W związku z opublikowaniem w dniu 31 lipca 2025 roku, na łamach Krytyki Politycznej artykułu autorstwa Pani Doroty Próchniewicz zatytułowanego: „Gorzko, gorzko, czyli kilka refleksji o niedowiezionej asystencji.”, zawierającego liczne nieprawdziwe i krzywdzące informacje, wysłaliśmy wspólnie z Polskim Forum Osób z Niepełnosprawnościami (PFON) oraz Polskim Stowarzyszeniem na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną (PSONI) wniosek o niezwłoczne, bezpłatne opublikowanie sprostowania do wspomnianego artykułu.
Poniżej umieszczamy treść Wniosku.
Wniosek o sprostowanie
W imieniu Fundacji Avalon, Polskiego Forum Osób z Niepełnosprawnościami oraz Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną, na podstawie art. 31a oraz art. 32 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe zwracamy z wnioskiem o niezwłoczne, bezpłatne opublikowanie sprostowania do artykułu opublikowanego w dniu 31 lipca 2025 roku, autorstwa Pani Doroty Próchniewicz zatytułowanego: „Gorzko, gorzko, czyli kilka refleksji o niedowiezionej asystencji.”
Szanowni Państwo, z dużą uwagą i niepokojem przeczytaliśmy niniejszy artykuł dotyczący asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami. Szanując wolność wypowiedzi, a także podkreślając konieczność diagnozy realnych problemów i systemowych zaniedbań polityki państwa na rzecz środowiska osób z niepełnosprawnościami, sprzeciwiamy się nieprawdziwym i nieścisłym informacjom zawartym w publikacji Krytyki Politycznej.
Nieprawdziwe i nieścisłe informacje godzą nie tylko w dobre imię Fundacji Avalon, Polskiego Forum Osób z Niepełnosprawnościami (PFON), Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną (PSONI), ale też działają na szkodę środowiska osób z niepełnosprawnościami i innych organizacji oraz instytucji zaangażowanych w działalność na rzecz osób z niepełnosprawnościami.
W imieniu Fundacji Avalon, PFON oraz PSONI, podmiotów działających od wielu lat na rzecz dostępu do asystencji osobistej oraz innych form wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami, zmuszeni jesteśmy odnieść się do nieprawdziwych, tendencyjnych sformułowań, wprowadzających w błąd czytelników i czytelniczki i zniesławiających sugestii zawartych w artykule.
Co ważne, Fundacja Avalon, PFON i PSONI prowadzą działania o różnym charakterze i specyfice od bardzo wielu lat, na rzecz milionów osób z niepełnosprawnościami i ich bliskich, a artykuł Pani Doroty Próchniewicz to niesprawiedliwe i bardzo krzywdzące działanie wymierzone wobec całego reprezentowanego przez nas środowiska.
Odnosząc się do konkretnych twierdzeń z artykułu:
Cytat z artykułu: „Podobnie z Lewicą i kilkoma dużymi organizacjami: Polskim Forum Osób z Niepełnosprawnościami (PFON), Polskim Stowarzyszeniem na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną (PSONI) i Fundacją Avalon, które usadowiły się najbliżej roboczych stolików, przy których powstawał rządowy projekt – prawdopodobnie dlatego, iż do nich miałaby trafić solidna część środków na organizowanie asystencji, bo państwo przecież niemal nie posiada własnego zaplecza i nie widać, by w ogóle zamierzało je tworzyć.”
Nie jest prawdą, iż Fundacja Avalon, PFON i PSONI „usadowiły się najbliżej roboczych stołków, przy których powstawał rządowy projekt”. Artykuł nie wymienia bowiem ani jednego stanowiska, sytuacji, działania potwierdzającego, iż aktywności Fundacji Avalon, PFON i PSONI wykraczały poza powszechne, transparentne i publiczne działania rzecznicze, prowadzone w Polsce przez wiele organizacji pozarządowych.
Ponadto, to bardzo potoczne sformułowanie zawiera w sobie pejoratywne i zniesławiające wskazania, które mogą narazić nas na utratę zaufania społecznego niezbędnego organizacjom pozarządowym. Fundacja Avalon, PFON i PSONI brały udział w oficjalnych i publicznych konsultacjach kolejnych projektów ustawy o asystencji osobistej, prezentując swoje uwagi, dostępne na stronach Rządowego Centrum Legislacji. Nasze ogromne zaangażowanie i motywacja w realizację systemowej asystencji osobistej na rzecz osób z niepełnosprawnościami wynika z wieloletnich doświadczeń we wspieraniu osób z niepełnosprawnościami i ich rodzin w walce o niezależność, sprawczość, godność i pełne uczestnictwo w życiu społecznym.
Jest także zobowiązaniem naszych statutów i misji naszych organizacji. Przedstawianie stanowisk, konsultacje, litygacja strategiczna, kampanie społeczne, protesty, udział w posiedzeniach komisji sejmowych, spotkaniach i seminaria to powszechne i zgodne z prawem narzędzia rzecznicze.
Nie jest także prawdą, iż do Fundacji Avalon, PSONI i PFON miałaby trafić „solidna część środków na organizowanie asystencji”. Artykuł nie wskazuje, na jakiej podstawie – ze wskazaniem konkretnych zapisów projektu ustawy – byłoby to możliwe. Aktualne rozwiązania projektu ustawy przewidują trzy możliwości organizacji asystencji osobistej – realizatorem może być powiat, organizacja pozarządowa lub osoba z niepełnosprawnością może sama zatrudnić asystenta. Trzeba podkreślić, iż wybór ścieżki ma być swobodną decyzją samej osoby z niepełnosprawnością, która będzie decydowała, czy wybierze organizację pozarządową, czy innego realizatora. Taka zupełnie nowa w polskim prawie procedura będzie ogromnym wyzwaniem właśnie dla organizacji pozarządowych.
