Grypa to wirus, który powoduje zakażenie górnych dróg oddechowych i wywołuje poważną chorobę zakaźną. Wirusy A i B krążą wśród ludzi, są przyczyną grypy sezonowej. Chorobą tą można zarazić się drogą kropelkową lub przez kontakt z zakażoną osobą. Natomiast zakażenie wirusem C przebiega trochę inaczej. Grypa charakteryzuje się bardzo wysoką zaraźliwością i przyczynia się do dużej ilości zgonów na całym świecie. Sprawdźmy, co to jest grypa i jak się przed nią bronić.
Wirus grypy – rodzaje
Jaki wirus wywołuje grypę? To choroba wirusowa, mogą ją powodować cztery typy wirusów: A, B, C i D. Wirusy grypy mają receptory, które odpowiadają za ich specyficzność gatunkową. Wirusy A i B są przyczyną corocznej grypy sezonowej i powodują infekcje dróg oddechowych u ludzi. Istnieje wiele szczepów grypy, dodatkowo mogą one zmieniać się każdego roku.
Na początek skoncentrujmy się na takim zagadnieniu, jak grypa wirus typu A. Można ją scharakteryzować dzięki typów H i N, takich jak H1N1 i H3N2. w tej chwili ten typ wirusa stanowi największe zagrożenie, ponieważ najczęściej mutuje. Oznacza to, iż genom wirusa ulega zmianom, dostosowując się do zmieniających się warunków. Wirusem grypy typu A mogą zarazić się ludzie oraz zwierzęta, np. konie, świnie oraz ptaki. Charakteryzuje się on największą zakaźnością, co sprawia, iż może doprowadzić do wystąpienia epidemii, a choćby pandemii. Wirus ten został wyizolowany w 1933 roku. W obrębie wirusa typu A można wyszczególnić dwa podtypy – to hemaglutyniny (H) oraz neuraminidazy (N). Zmienność antygenowa wirusa A jest bardzo wysoka, dlatego konieczna jest ciągła aktualizacja dostępnych szczepionek.
Wirus grypy B jest niesklasyfikowany na podtypy, jednak można go podzielić ze względu na pochodzenie. w tej chwili krążące wirusy B należą do linii B/Yamagata lub B/Victoria. Mogą się nim zarazić wyłącznie ludzie, należy do rodziny ortomykowirusów. Po raz pierwszy został wyizolowany w 1940 roku, jest on znacznie mniej groźny niż wirus typu A. Dodatkowo wirus typu B rzadziej przechodzi mutacje.
Wirus grypy typu C jest wykrywany rzadziej niż A i B. Na ogół jest przyczyną łagodnych infekcji, dlatego nie wpływa znacząco na zdrowie publiczne. Pierwszy raz został odkryty w 1949 roku. Wirus ten ma niewielkie możliwości mutacji i wywoływania pandemii. Zakażenie wirusem C często przypomina zwykłe przeziębienie.
Wirusy grypy typu D nie powodują choroby u ludzi, zarażają natomiast bydło.
Grypa to poważna, zakaźna choroba, która nieleczona może doprowadzić do powikłań. Z tego powodu po zauważeniu pierwszych objawów warto skonsultować się z lekarzem i zastosować leki przeciwwirusowe. Szybką pomoc w otrzymaniu lekarstw zapewni opcja e-recepta. Po otrzymaniu kodu recepty bez wychodzenia z domu można wykupić lekarstwa w najbliższej aptece.
Wirus grypy – drogi zakażenia i czynniki ryzyka
Czy grypa jest chorobą zakaźną? Tak, jest to choroba zakaźna. Wirus grypy najczęściej atakuje w porze jesienno-zimowej i wczesną wiosną.
Do zakażenia wirusem grypy dochodzi:
- Drogą kropelkową – podczas kontaktu z chorym, który kaszle lub kicha, wtedy kropelki śliny wraz z wirusem mogą osadzać się na błonie śluzowej ust i nosa osoby przybywającej blisko chorego. Do zakażenia może dojść również poprzez pocałunek lub podanie ręki.
- Drogą pokarmową – do zakażenia dochodzi przez kontakt z zakażonymi przedmiotami. Niektóre wirusy mogą choćby przez kilka godzin utrzymywać się na różnych przedmiotach, np. służących do codziennego użytku.
- Bliski kontakt – np. dotykanie chorych lub martwych zwierząt (świnie, ptaki domowe, dziki). Ptasią grypą można zarazić się również, spożywając surowe lub niedogotowane mięso oraz jaja pochodzące od chorych ptaków.
Jak działa wirus grypy? Po przedostaniu się do organizmu zakaża i uszkadza komórki nabłonkowe układu oddechowego (nosa, krtani, tchawicy i oskrzeli).
Okres wylęgania grypy wynosi od 18 do 72 godzin (około 2 dni). Chory człowiek rozprzestrzeniania wirusa przez cały czas trwania choroby.
Na zarażenie wirusem grypy są narażone wszystkie grupy wiekowe. Jednak u niektórych istnieje większe ryzyko wystąpienia ciężkiej choroby lub powikłań. Do takiego grona należą:
- kobiety w ciąży;
- dzieci poniżej 59. miesiąca życia;
- osoby starsze;
- osoby z przewlekłymi schorzeniami (choroby serca, płuc, nerek, metaboliczne, neurorozwojowe, wątroby lub hematologiczne);
- osoby z chorobami immunosupresyjnymi (HIV/AIDS, przyjmujące chemioterapię lub sterydy oraz chorujące na nowotwór złośliwy).
