Zaburzenia emocjonalne często są diagnozowane u dzieci. Często są to zaburzenia lękowe, odżywiania czy zaburzenia nastroju. Objawy różnią się w zależności od rodzaju zaburzenia. Warto wiedzieć, jak je rozpoznać, a także, jak pomóc dziecku.
Czym są emocje?
Emocje to uczucia, które nam towarzyszą w danej chwili. Pojawiają się nagle i najczęściej z czegoś wynikają – z czymś się wiążą. Może to być ważne wydarzenie, osoba, problem czy konkretna tematyka. Mogą to być emocje pozytywne albo negatywne – m.in. radość, strach, stres, podniecenie, smutek czy gniew lub złość.
Wszystkie emocje pełnią bardzo istotną rolę w naszym życiu, a w dzieciństwie tym bardziej – z wiekiem uczymy się je rozpoznawać i sobie z nimi radzić. U dzieci mogę się one zmieniać jak w kalejdoskopie.
Co to są zaburzenia emocjonalne?
Dzieci doświadczają deregulacji emocjonalnej. Uczą się, jak radzić sobie w zmieniającym się świecie, uczą się też kontrolować emocje. U części z nich diagnozuje się zaburzenia emocjonalne, które dają uciążliwe objawy zakłócające życie codzienne.
Często zaburzenia pojawiają się we wczesnym dzieciństwie lub w okresie dojrzewania. Wśród często występujących zaburzeń są m.in. depresja, lęk i zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD). Jest wiele skutecznych metod leczenia, które mogą pomóc w opanowaniu objawów.
Objawy zaburzeń emocjonalnych
Tiki. Są zaliczane do objawów neurotycznych i mają charakter mimowolny. To odpowiedź na silne przeżycia, wydarzenia traumatyczne, konflikty. Na ich występowanie mają wpływ różne mechanizmy – jak m.in. utrwalenie reakcji obronnych i traumatyzujące doświadczenia. Dzięki leczeniu mogą być opanowane.
Jąkanie. Ma podłoże neurologiczne i wymaga wsparcia terapeuty oraz logopedy.
Zaburzenie łaknienia. Jest to neurotyczny brak apetytu. Przyczyną może być m.in. zazdrość. To także sposób na wyrażanie pretensji lub wrogości albo na zwrócenie na siebie uwagi.
Napady złości. Agresja jest poważnym zaburzeniem emocjonalnym. Niekontrolowana w dzieciństwie może doprowadzić do poważnych sytuacji – jak przemoc czy przestępczość. Często dzieci, które były ofiarami przemocy fizycznej lub seksualnej, to grupa podwyższonego ryzyka rozwoju takich zachowań.
Lęki. Wynikają z oczekiwania na potencjalne niebezpieczeństwo. U dzieci należą m.in. lęki nocne, samotność, ciemność lub klęski żywiołowe. Ważne jest, by zapewnić dziecku profesjonalne wsparcie i zapobiec zakłóceniu rozwoju.
Nadpobudliwość. Charakteryzuje się niezdolnością do siedzenia w miejscu i nieustannym odczuwaniem niepokoju. Może stanowić poważny problem, który zakłóca interakcje społeczne i naukę w szkole. Są przypadki, iż niezbędne jest leczenie farmakologiczne, by kontrolować objawy. Są też metody interwencji behawioralnych, które mogą być pomocne w zarządzaniu nadpobudliwością – jak m.in. rutynowe działania, regularne ćwiczenia i jasne zasady oraz oczekiwania.
Moczenie nocne. W wielu przypadkach moczenie się jest związane z podstawowymi problemami behawioralnymi – jak niepokój czy drażliwość.
Jak rozpoznać dziecko z zaburzeniami emocjonalnymi?
Rozpoznaniem i diagnozą zajmuje się psychoterapeuta dziecięcy lub psychiatra. Można dodatkowo skorzystać z pomocy neurologa, pediatry lub logopedy. Często jednak rodzice nie dostrzegają problemu albo bagatelizują go – „bo dziecko rośnie, dorasta”. W rozpoznaniu zaburzeń emocjonalnych istotną rolę pełnią bliscy – rodzice, siostra lub brat, dziadkowie, ale także oraz nauczyciele i pedagodzy w przedszkolu i szkole.
Nie należy dziecka karcić za zachowania inne niż uznawane ze normatywne. Należy mu zapewnić odpowiednie warunki do rozwoju – ważne jest zapewnienie stabilności i bezpieczeństwa, także okazywanie cierpliwości. Nie należy go obwiniać, karać, zawstydzać ani porównywać z rówieśnikami.
Nieleczone zaburzenia emocjonalne u dzieci mogą utrudniać im życie dorosłe, którzy mają problemy z nawiązywaniem znaczących relacji. Jest wiele metod leczenia. Przy odpowiednim wsparciu w gabinecie psychoterapii dzieci mogą nauczyć się kontrolować emocje i mieć satysfakcjonujące życie.
KwK, foto: alteredego / pixabay