Jednak dla nas najważniejsza jest niezależność osób z niepełnosprawnościami, dlatego ją popieramy.
Jak zauważa sama Autorka artykułu, „państwo nie posiada niemal własnego zaplecza”, by organizować asystencję osobistą. Ewentualna realizacja usługi asystencji osobistej przez organizacje pozarządowe jest wynikiem potrzeby wspierania osób, których głos nie jest słyszalny, lub które mają ogromne trudności w samodzielnym zatrudnieniu asystenta.
Publikowanie w związku z powyższym wprowadzających w błąd informacji traktujemy jako naruszające nasze dobra osobiste. Ani Avalon, ani PFON ani PSONI nie prowadzą działalności nastawionej na zysk.
Cytat z artykułu: „Odnoszę wrażenie, iż deklarującym poparcie dla sprawy pojęcia „asystencja osobista” i „ustawa o asystencji” zlały się w jedno. Gratuluję lobbystom i PR-owcom sukcesu! Na pewno wpłynie on na sposób postrzegania sytuacji osób z niepełnosprawnościami, choć niestety bez pogłębionej refleksji.”
Artykuł wskazując, iż „PR działa” sugeruje, iż działania Fundacji Avalon, PSONI i PFON w zakresie asystencji osobistej są przede wszystkim komunikacją wizerunkową. Warto w tym miejscu przypomnieć, iż PSONI od 1963 r., PFON od 2003 r., Fundacja Avalon od 2006 roku wspierają środowiska osób z niepełnosprawnościami, jako jedne z wielu organizacji
pozarządowych.
Nasz głos w debacie o asystencji osobistej nie jest PR, ale reprezentacją potrzeb osób z niepełnosprawnościami i ich rodzin, dla których samotność, brak pomocy przy wstaniu z łóżka, dostaniu się do pracy czy do lekarza to codzienność.
Cytat z artykułu: „Obawiam się, iż społeczeństwo uwierzyło, iż osobom z niepełnosprawnością brakuje już tylko asystencji i od razu zaczną wieść szczęśliwe życie. Tymczasem ustawa realnie poprawiłaby los może 8–10 proc. osób z niepełnosprawnościami – tych, które mieszkają same, może pracują, są w wystarczająco wysokiej kondycji intelektualnej, by decydować o sobie i dostosować się do wymagań życia w społeczeństwie, choć na wózkach, z problemami fizycznymi.”
Nie jest prawdą, iż usługa asystencji osobistej jest skierowana wyłącznie do osób z niepełnosprawnością fizyczną. Asystencja osobista to jedno z podstawowych narzędzi umożliwiających niezależne życie, zapisane w Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami, której Polska jest stroną. Jak pokazują doświadczenia międzynarodowe, a także polskie działanie realizowane w ramach różnego typu programów, stanowi ona także istotną formę wsparcia osób z niepełnosprawnością intelektualną.
Oczywiście sposób wykonywania usługi należy do dostosować do potrzeb konkretnej osoby, jednakże zawarte w artykule twierdzenia wprowadzają w błąd opinię publiczną co do istoty asystencji osobistej. Nie negujemy przy tym, iż asystencja osobista jest skierowana w projekcie ustawy do osób z największą potrzebą wsparcia. Nasze organizacje wbrew w zawartym twierdzeniom artykule, od wielu lat wskazują na potrzebę zaplanowania innych form wsparcia, obejmujących potrzeby wszystkich osób z niepełnosprawnościami.
Cytat z artykułu: „Przypomnijmy, iż ci sami ludzie, którzy współtworzyli treść projektu ustawy o asystencji, wcześniej zaserwowali nam ustawę o świadczeniu wspierającym.
Mowa o środowiskach związanych z wymienianymi już PFON, PSONI, Fundacją Avalon. Oraz Protestem 2119, który, odkąd na początku 2023 roku dołączył do wyżej wymienionych, ówczesnych orędowników ustawy o świadczeniu wspierającym, gwałtownie przestał być szeroko popieranym ruchem społecznym.”
Nie jest prawdą, jakoby nasze organizacje „współtworzyły projekt ustawy i asystencji osobistej”. Uczestniczyliśmy w powszechnych konsultacjach przedstawiając swoje stanowisko i uwagi. Nie jest również prawdą, iż Fundacja Avalon, PFON, PSONI „zaserwowali ustawę o świadczeniu wspierającym”. Powyższe twierdzenia wprowadzają w błąd opinię publiczną i stanowią naruszenie naszego wizerunku. Oczywiście w dyskusji publicznej mogą się pojawiać się różne opinie. Autorka artykułu pominęła fakt, iż świadczenie wspierające przyniosło bardzo realne wsparcie dużej części środowiska osób z niepełnosprawnościami. Jest ono zdecydowanie bardziej elastyczne od poprzedniego. W związku z tym nasze organizacje potwierdzając podejmowanie działań na rzecz wprowadzenia tego świadczenia, przypominają, iż wielokrotnie wskazywaliśmy na potrzebę konkretnych działań państwa w trudnym procesie jego wprowadzania.
Z poważaniem,
Łukasz Wielgosz – Członek Zarządu, Fundacja Avalon
dr Krzysztof Kurowski – Przewodniczący, Polskie Forum Osób z Niepełnosprawnościami
dr Monika Zima-Parjaszewska – Prezeska, Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną
