Otępienie to pogorszenie funkcjonowania mózgu związane z zaburzeniem funkcji poznawczych, m.in. pamięci, myślenia, a także zachowania. Otępienie może mieć wiele przyczyn, ale najczęstszą z nich jest choroba Alzheimera. Częstość występowania otępienia jest zależna od wieku. U osób młodszych i w średnim wieku otępienie jest rzadkie, jego częstość występowania wzrasta nieznacznie po 50. roku życia.
W wielu krajach otępienie jest największym zabójcą. Zabija więcej ludzi niż rak czy choroby serca, a zaczyna się od pogorszenia funkcji poznawczych – pogorszenia zdolności myślenia, rozumowania i zapamiętywania. Tak więc ustalenie przyczyn pogorszenia funkcji poznawczych jest ważnym i pilnym zadaniem naukowym.
Od wielu lat wśród czynników chroniących przed rozwojem otępienia wymieniano wykształcenie. Wydawało się bowiem, iż im wyższe wykształcenie, tym mniejsze pogorszenie funkcji poznawczych (zgodnie z zasadą “spadania z wyższego konia”).
Najnowsze badania wydają się przeczyć tej tezie.
Badanie
W ostatnich dniach opublikowano metaanalizę badającą wpływ wykształcenia na częstość i nasilenie otępienia.
Autorzy przeprowadzili systematyczny przegląd prac oceniających związek między osiągnięciami edukacyjnymi a zmianą wyników w sześciu domenach poznawczych (pamięć epizodyczna, szybkość przetwarzania, płynność słowna, inteligencja skrystalizowana, inteligencja płynna i zdolności globalne) w populacji ogólnej osób starszych.
Różnice w przeprowadzonych analizach nie były statystycznie istotne i wskazywały, iż jakikolwiek związek między wykształceniem a zmianami w wynikach poznawczych ma prawdopodobnie znikomą wielkość.
Kontekst
Choć w powyższej analizie nie udowodniono związku między wyższym wykształceniem i ochroną przed otępieniem, niektóre z analizowanych badań wskazywały na taką korelację.
Autorzy przekonują, iż może to wynikać nie tyle bezpośrednio z poziomu wykształcenia, co czynników z nim związanych.
Otępienie jest bowiem związane z takimi czynnikami, jak otyłość, zanieczyszczenie powietrza i urazy głowy. Osoby z wyższym wykształceniem zwykle więcej zarabiają i mogą sobie pozwolić na życie na obszarach mniej zanieczyszczonych. Związek między statusem społeczno-ekonomicznym a otyłością jest bardzo dobrze znany. Wreszcie, osoby z wyższym wykształceniem rzadziej wykonują prace fizyczne, z których część wiąże się z ryzykiem urazu głowy.
