofilm. Aby to zrobić, tworzą warstwy, jedna na drugiej. To wyjaśnia, dlaczego bakterie znajdujące się w głębszych warstwach są bardziej odporne na antybiotyki.
Jednak sama proteza zmienia również funkcję niektórych komórek układu odpornościowego, takich jak fagocyty. Wszystkie te czynniki sprzyjają postępowi infekcji i utrudniają jej leczenie.
Zwykle zaangażowane bakterie to gronkowce. W tej grupie najczęściej występującymi mikroorganizmami są Staphylococcus aureus i Staphylococcus epidermidis oraz:
- Escherichia coli.
- Pseudomonas aeruginosa.
- Enterococcus spp.
Może to być również infekcja wielobakteryjna. Oznacza to, iż może być wywołana przez więcej niż jedną bakterię. Rzadziej występują również infekcje grzybicze.
Sądzimy, iż możesz być zainteresowany przeczytaniem również artykułu: Zespół hipermobilności stawów: co to jest i jak sobie z nim radzić?
Zakażenie wokół protezy stawu – rodzaje
Infekcja protez stawowych jest zwykle klasyfikowana według czasu rozwoju. Niektórzy autorzy rozróżniają infekcję ostrą i przewlekłą. Jednak, jak wyjaśniono w przewodniku Prioam, można ją również sklasyfikować w następujący sposób:
- Wczesna infekcja pooperacyjna (PPI).
- Późna przewlekła infekcja (LCI).
- Ostre zakażenie krwiopochodne (AHI).
Wczesna infekcja pooperacyjna lub ostra infekcja
Wczesne zakażenie pooperacyjne to takie, które występuje w pierwszym miesiącu po założeniu protezy. Niektórzy uważają, iż przez cały czas uważa się to za ostrą infekcję do trzech miesięcy po operacji.
Istnieje szereg kryteriów, które pomagają zidentyfikować ten typ infekcji protezy stawu. Zwykle dochodzi do rozejścia się i ropienia rany pooperacyjnej. Ponadto, gdy płyn jest usuwany ze stawu i badany w laboratorium, często wykrywa się obecność bakterii.
W takich przypadkach ważna jest wczesna diagnoza i leczenie. W ten sposób można uniknąć konieczności wymiany protezy z powodu infekcji.
Ostra infekcja krwiopochodna
Ostre zakażenie krwiopochodne występuje, gdy ognisko zakażenia znajduje się w innym miejscu ciała. Innymi słowy, bakterie mogą pochodzić z innego procesu, takiego jak zapalenie płuc, infekcja dróg moczowych, zapalenie wsierdzia itp. Dzieje się tak, iż są przenoszone wraz z krwią i ostatecznie kolonizują protezę.
Zakażenie protezy stawowej typu przewlekłego
O przewlekłym zakażeniu mówi się zwykle, gdy od założenia protezy minęły trzy miesiące. Leczenie jest bardziej skomplikowane niż w przypadku ostrego zakażenia, ponieważ biofilm bakteryjny dojrzał i nie można go usunąć.
Ten stan rozwija się stopniowo i podstępnie. Ból utrzymuje się przez wiele miesięcy, chociaż nie ma wyraźnych oznak infekcji ani gorączki. W niektórych przypadkach mogą występować ropnie i przetoki. W takich przypadkach zwykle konieczna jest wymiana protezy.
Objawy towarzyszące
Objawy infekcji protezy stawu różnią się w zależności od tego, czy są ostre, czy przewlekłe. Należy zauważyć, iż około połowa przypadków ma charakter przewlekły. Dlatego jednym z dominujących objawów jest ból zapalny.
Problem polega na tym, iż artroplastyka może powodować ból, niekoniecznie powodując infekcję. Dlatego czasami trudno jest postawić prawidłową diagnozę. Oprócz bólu może wystąpić brak funkcjonalności w stawie.
W przypadku ostrej infekcji pacjenci zwykle wykazują gorączkę. Rana operacyjna nie goi się prawidłowo, może się też sączyć ropna substancja. Obszar ten jest zwykle opuchnięty, ciepły i czerwony.
Podoba Ci się ten artykuł? Możesz także przeczytać: Wysięk stawowy: co to jest i jak można go leczyć?
Jak diagnozuje się infekcję endoprotezy stawu?
Diagnozę tego typu infekcji należy postawić wcześnie. Zapobiega to przewlekłości infekcji i konieczności powtarzania operacji. Aby to zrobić, ważne jest adekwatne monitorowanie pacjenta i zwracanie uwagi na wszelkie znaki ostrzegawcze.
Istnieje jednak szereg badań uzupełniających, które mogą pomóc w postawieniu diagnozy. Jednym z nich jest pozytonowa tomografia emisyjna. Jest to technika wykorzystująca znacznik glukozy. Cząsteczka ta jest wychwytywana przez bakterie wywołujące infekcję.
W ten sposób dzięki skanu można ocenić obszary, w których znajdują się bakterie. Inne przydatne testy to analiza płynu maziowego i badania krwi. Przydatne mogą być również ultradźwięki i zdjęcia rentgenowskie.
Dostępne zabiegi
Zakażenie endoprotez stawowych wymaga leczenia wielodyscyplinarnego. We wszystkich typach jest zwykle łączone leczenie farmakologiczne i chirurgiczne. Leczenie farmakologiczne polega na uśmierzaniu bólu i podawaniu określonych antybiotyków w celu wyleczenia infekcji.
Chirurgia może być stosowana do oczyszczania tkanek. W przypadkach, gdy infekcja jest przewlekła, prawdopodobnie konieczna będzie wymiana protezy. Można to zrobić jako procedurę jednoetapową lub dwuetapową.
Oznacza to, iż nową protezę można umieścić w tej samej operacji. Wariant dwuetapowy polega na zdjęciu protezy, oczyszczeniu okolicy i założeniu przekładki zawierającej antybiotyki. Następnie w kolejnej operacji umieszczana jest nowa proteza.
Aby rozpocząć leczenie antybiotykami, zaleca się najpierw zidentyfikowanie bakterii i jej wrażliwość na dane leki. Czas trwania leczenia może być długi. W niektórych przypadkach, takich jak proteza kolana, może być zalecanych choćby sześć miesięcy leczenia.
Pamiętaj: Infekcja protez stawowych może być poważna
Chociaż nie jest to bardzo częste powikłanie, zakażenie wokół protezy stawu to coś, czego chirurdzy bardzo się obawiają. Dzieje się tak dlatego, iż w niektórych przypadkach wymaga to dalszej operacji i wymiany protezy.
Ważne jest, aby pacjenci byli świadomi objawów przedmiotowych i podmiotowych, aby móc wcześnie zidentyfikować infekcję. Ponadto lekarze powinni jak najszybciej postawić diagnozę, ponieważ zmniejsza to prawdopodobieństwo ponownej operacji.
