Wzrasta liczba zakażeń HIV, ale sieć punktów konsultacyjno-diagnostycznych nie rozwija się

Od 2020 roku obserwujemy wzrost liczby zarejestrowanych zakażeń wirusem HIV. Krajowe Centrum ds. AIDS, będące agendą ministra zdrowia, organizuje konkursy na działalność punktów konsultacyjno-diagnostycznych, w których można bezpłatnie i anonimowo wykonać badania w kierunku HIV, HCV i kiły. W 2015 roku takich punktów było w Polsce 30, w tej chwili jest ich 28.

Wiceminister Wojciech Konieczny podał – w odpowiedzi na interpelację poselską – informacje dotyczące działalności punktów konsultacyjno – diagnostycznych zajmujących się AIDS. W ostatnich 10 latach ich liczba podlegała lekkim zmianom, ale utrzymuje się na stałym poziomie:

• w 2015 roku było w Polsce 30 PKD;
• w 2016 – 29;
• w 2017 – 31;
• w 2018 – 30;
• w 2019 – 30;
• w 2020 – 29;
• w 2021 – 28,
• w 2022 – 27;
• w 2023 – 29, otwarto 2 PKD: w Nowym Sączu (działał w okresie 30.06.2023-31.12.2024) i Sopocie (działa od 17.04.2023 do teraz);
• w 2024 – 29, otwarto nowy PKD w Katowicach (od 20.05.2024 do teraz);
• w 2025 – 28 PKD, organizacja działająca w Nowym Sączu nie wzięła udziału w konkursie.

Krajowe Centrum ds. AIDS udostępnia na swojej stronie informacje o punktach, w których można wykonać bezpłatne badania w kierunku zakażenia HIV, HCV lub kiłą, z którymi ma podpisaną umowę dotacyjną lub pozadotacyjną. Informacje o działalności PKD są na bieżąco uzupełniane. PKD te działają zgodnie ze standardami opracowanymi przez Centrum, korzystają z dostarczanych przez Krajowe Centrum testów oraz z systemu ankiet PKD.

Posłanki Anita Kucharska-Dziedzic, Joanna Wicha, Klaudia Jachira skierowały do Ministerstwa Zdrowia interpelację dotyczącą walki z AIDS. Zwróciły uwagę, iż na przestrzeni lat 2020–2024 obserwuje się znaczący wzrost zarejestrowanych zakażeń wirusem HIV. Krajowe Centrum ds. AIDS, będące agendą ministra zdrowia udostępnia na swojej stronie internetowej między innymi informację o lokalizacji punktów konsultacyjno-diagnostycznych, w których można bezpłatnie i anonimowo wykonać badania w kierunku HIV, HCV i kiły. Są one prowadzone przez podmioty prywatne lub fundacje i stowarzyszenia, a finansowe ze źródeł publicznych w drodze konkursów..

W latach 2020-2025 doszło do skreślenia z tej listy kilku punktów. Do miast, w których nie ma już PKD należą: Ełk (od 2022 roku), Gorzów Wielkopolski (od 2023 roku), Jelenia Góra (od 2024 roku), Słupsk (od 2022 roku), przestał także działać punkt we Wrocławiu przy ulicy Podwale 74 (od 2023 roku).

Wiceminister zdrowia w odpowiedzi na interpelację wyjaśnił, iż przyczyny zamykania się punktów bywają różne: problemy kadrowe, lokalowe, finansowe, organizacyjne, związane z odbiorem społecznym lub brakiem wsparcia ze strony lokalnych władz. W PKD można bezpłatnie, anonimowo i bez skierowania można wykonać testy w kierunku HIV, a od 2022 roku w większości PKD – także testy w kierunku kiły i HCV. Jak wskazał min. Konieczny, rozwój sieci PKD jest bardzo istotny z punktu widzenia zdrowia publicznego, ale nie może się odbywać kosztem anonimowości osób testujących się w PKD. Dlatego wykluczone jest, aby punkty były tworzone w mniejszych miejscowościach. W trosce o racjonalne wydawanie środków publicznych punkty są tworzone tam, gdzie widoczne jest zainteresowanie społeczeństwa wykonywaniem takich testów.