Do tej pory większość prowadzonych badań nad związkiem między przedwczesnym porodem a późniejszymi rozmiarami ciała skupiała się na wpływie urodzeniowej masy ciała dziecka, a nie na wieku ciąży (gestational age – GA). Nowe badanie wspierane przez finansowane ze środków UE projekty LIFECYCLE i EUCAN-Connect dostarcza informacji na temat tego, w jaki sposób GA przy urodzeniu wiąże się z rozmiarem ciała w czasie od niemowlęctwa do okresu dojrzewania.
Na potrzeby swoich badań naukowcy przeanalizowali dane 253 810 par matek z dziećmi w 16 badaniach kohortowych z 11 państw Europy, Ameryki Północnej i Australazji. Ich analiza skupia się na następujących kluczowych etapach wzrostu: wczesne niemowlęctwo (do 6 miesięcy), późne niemowlęctwo (od 6 miesięcy do 2 lat), wczesne dzieciństwo (od 2 do 5 lat), środkowe dzieciństwo (od 5 do 9 lat), późne dzieciństwo (od 9 do 14 lat) i dojrzewanie (od 14 do 19 lat).
Dokładniejsze przyjrzenie się GA i masie ciała
– Nasze badanie rozszerza poprzednie badania, badając związek między GA i nadwagą w okresie dojrzewania oraz na kluczowych etapach rozwoju wzrostu na przestrzeni całego dzieciństwa – informują autorzy w swojej pracy opublikowanej w czasopiśmie „PLOS Medicine”.
Schemat badania i duża wielkość próby umożliwiają przyjrzenie się prawdopodobieństwu wystąpienia nadwagi u wcześniaków. GA podzielono na następujące kategorie: od 28 do 33 tygodni (bardzo skrajny wcześniak), od 34 do 36 tygodni (skrajny wcześniak), od 37 do 38 tygodni (wcześniak), od 39 do 41 tygodni (noworodek donoszony) i od 42 do 43 tygodni (noworodek urodzony po terminie).
– Ten podział na różne kategorie porodów przedwczesnych jest ważny, ponieważ krótszy czas trwania ciąży wiąże się ze zwiększonym ryzykiem śmiertelności, niepełnosprawności i zachorowalności na przestrzeni całego życia – zauważają autorzy.
Zespół badawczy stwierdził, iż wcześniaki (urodzone przed 37. tygodniem ciąży) mają niższe BMI i mniejsze ryzyko wystąpienia nadwagi do 2. roku życia niż dzieci urodzone w terminie. Jednak różnica ta maleje wraz ze wzrostem wieku niemowląt.
– GA może być ważnym czynnikiem warunkującym wielkość ciała w niemowlęctwie, ale siła tego związku słabnie konsekwentnie wraz z upływem lat. Do wieku dojrzewania osoby przedwcześnie urodzone mają już na ogół podobne średnie BMI do rówieśników urodzonych o czasie – stwierdzają autorzy badania.
Sugeruje to, iż pomimo opuszczenia bezpiecznego łona matki wcześniej, niż byłoby to pożądane, wcześniaki przed osiągnięciem dorosłości na ogół osiągają takie same rozmiary ciała co dzieci urodzone w terminie.
Dane wskazują również, iż u dzieci urodzonych bardzo przedwcześnie – między 28. a 31. tygodniem GA – może występować większe ryzyko nadwagi w wieku dorosłym niż u ich rówieśników urodzonych w terminie. Autorzy badania radzą jednak, aby interpretować to ostatnie ustalenie z ostrożnością, ponieważ opiera się ono na danych z zaledwie czterech kohort, które osiągnęły wiek dojrzewania.
W badaniu tym wykorzystano dane z badań kohortowych na temat ciąży i porodu z projektów LIFECYCLE (Early-life stressors and LifeCycle health) i EUCAN-Connect (A federated FAIR platform enabling large-scale analysis of high-value cohort data connecting Europe and Canada in personalized health). Kohorty kwalifikowały się do włączenia, jeżeli dysponowały informacjami na temat GA i co najmniej jednym pomiarem BMI w okresie od niemowlęctwa do dojrzewania.
