Wchodzisz do pokoju i zapominasz, co miałaś zrobić. Brzmi znajomo? To "efekt drzwi"

Chyba każdej z nas zdarzyło się kiedyś stanąć w progu pokoju i zapytać samą siebie: po co tu przyszłam? Naukowcy od dawna zastanawiali się, dlaczego nasz mózg czasami zapomina celu działania w danym miejscu. Okazuje się, iż winny jest tzw. efekt drzwi.
Wyobraź sobie taką sytuację: wchodzisz do kuchni po kubek kawy i nagle stajesz w progu, zastanawiając się, co adekwatnie chciałaś z tego pomieszczenia. Choć wydaje się to zwykłym momentem roztargnienia, naukowcy zauważyli, iż przekraczanie drzwi faktycznie może wpływać na naszą pamięć krótkotrwałą. "Doorway effect" pierwszy raz został opisany w badaniach Gabriela Radvansky'ego.


REKLAMA


Zobacz wideo ADHD u dorosłych. Psycholożka wymienia konkretne objawy: Wysyłanie maili bez załącznika, codzienne poszukiwania samochodu na parkingu


Co to jest efekt drzwi? Badacze mają teorię
Analiza ujawniła "efekt aktualizacji lokalizacji", w którym pamięć spada, gdy ludzie przemieszczają się z jednego miejsca do drugiego. Charakteryzuje się krótkotrwałą utratą pamięci podczas przechodzenia przez drzwi. Mamy tendencję do zapominania istotnych informacji tuż po przekroczeniu granicy. Nagle nie wiemy, o czym myśleliśmy lub co planowaliśmy zrobić jeszcze chwilę wcześniej.


Badania pokazały, iż do "efektu drzwi" może dojść choćby podczas zmiany okna na komputerze z jednej strony lub aplikacji na drugą. Można powiedzieć, iż umysł wówczas sam się "wymazał", gotowy na nowe doświadczenia albo informacje. Zdaniem naukowców to zjawisko nasila się szczególnie wtedy, gdy nasz mózg jest zajęty.


Co to jest efekt drzwi?ilona titova/iStock


Czym jest efekt drzwi w psychologii? Ma pewną zaletę
- Efekt drzwi pojawia się tylko wtedy, gdy jesteśmy w poznawczo wrażliwym stanie - powiedział portalowi sciencealert.com psycholog Oliver Baumann z Bond University. Dodał, iż to nie same drzwi powodują "wymazanie pamięci", tylko przejście z jednej lokalizacji do drugiej, znacząco różniącej się. Ta nagła zmiana "sceny" przygotowuje umysł na przyjęcie czegoś nowego. Niektóre formy pamięci wydają się być zoptymalizowane tak, aby utrzymywać informacje "pod ręką" do momentu wygaśnięcia ich przydatności, a następnie usuwać je na rzecz nowych. Radvansky oraz jego współpracownicy nazywają taki sposób reprezentacji pamięci "modelem zdarzenia" i sugerują, iż przechodzenie przez drzwi jest dobrym momentem na oczyszczenie tych modeli, ponieważ to, co wydarzyło się w starym pokoju, staje się mniej istotne po zmianie miejsca.


Baumann podkreśla, iż zdolność mózgu do segmentowania oraz zarządzania pamięcią jest bardzo przydatna w wielu sytuacjach i pomaga nam zrozumieć świat, choćby jeżeli czasem znajdujemy się w pokoju, nie wiedząc, po co tam weszliśmy. - jeżeli mózg uważa, iż znajduje się w innym kontekście, te wspomnienia należą do innej sieci informacji. Daje nam to większą pojemność niż posiadanie jednej ogromnej przestrzeni roboczej, w której wszystko jest połączone. Ale ma to swoją cenę. Przechodząc między segmentami, możemy coś stracić - podsumował.