Na wysokie ryzyko zakażenia wirusem grypy narażeni są także pracownicy służby zdrowia ze względu na zwiększony kontakt z pacjentami.
Jak objawia się wirus grypy?
Objawy wirusa grypy są podobne do zwykłego przeziębienia i często podobne symptomy występują przy zakażeniu wirusem A oraz B.
Jakie są objawy grypy? Choroba objawia się następująco:
- Objawy grypy typu A są bardzo charakterystyczne. Do tego pojawiają się gwałtownie po zarażeniu. Najpierw pojawia się wysoka gorączka, mogą jej towarzyszyć bóle mięśni. Wraz z rozwojem choroby występują inne symptomy jak kaszel, katar, ból gardła, głowy, czasami ból oczu i duże osłabienie.
- W grypie typu B występują podobne objawy jak przy wirusie A, jednak trudniej określić rodzaj wirusa, niezbędne jest wykonanie testu RT-PCR, pozwalającego na identyfikację kodu genetycznego patogenu chorobotwórczego. Do typowych objawów grypy typu B należą: bóle mięśniowe, ból głowy, gardła, kaszel, wysoka gorączka i nieżyt nosa.
Objawy wirusa grypy typu C przypominają zwykłe przeziębienie.
Wirus grypy a przeziębienie – jak rozpoznać?
Przeziębienie lub infekcja grypopodobna z nieżytem, bólem głowy i kończyn może być nieprzyjemna, jednak nie zagraża życiu człowieka. Przeziębienie najczęściej jest wywołane przez rinowirusy. Natomiast przyczyny grypy to zakażenie wirusem A lub B. Infekcja taka może doprowadzić do ciężkich i zagrażających życiu powikłań jak zapalenie mięśnia sercowego lub zapalenie płuc.
Typowe objawy grypy i przeziębienia mogą by podobne, w obydwu infekcjach mogą występować bóle głowy, kaszel, gorączka, bóle mięśniowe i osłabienie. W związku z tym trudno je odróżnić. Jednak choroby te mogą różnić się stopniem ciężkości i przebiegiem. Przy przeziębieniu objawy są zwykle mniej dotkliwe, występuje np. łamanie w kościach bez gorączki, natomiast przy grypie infekcja ma gwałtowniejszy przebieg i bardziej obciąża organizm oraz układ krążenia.
Najłatwiejszy sposób sprawdzenia, czy to przeziębienie, czy grypa, to badania wirusologiczne. Obejmują one wyselekcjonowanie materiału genetycznego wirusa (metodą RT-PCR), metodę immunofluorescencji, szybkie testy diagnostyczne wykrywające antygen wirusa (RIDT), izolację wirusa w hodowli i szybki test antygenowy. Najdokładniejszą metodą badania jest RT-PCR. Natomiast szybkie testy na obecność antygenu charakteryzują się umiarkowaną czułością, z tego powodu wynik ujemny nie powinien być przyczyną wykluczenia zakażenia.
Wirus grypy – jak leczyć, żeby uniknąć powikłań?
Leczenie grypy skupia się przede wszystkim na kuracji objawowej, obejmuje ona:
- odpoczynek w łóżku, picie dużej ilości płynów, izolacja chorego;
- leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe – paracetamol, NSLPZ (np. ibuprofen), u dzieci i młodzieży do ukończenia 18. roku życia nie należy stosować leków zawierających kwas acetylosalicylowy;
- Leki przeciwkaszlowe (syrop), leki kurczące naczynia błony śluzowej nosa (krople) oraz izotoniczne lub hipertoniczne roztwory soli do nosa;
- Witamina C i rutozyd.
Jak wyleczyć grypę? U osób zakażonych na grypę konieczne jest podanie leków przeciwwirusowych. W Polsce na grypę stosuje się leki zawierające następujące substancje:
- oseltamiwir, zanamiwir i peramiwir;
- marboksyl baroksawiru;
- amantadyna i rymantadyna.
W przypadku osób, u których grypa przebiega ciężko, konieczne jest leczenie w szpitalu.
Zapobieganie zarażeniu wirusem grypy
Najskuteczniejszą metoda zapobiegania zarażeniu wirusem grypy jest szczepienie. Do innych metod zmniejszających ryzyko zachorowania należy higiena osobista, czyli mycie rąk, zasłanianie chusteczką ust podczas kasłania i nosa podczas kichania. Warto także zadbać o zdrową dietę, wzbogaconą o owoce i warzywa.
Niestety, przechorowanie grypy nie zapewnia odporności na zakażenie. Z tego powodu szczepienia na grypę trzeba powtarzać co rok.
Grypa to choroba wywoływana przez wirusy typu A, B, C. Jest bardzo zakaźna, zarazić się można drogą kropelkową lub przez kontakt z chorym. Nieleczona grypa może doprowadzić do groźnych powikłań. Skutecznym sposobem zapobiegania zakażeniu grypą jest szczepienie.
